استفاده 64 درصدی مداحی مدرن از واژههای تحقیرآمیز; مداحی مدرن فقط 2 درصد آگاهی‌بخش است
صدای شیعه به نقل از فارس: زندگی عاشورایی که شیعیان با آن و در آن زیسته‌اند حاصل روضه‌ها و منابری است که به نام امام حسین(ع) برپا شده است. در این گونه زندگی که با عاشورا و پیام‌های معرفتی آن شکل گرفته است، اعتلای جامعه و غلبه فرهنگ اسلامی، ایثار و تلاش برای هم نوعان و رضایت خالق و روش و هدف زندگی است.
براساس اظهار مدیرکل تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی کشور در دی‌ماه 1392، حدود 80 هزار هیأت مذهبی در کشور وجود داشته که از این بین، 10 هزار هیأت مختص خواهران بوده و 24 هزار هیأت نیز به روستاها اختصاص داشته است. این تعداد در مهرماه سال بعد به 91 هزار هیأت افزایش یافته است. البته این آمار معرّف هیأت‌های رسمی است و مراکز ثبت نشده بسیاری وجودی دارند. برای نمونه احتمال وجود 23 هزار هیأت خانگی ثبت نشده در تهران می‌رود.
در کنار تعداد هیئات، آمارهایی کیفی نیز وجود دارد که تفاوت‌های مداحی سنتی با مداحی مدرن را نشان می‌دهد. مطابق این بررسی مداحی‌های مدرن دارای درون‌مایه احساسی و عاطفی زیاد، ادبیات عامیانه و عاشقانه، محتوایی مشتمل بر عشق زمینی و اظهارات به مولا و مراد، توأم با سبک‌های پرشور و هیجان با استفاده از دستگاه‌های نورپردازی و صوتی حرفه‌ای و مدیریت مداحند؛ در حالی که مداحان سنتی بیشتر بر توصیف مظلومیت اهل بیت (ع) تأکید دارند و از ادبیات رسمی، درون‌مایه اخلاقی و سبک و زمینه واحد استفاده می‌کنند.
پژوهشنامه تخصصی مسئله‌شناسی «افق مکث» به مقایسه آمارهای مربوط به دو گونه مداحی سنتی و مدرن پرداخته است:
|
متغیر |
مداحی سنتی |
مداحی مدرن |
|
پوشش مداح هنگام مداحی |
(80%) با پیراهن و 20% کت و شلوار |
(62%) با تی‌شرت و 38 % پیراهن |
|
سن مداح (در سال اجرای مداحی) |
(56 درصد) در گروه سنی 41 سال و بیشتر |
(89 درصد) در گروه سنی بین 20 تا 30 ساله |
|
محتوای اشعار مداحی (به ترتیب میزان کاربرد) |
1. توصیف روابط عاطفی و خانوادگی بین اهل بیت 2. بیان مصائب و مظلومیت اهل بیت (ع) 3. همزادپنداری و خواندن با زبان حال |
1. اظهار عشق به معشوق زمینی 2. اظهار ارادت به ارباب و مولا و حرم آن‌ها 3. سرزنش خود به عنوان موجود گنه‌کار |
|
سبک اجرا |
56% سبک واحد |
94% سبک شور |
|
توجه به پیوندهای اجتماعی در اشعار |
(5.86) توجه دارد |
اغلب توجه ندارد |
|
آگاهی‌بخشی به مخاطبان (در زمینه‌های دینی، سیاسی و اجتماعی) |
(54%) |
(2%) |
|
همخوانی دو مداح |
(6%) |
(62%) |
|
هیجان دسته‌جمعی (همخوانی هماهنگ با مداح با صدای بلند) |
(36%) گاهی وجود دارد |
(84%) بیشتر اوقات وجود دارد |
|
هیجان دسته جمعی حضار (بالا و پایین پریدن هماهنگ) |
اکثر اوقات وجود ندارد |
اکثر اوقات وجود دارد |
|
برهنه شدن حضار هنگام سینه‌زنی |
64% |
98% |
|
هیجان‌آفرینی از سوی حضار (با گریه یا فریاد بلند) |
در 44% مجالس گاهی اوقات وجود داشته است |
در 72% مجالس اکثر اوقات وجود داشته است |
|
هیجان‌آفرینی از سوی مداح |
در 72% مجالس وجود داشته است |
در (2.53%) اکثر مجالس با حرکات دست و بدن سعی در هیجان‌آفرینی مجلس دارند |
|
هیجان آفرینی (با استفاده از موسیقی تند) |
8% |
در 90% مجالس اکثر اوقات وجود داشته است. |
|
هیجان‌آفرینی (با حضور میان‌دار در جمعیت) |
8% |
12% |
|
هیجان‌آفرینی (با به کارگیری فن‌آوری صوتی جدید) |
در 44% موارد از اکو استفاده می‌شود |
در 94% مجالس از اکو استفاده می‌شود |
|
مدیریت صحنه از سوی مداح (مکان استقرار مداح هنگام مداحی) |
در 50 % موارد، مداح بر منبر ایستاده و در 38% بر منبر نشسته است |
در 70 % اکثر مجالس مداح بالاتر از حضار روی سن ایستاده است. |
|
نحوه نورپردازی |
در 52% مکان استقرار مداح با نور کم، روشن است |
در 66% اکثر مجالس مکان استقرار مداح با نور زیاد روشن شده است |
|
درون مایه (نقطه تمرکز محتوای مداحی) |
در 50% موارد درون مایه عاطفی و احساسی و 46% درون‌مایه اخلاقی بوده است |
در 96% درون مایه احساسی و عاطفی بوده است |
|
به کارگیری واژههای عربی |
18% |
30% |
|
واژههای سلطنتی در اشعار (کلماتی مانند شاه، سلطان، ارباب و امیر) |
12% |
86% |
|
به کارگیری واژههای عرفانی در اشعار (مانند عشق، می، مستی، ساقی، دل، خمار و پیاله) |
24% |
94% |
|
به کارگیری ادبیات محاوره‌ای در اشعار |
در 56% اصلاً به کار نمی‌رود و 32% گاهی اوقات به کار می‌رود |
در اکثر 92% از ادبیات محاوره‌ای و شکسته استفاده می‌شود |
|
به کارگیری واژههای تحقیرآمیز در اشعار (مانند سگ درگاه، دیوانه، نوکر، غلام و...) |
استفاده نمی‌شود |
در 64% استفاده می‌شود |
|
به کارگیری واژههای رسمی در اشعار |
در 54% به کار می‌رود |
در 92% به کار نمی‌رود |
|
به کارگیری ادبیات خاص (واژههای عربی، سلطنتی، عرفانی، محاوره‌ای و تحقیرآمیز) |
در 92% خیلی کم به کار می‌رود |
در 88% فراوان به کار می‌رود |
انتهای پیام