(
امتیاز از
)
الغدیر؛ دریچه ای به وسعت غدیر;علامه امینی مرزبان مکتب اهل بیت (ع)
شیخ عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی صاحب اثر پر ارج "الغدیر" در سال 1320 ه‍جری قمری مطابق با 1281 ه‍جری شمسی در روستای "سردها" از توابع شهرستان سراب به دنیا آ‌مد.
در آغاز کودکی در کنار پدر که از علمای پرهیزگار آن سامان بود، پرورش یافت. از نوجوانی مقدمات علوم را در مدارس تبریز آموخت، آنگاه از محضر عالمانی چون سید‌محمد مولانا، سیدمرتضی خسروشاهی و شیخ حسین، سیـدمحمـد فیـروز آبادى و سیـدابـوتـراب خوانسارى و دیگران بهره برد و به فراگیری مراحل دیگری از علوم اسلامی پرداخت. سپس راهی نجف اشرف شد و در آنجا نیز از محضر سید‌محمد فیروز‌آبادی، سید ابوتراب خوانساری و دیگران استفاده برد تا به درجه اجتهاد رسید.
علامه امینی از مراجع بزرگی چون سیدابوالحسن اصفهانی، میرزا حسین نائینی، شیخ عبدالکریم حایری و شیخ محمد‌حسین کمپانی اصفهانی به خطوط خود آن بزرگان اجازه اجتهاد دریافت کرد. مدتی بعد رهسپار تبریز شد و به مشاغل صنفی روی آورد اما دوباره راهی نجف شد و به تالیف و تحقیق پرداخت.
علامه امینی در علوم اسلامی مانند تفسیر، حدیث، درایه و علم رجال استاد بود و در علم فقه و تاریخ گوی سبقت را از همه محققان زمان خود ربوده بود. هنگامی که نخستین تالیف وی تحت عنوان "شهدای راه فضیلت "در سی و پنجمین سال عمرش منتشر شد، مراجع و علمای بزرگ زمان از جمله سیدابوالحسن اصفهانی، حاج آقا حسین طباطبایی قمی، شیخ آقا بزرگ تهرانی، شیخ‌محمد‌حسن کمپانی و شیخ محمد‌خلیل عاملی زبان به تحسین او گشودند و بر مقام علمی وی صحه گذاردند.
در این زمان هنوز سخنی از "الغدیر" در میان نبود و پس از این مراحل بود که علامه امینی عمر پربرکت خویش را در راه تحقیق و تتبع گذرانده و کتاب شاهکار و نفیس خویش "الغدیر" را به جهان اسلام تقدیم کرد.
با نگارش الغدیر که در حقیقت برای خود کتابخانه‌ای است، ناقدان، محققان، نویسندگان، روحانیون، شعرا و ... با هم آوایی به ستایش این اثر و تکریم مولف آن پرداخته و آن را بزرگترین سند وحدت مسلمین و از کتب منبع و مرجع خویش دانستند.
"الغدیر" حاصل 40 سال زحمت شبانه روزی
الغدیر در راس تالیفات علامه امینی و حاصل زحمات 40 ساله وی است که بالغ بر 20 جلد است. وی در نگارش این اثر به 10 هزار جلد کتاب و رساله مراجعه و همه را مطالعه کرده است، ضمن اینکه علامه بـراى گرد آورى مطالب الغدیر سفـرهاى پژوهشـى بسیار کرد. در سرزمینهـا و شهرها، کعبه آمالـش کتابخانه هاى عمومى و شخصى بـود و ایـن سفـرهای پـربـار عمـوما به مطالعه، استنتاج، تهیه مأخذ و نیز ملاقات با استادان مى گذشت.
عشق به خـانـدان عتـرت چنـان سـراسـر وجـودش را فـرا گرفته بـود که ساعتها مطالعه در مخزن کتـابهاى خطـى و دست یافتن به گوهرهاى گرانبهاى نبـوى را بر خویشتـن خویـش هموار ساخته و هرگز احساس خستگى نمى کرد.
از جمله شهرهایـى که وى به ایـن هدف به آنها سفر کرد، مـى تـوان به حیـدرآبـاد، دکـن، علیگـره، لکنهو، کـانپـور، جلالـى (در هنـد)، رامپـور، فـوعه، معره، قـاهـره (در مصـر )، حلب، نبل و دمشق (در سوریه) اشاره کرد.
کتاب الغدیر به اثبات خلافت حضرت علی(ع) از ناحیه حضرت خاتم‌الانبیاء محمدبن عبدالله(ص) و نقل نص های مستند راجع به غدیر خم و سایر نصوص از طرق غیر شیعه و از کتب علمای اهل سنت و تواریخ فرق اسلامی و رساله‌های تاریخی (کتب خطی و چاپی) و نیز اثبات اغراض بعضی از تاریخ نگاران پیشین که در نقل روایات تعصب ناروا به کار برده اند، پرداخته است.
این کتاب در حسن تنظیم و انشای بسیار ممتاز، کثرت منابع و نقل مدارک و استنتاج، تجزیه و تحلیل و کشف اغراض سوء مخالفان و نیز پرده برداشتن از چهره شخصیتهای مغرض و خیانتکار از امور بسیار استثنایی و بی‌مانند محسوب می‌شود، ضمن اینکه کتاب یادشده در فصاحت بیان و تنظیم جملات و انسجام و شیوایی عبارات فوق‌العاده ممتاز است.
شهرت کتاب الغدیر به بسیاری از ممالک اسلامی و سایر مناطق جهان رسیده و همه جا منادی وحدت بین مسلمین شده است، ضمن اینکه علامه امینی غیر از الغدیر تالیفات ارزشمند دیگری دارد که از میان آنها می توان به کامل‌الزیارات، سیرتنا و سنتنا، سیره نبینا، اعلام الانام فی معرفه الملک، شهدای راه فضیلت، تفسیر سوره حمد، ثمرات الاسفار، رساله در علم درایه، رساله در نیت، ریاض الانس و راه و روش ما راه و روش پیامبر ماست، اشاره کرد.
البته علامه غیر از تألیف کتب، به اقدامات حسنه دیگری نیز می‌پرداخت که از آن میان می توان به تاسیس کتابخانه مکتبة‌الامام امیرالمومنین العامه در نجف که از نظر کیفیت در شمار با ارزشترین کتابخانه‌های علمی دنیای اسلام است، اشاره کرد.
علامه امینی نمونه کامل و تمام عیار پاسداری از مکتب اهل بیت (ع)
علامه امینـى روحـانـى کامل عیارى بـود که در او نـور عقل شـرعى به وجه احسـن تجلى کرد. ایـن مرد بزرگ از جهات عدیده مانند علـو طبع، استغناى روح، بـى اعتنایى به ریاست، صراحت لهجه، زبان صدق گـویا، قلـم و بیان شیوا و رسا، قیافه جذاب و سیماى دل نشیـن و هیکلـى متناسب و آراستگـى به صفات کـریمه دیگـر از قبیل تـوکل، ادب، شجـاعت، ابـراز شخصیت در بـرابـر مخالف و در مقام دفاع از حقیقت و امثـال اینها در میـان اقـران کـم نظیـر بود.
عالیتریـن صفات ممتاز وى محبت و ولاى کامل نسبت به خاندان رسالت بود که سرآمد تمام مزایاى وجودى او به شمار مى رفت که به همیـن دلیل می توان علامه را در ایـن عصـر، یگانه غواص دریاى بـىکـران ولایت دانست.
گـوینـد او روزى 20 ساعت در ایـن کتابخانه کار مى کـرد و بـا لقمه نـانـى که همـراه داشت و جـرعه آبـى که کتـابـدار در اختیارش مـى گذاشت، تـوانست از میـان چهار هزار نسخه خطـى مـوجـود در آن کتابخانه، مأخذ دلخـواه خـود را بیابـد. آرى این همه تـوانایى و پشت کار و دل بستگـى به کار، فقط و فقط در پرتو ایمان و عشق میسر است.
وی از مولود کعبه به عنوان محور امت اسلامی بعد از پیامبر (ص) یاد می‌کند. علامه امینی با تاسیس کتابخانه در نجف اشرف، دانشگاه بزرگ عالم تشیع را تا حد امکان از کتاب بی‌نیاز کرد.
علامه امینی به همراه بزرگانی همچون سید شرف‌الدین عاملی نهضت متن گرایی را بنیان نهادند تا مبانی فلسفه سیاسی اسلام را با ارائه مدرک به امت اسلامی عرضه کنند و به این وسیله در مقابل نهضت پیشین‌گرایی یا نهضت سلفیه ایستادند، ضمن اینکه علامه مصلح با اقدامات خود تمامی زمینه‌های شک و تردید را در خصوص حدیث غدیر از بین م‌برد.
علامـه امینـى در زمـانى به نگارش اثـر جاودانه خـویـش "الغدیر" همت گمارد که مردم را از آب به سراب هـدایت مـى کـردنـد و هزار گل داودى را در پـاى مناره‌ها به دار کشیـده، نخل هـا را سـوخته، و سـروهـا از سـرمـا یخ زده بودند.
در این میان علامه با قامتى بلند و استـوار چـون تناور درختـى از بیشه شیران پا به میـدان نبرد نهاد با پیراهنـى از استقامت، قرآن به دست از کوچه هاى تنگ و باریک تاریخ عبور کرد و در بلنداى کـوهستان جاى گرفت و با کلام آکنده از ایمان خویـش مرزهاى سرخ و خـونیـن غدیر را ترسیـم کرد.
قاصد سپیده دمان و مرغ یاحق گوى شیفتگان بود، ذوالفقار علـى(ع) را بر کمر و خطبه نهج البلاغه را بر لب داشت و رمز و راز عشق بر زبان او جارى بـود.
او مى خواست نهال ولایت را در هر ولایتـى بارور سازد، او سفیـر سـرزمیـن آزادى انسان از اسارتها و پیام آور صلح و دوستى بود و در مکتـوب پـر عظمت و جاودانى خویش خاطره پاینده واقعه شکوهمند سال دهـم هجرت را در اذهان زنده کرد.
او حـدیث مکرر تاریخ صـدر اسلام را بازگـو کرد که در بازگشت از حجة الـوداع، پیامبـر اسلام (صل الله علیه وآله) خطبه اى ایراد فرمود که در آن ولایت و رهبرى اسلام بعد از خویش را معیـن و مشخص ساخت.
تلاش بـى وقفه، معمار مـدینه غدیر را دچار فتـور جسمانـى کـرد و بیمارش کرد، تا جایی که بیمارى اندک اندک رو به فزونـى گرفت و آن پیر فرزانه و فقیه پرمایه در روز جمعه 12 تیـر مـاه 1349 هـجری شمسی برابر با 28 ربیع الثـانـى 1390 هـجری قمری نزدیک اذان ظهر در آستان 70 سالگى به ملکـوت اعلى پیـوست.
روز بعد پیکر پاک وى در تهران تشییع و پـس از چنـد روز به نجف اشـرف حمل و در آنجا بعد از تشییع و طـواف بـر گرد مزار دوست در کتـابخـانه عمـومـى که خـود تأسیـس کـرده بـود، به خاک سپرده شد.
او رفت ولى الغدیر وى چراغ خانه دلهاى با صفا و مشعل هدایت امت تا طلـوع خـورشید ولایت شد.
علامه امینی برای تالیف کتاب گرانقدر الغدیر که به حق، کتابی وزین است و در اعتلای مکتب تشیع سهم بسیار و در اثبات حقانیت مولی الموحدین(ع) تاثیر بسزایی داشته، زحمات بسیاری متحمل شد.
او از برجسته‌ترین افرادی است که به خاطر دفاع از حریم اسلام و تشیع به خصوص دفاع از مقام والای بزرگمرد جهان انسانیت؛ حضرت علی(ع) قد علم کرده و با فداکاری و اخلاص عجیب و شهامت و ابتکاری کم نظیر، رسالت بزرگ خود را به خوبی انجام داد.
علامه امینی یک تنه در برابر تحریف کنندگان تاریخ قیام کرد و با قلمی توانا و آتشین و در عین حال منطقی و علمی پرده‌ها را کنار زد و حقایق را از لابلای زوایای تاریک تاریخ بیرون کشید.
بیش از پنجاه سال است که از تدوین کتاب الغدیر می‌گذرد و با اطمینان می‌توان گفت که جامعه محققین اعم از شیعه و سنی با نام الغدیر و با نوشته‌های علمی و عمیق و محققانه و پراحساس علامه امینی آشنا هستند اما در این میان مهم این است که در طول این زمان هنوز کسی نتوانسته برای الغدیر حتی صفحه‌ای ردّیه و یا نقدی قابل اعتنا بنویسد که این امر نشانگر استحکام و متقن بودن مطالب این کتاب استف تا جایی که حتی مخالفین شیعه نیز نتوانسته‌اند اشکالی بر آن وارد کنند.
بدون شک در کنار تلاش و همت والای این مرد بزرگ، عوامل دیگری نیز در خلق این کتاب گرانسنگ موثر بوده است به عنوان مثال از علامه امینی و نزدیکان این بزرگوار به کرّات نقل شده که وی در هنگام مواجه شدن با مشکلی در مسیر نگارش این کتاب به حرم حضرت علی علیه السلام پناه برده و از آن خورشید عالمتاب کمک می‌طلبیدند به گونه ای که هر کس این کتاب را می‌خواند، درک می‌کند که توفیق الهی و کمکهای امیرالمومنین(ع) در نگارش این کتاب موثر بوده است.
الغدیر در 20 جلد به زبان عربی با نثری شیوا و رسا نگارش یافته که البته 11 جلد آن تا کنون چاپ شده است. حال سئوالی که ممکن است برای علاقمندان مطرح شود این است که آیا تالیف الغدیر در جوامع اسلامی باعث تفرقه بین مسلمانان شده و یا بیانش به گونه‌ای بوده که آنها را دور هم جمع کرده است؟ در پاسخ می توان گفت اگر این کتاب عاملی برای تفرقه بود، حداقل علمای اهل تسنن در کتابهایشان جمله‌ای بر علیه آن می‌نوشتند، در حالیکه چنین چیزی دیده نمی‌شود.
سئوال دیگری که ممکن است مطرح شود، این است که علت شهرت الغدیر چیست که باعث شده این کتاب محل رجوع اصناف مختلف علمای شیعه و سنی شود؟ علامه خود می‌گوید که من برای نوشتن الغدیر 10 هزار جلد کتاب از "با" بسم الله تا "تا" تمّت آن خوانده‌ام و به 100هزار جلد کتاب مراجعات مکرر داشته‌‌ام.
گذشته از این امر، از مهمترین نکات قابل توجه این است که علامه امینی بر خلاف اکثریت علما به صورت کانالیزه مطالعه نمی‌کرد و در مورد موضوع تحقیقی خود تنها به متون رشته‌ای خاص مراجعه نمی کرد بلکه به همه منابع مطبوع و مخطوط موجود که به آن موضوع خاص پرداخته بودند رجوع و در تحلیلهای علمی خود از همه آنها استفاده می‌کرد.
علامه امینی برای نگارش الغدیر کلیه کتابهای تفسیری، روایی، تاریخی، رجالی، انصاب، لغت، و دواوین شعری را با دقت مورد مطالعه قرار داده است. با عنایت به همین موضوع است که علامه امینی در ابتدای الغدیر نوشته است: "الغدیر فی الکتاب والسنه والادب. کتابٌ دینیٌ، علمیٌ، فنیٌ، تاریخیٌ، ادبیٌ، اخلاقیٌ." که همین شیوه منحصر به فرد یکی از علل جاودانه شدن الغدیر شده است.
منبع : مهر
انتهای پیام