خوش‌چهره عنوان کرد; ساختار بانکی پیش از انقلاب به قوت خود باقی است; دلایل برتری بانکداری اسلامی
صدای شیعه: محمد خوش‌چهره، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران، به بحث درباره کارایی بانکداری اسلامی در دوره بحران‌های اقتصادی و دلایل عدم تحقق بانکداری اسلامی در کشور پرداخت.
سنجش مزیت بانکداری اسلامی با بحران، محدودنگری است
وی اظهار کرد: قطعاً بانکداری اسلامی باید مزیت‌های خود را در یک نظام اقتصادی و در شرایط ثبات و تعادل‌های منطقی نشان دهد و قطعاً این مزیت‌ها در شرایط غیرعادی و بحرانی هم می‌تواند با ضریبی بیشتر خود را نشان دهند. بنابراین اگر صرفاً بخواهیم مزیت بانکداری اسلامی را با بحران‌ها بسنجیم نوعی محدودنگری است.
خوش‌چهره ادامه داد: معمولاً در زمان بحران‌های اقتصادی که مشکلات جدی برای اقتصاد پیش می‌آید، بانک‌ها و بازارهای مالی دچار آسیب‌های جدی می‌شوند و بستگی به میزان توانایی مدیریت‌های حاکم بر اقتصاد کلان ممکن است شدت آسیب‌پذیری و وسعت اختلالات تا میزانی کنترل شود.
عدم ریسک‌پذیری نهادهای اقتصادی، بحران را مضاعف خواهد کرد
نماینده پیشین تهران در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در بانکداری اسلامی قطعاً مکانیزم جذب منابع و اعطای تسهیلات با بانکداری متعارف شباهت‌هایی دارد اما در آن‌جا، وجود سود یا ربا، کارکردها را معنایی دیگر می‌بخشد و در هنگام بحران‌های اقتصادی، این فقط آمرین اقتصادی و بانک‌ها نیستند که با شانه خالی کردن، ریسک‌های ناشی از بحران را به دیگری منتقل کنند.
مدرس اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: در بحران اقتصادی سال 2008 آمریکا، که از بازار مسکن شروع شد، عدم ریسک‌پذیری نهادهای اقتصادی و مخصوصاً بانک‌ها، باعث شد تا فشار پیش آمده از بحران در اقتصاد به صورت مضاعف عمل کند و نتیجتاً همان‌هایی که به نحوی ریسک را نمی‌پذیرفتند و به اصطلاح عامیانه سعی می‌کردند از بحران شانه خالی کنند متضرر شدند.
مقاومت در برابر بحران و مشارکت در سود و زیان؛ دلایل برتری بانکداری اسلامی
نماینده پیشین تهران در مجلس شورای اسلامی درباره مزیت‌های بانکداری اسلامی گفت: در نظام بانکداری اسلامی، قطعاً تعریفی از ریسک و مخاطرات، شانه خالی نکردن در مقابل بحران و ترکش‌های ناشی از آن و مشارکت در سود و زیان وجود دارد و این موارد، از دلایل برتری بانکداری اسلامی هستند.
خوش‌چهره اظهار کرد: سیستم‌های سرمایه‌داری، مبتنی بر ربا بنا شده‌اند و این موضوع، باعث می‌شود تا معمولاً منابع به سمت سودهای بالاتری که ریسک‌پذیری بالاتری هم دارد حرکت کنند و اگر این سود محقق نشود و ریسک افزایش پیدا کند خودش را به صورت بحران‌های بالاتری نشان می‌دهد.
امنیت بانکداری اسلامی بسیار بیشتر از فعالیت بانکی ربوی است
عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: بنابراین شاکله قراردادها و نظام بانکداری اسلامی مبتنی بر ریسک‌پذیری و بر مبنای مشارکت در سود و زیان است و با جدیت و قاطعیت می‌توان عنوان کرد که این نوع بانکداری، امنیت به مراتب بیشتری از فعالیت بانکی در نظام سرمایه‌داری که با اولویت سود انجام می‌شود را دارا است.
وی درباره دلایل عدم تحقق بانکداری اسلامی در ایران گفت: در این زمینه مشکلاتی بنیادی وجود دارد، از جمله این‌که بعد از انقلاب بسیاری از ساختارهای به‌جا مانده از نظام شاهنشاهی حفظ شد و این ساختارها فقط در دو عرصه تغیرات بنیادی به دست آوردند. یکی در ساختارهای قدرت ویا ساختارهای سیاسی بود که نظام شاهنشاهی، تبدیل به یک نظام مردمی مبتنی بر آرای مردم شد و نقش مردم در نهادهای قدرت افزایش یافت.
ساختار بانکی پیش از انقلاب به قوت خود باقی است
وی افزود: در ساختار دفاعی کشور هم این اتفاق افتاد و ارتش وابسته به آمریکا، تبدیل به ارتشی مردمی شد. اما غیر از این دو مورد، تقریباً در حوزه‌های دیگر شاهد تغیرات ساختاری نبودیم و صرفاً سعی کردیم برخی از طرح‌ها را در قالب اصلاحاتی پیاده کنیم، از جمله در نظام آموزش عالی ما کماکان فضای مدرک‌گرایی حاکم است و تربیت به شکل منطقی برای بازار کار شکل نمی‌گیرد.
خوش‌چهره تصریح کرد: در ساختار نظام بانکی ما هم تغییری صورت نگرفته است. اگر چه بسیاری از افراد دلسوز و علاقه‌مند سعی کردند طرح‌ها و برنامه‌هایی را در این ساختارها پیاده کنند و نظام بانکی کشور را به سمت یک نظام اسلامی و غیر ربوی سوق دهند اما متأسفانه توفیق چندانی حاصل نشد و ساختار بانکی پیش از انقلاب به قوت خود باقی ماند.
نماینده پیشین تهران در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل این مسئله این است که ما در بانکداری اسلامی خود فقط مظروف‌ها را عوض کرده‌ایم و از بانکداری اسلامی و غیر ربوی صحبت کردیم، اما چون ساختار نظام بانکی ما مبتنی بر همان ساختار غربی و براساس ساختار قبل از انقلاب فعالیت می‌کند، به همین دلیل است که هنوز شاهد حذف ربا و تحقق کامل بانکداری اسلامی درکشور نیستیم.
ایکنا
انتهای پیام