احضار روح؛ واقعیت یا شیادی؟;سرانجام ریاضت‌های نامشروع

 احضار روح به چه معناست و آیا این امر امکان وقوع دارد؟
در ادبیات دینی ما روح موجودی است باقی نه فانی و در تقابل با جسم. ما قائل به فرجام هستیم چرا که قائل به روح هستیم از طرفی وقتی مساله ای را پذیرفتیم باید پاسخگوی جوانب آن هم باشیم. به طور مثال اینکه روح چیست و عقل چیست و ... را می توان به صورت مفصل در منابع دینی یافت اما جوانب این مساله مانند اینکه آیا می توان روح را احضار کرد؟ نحوه ارتباط با آن چگونه است و مسائلی از این قبیل را باید در چارچوب دین پاسخ داد. البته این که بخواهیم به صورت صد در صدی از حالات چنین موجودی صحبت کنیم قدری زیاده روی است چرا که اموری قدسی با برهان عقلی قابل اثبات هستند و برهان عقلی، حسی نیست.
 

چه کسانی می توانند احضار روح کنند؟
اگر بخواهیم به شکل دینی به این موضوع بپردازیم در سیر و سلوک عرفانی اگر عارف بخواهد چنین منزلی را طی کند و کشفیاتی اعم از صوری و حقیقی یا باطنی داشته باشد، بله می تواند در مراحلی با اذن دخول با ارواح ارتباط برقرار کند اما باید دید چنین امری چه حاصلی برای عارف دارد. آیا عارف طی طریقت می کند تا روح احضار کند و جن گیری کند؟! این مانند آن مثالی است که می گوید بندگانی سوار اتوبوس شدند تا به خدا که مقصد است برسند اما در ایستگاه بهشت همگی پیاده شدند و خدا را فراموش کردند!
لذا این امر در متون دینی خیلی مرسوم نیست یا توصیه نشده و این برای عارف امتیاز محسوب نمی شود و بلکه گاه ممکن است برای او حجاب باشد اما همان طور که فرد در راه سفر خود به ناچار با تعمیرگاه و پمپ بنزین مواجه می شود و اما اینها هدف او نیستند، عارف هم ممکن است در طی طریق خود با ارواح هم ارتباط بگیرد اما این مقصد او نیست و این حالت برای او اکتسابی نبوده بلکه به دلیل ریاضت های خاصی که کشیده بر او حادث شده است.
 

بنابراین با این توصیف احضار روح امری ممکن است؟
بله، این اتفاق امکان ظهور دارد. حتی برخی به طور خدادای این نیرو را دارند می توانند ارواح را احضار کنند. اما این پدیده ممکن است خطری برای افراد داشته باشد. کسانی بوده اند که در این وادی وارد شده اما بعدها دچار تشویش و بیماری روانی شده اند چرا که این امر برای بسیاری از سودجویان به دکانی تبدیل شده تا با استفاده از این کار جیب ها خود را پُر پول کرده و مردم را به انحراف کشانند. بنابراین امکان احضار روح برای هر کسی مقدور نیست هر چند کلاس هایی در این زمینه با هزینه های گزاف (هر ترم یک میلیون تومان) دایر است و ممکن است برخی از آنها هم واقعا به این پدیده (احضار روح) بینجامد اما هزینه سنگینی بر فرد وارد خواهد کرد. در این کلاس ها فرد گاهی با ریاضت های نامشروع به این درجه رسیده و می تواند با اجنه و شیاطین ارتباط بر قرار کنند. از سوی دیگر در عصری که دنیا در فکر این است چطور بتواند مرزهای علم را درافکند و به دنبال معنویت گرایی است چرا جامعه نباید به سمت عقل گرایی تقویت شود؟ البته اشکالی ندارد که به سمت معنویت گرایی حرکت کنیم همان طور که در دنیا امروز این گرایش پر رنگ شده است اما اینکه بنشینیم و در برخورد با مسائل احضار روح کنیم تا چند درصد هوش هیجانی ما را نسبت به پدیده ها بالا برد. آیا کلاس های احضار روح و جن گیری می تواند بهره ای از علم به ما دهد؟ چه بسا افرادی که متولی این امر می شوند خود دیپلم ردی هستند یا سوادی ندارند. این در حالی است که اگر این ریاضت ها نامشروع باشد منجر به ارتباط با اجنه و شیطان خواهد شد و این موجب سقوط فرد می شود. حتی هیتلر برای کشور گشایی های خود دست به احضار روح و بکار گیری اجنه و بکارگیری جادوگران نزد بلکه با مدیریت نظامی و برنامه ریزی به اهداف شوم خود دست زد یا شما در تاریخ چقدر ملاحظه می کنید که پیامبر (ص) از این تکنیک در جنگ ها و امور جامعه یا فردی استفاده کرده باشد این در حالی است که ایشان با عالم غیب و متافیزیک ارتباط داشته و می توانستند دست به این کار بزنند اما می فرمایند:" انا بشر مثلکم؛ من بشری مانند شما هستم" و در جنگ ها مانند افراد عادی شرکت می کنند و از امور ماورائی مدد نمی جویند. جز در ماجرای لیلة المبیت که جبرییل به اذن خدا بر ایشان نازل شد و خبر از توطئه دشمن داد.
 

این حس ارتباط با ماوراء چرا این همه وسوسه انگیز است؟
این به چند عامل باز می گردد؛ نخست آنکه انسان به جهت ذاتی علاقه به کشف دارد به ویژه آن اموری که به راحتی منجر شود، دوم انسان موجودی حقیت طلب است، سوم خداوند انسان را حقیقت بین و نکته بین آفریده و او می خواهد مجهولات را به معلومات تبدیل کند، چهارم وقتی ما توصیه به دین محوری شده این باید دین مبدا این پاسخ ها را در اختیار ما قرار دهد و باید از عالمان و رهبران دین این توقع را داشته باشیم که محتوای فکری و ارتباط با ماوراء را برای ما تبیین کنند تا در ورطه کاسبی دیگران نیفتیم.
 

احضار روح و به دنبال این قبیل مسائل حرکت کردن چه تاثیری بر سبک زندگی افراد می گذارد؟
پیش از پاسخ به این سوال باید بگویم به طور کلی احضار روح امکان دارد و افراد با ریاضت های شرعی یا غیرشرعی می توانند با عالم ماوراء و ارواح ارتباط برقرار کنند اما این ارتباط برای همه میسر نیست حتی برخی افراد به لحاظ آفرینش این فرآیند را به صورت بالقوه در خود دارند و با مقداری ممارست و تمرین می توانند به آن دست یابند اما به طور کلی این حرکت در شرع ما حرام شمرده شده چرا که دخالت کردن در امور خداست. البته در مواردی برخی از بزرگان دین با توجه به مقامی که پیدا کرده اند و با اذنی که به آنها داده شده برای برخی امور مانند فوت شدن واجبی یا حل مساله ای مجاز به ارتباط با ارواح می شوند که این از موارد کاملا استثنایی و مرزبندی شده است. اما نباید فراموش کرد مساله احضار روح که در مواردی از امور غیرشرعی و حرام است* سبک زندگی افراد را دچار دگرگونی کرده و هم زیان مالی به آنها وارد می کند و هم مشکلات روانی. من خود شاهد بودم فردی که آروزی داشتن باغی رویایی را در سر داشت و از طریق ادعای احضار روح و سرکیسه کردن مردم به این خواسته خود رسید. بنابراین مردم ما باید هوشیار باشند و در عصری که دنیا به سمت علم می رود و مسائل خود را علمی حل می کند، به دنبال این قبیل اموری نباشند که جز سقوط چیزی در بر ندارد.

*نظر بعضی از مراجع عظام تقلید درباره احضار روح به شرح ذیل است: 

آیت الله خامنه ای:
احضار روح اگر برای غرض عقلایی بوده و همراه با امر حرام یا مستلزم آن نباشد اشکال ندارد.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
جایز نیست.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی:
احضار ارواح جایز نیست.