( 0. امتیاز از )

در نعمت محمد(ص)- ناصر خسرو

صدای شیعه:

ناصر خسرو قبادیانی

(394- 481هـ)

ابومعین ناصربن خسرو قبادیانی، شاعر معروف قرن پنجم هجری است. وی از قبادیان بلخ بود. ابتدا خدمت دیوانی داشت؛ سپس به مکه و قاهره سفر کرد و از خلیفه فاطمی مصر مذهب اسمعیلی را که یکی از شعب مذهب تشیّع است پذیرا شد و با لقب «حجّت زمین خراسان» به ایران برگشت و از بیم معاندان و متعصبّان به بدخشان رفت و در قلعه یمگان اعتکاف گزید و همانجا به تبلیغ مذهب اسماعیلی و تألیف کتب سرگرم بود تا بدرود حیات گفت. از آثارش به نثر زادالمسافرین، وجه دین و سفرنامه است. وی طبعی نیرومند و سخنانی استوار دارد. دیوانش بارها به طبع رسیده است.

در نعمت محمدصلی الله علیه و آله

گزینم قرآن است و دین محمدصلی الله علیه و آله
همین بود ازیرا گزین محمدصلی الله علیه و آله
یقینم که من هر دوان را بورزم
یقینم شود چون یقین محمدصلی الله علیه و آله
کلید بهشت و دلیل نعیمم1
حصار حصین2 چیست؟ دین محمدصلی الله علیه و آله
محمد رسول خدای است زی ما‌3
همین بود نقش نگین محمدصلی الله علیه و آله
مکین است4دین و قرآن در دل من
همین بود در دل مکین محمدصلی الله علیه و آله
به فضل خدای است امیدم که باشم
یکی امّت کمترین محمدصلی الله علیه و آله
به دریای دین اندرون ای برادر
قرآن است درّ یمین5محمدصلی الله علیه و آله
دفینیّ و گنجی بود هر شهی را
قرآن است گنج و دفین‌6محمدصلی الله علیه و آله
بر این گنج و گوهر یکی نیک بنگر
کِرا بینی امروز امین محمدصلی الله علیه و آله
چو گنج و دفینت به فرزند ماندی7
به فرزند ماند آن و این محمدصلی الله علیه و آله
نبینی که امّت همی گوهر دین
نیابد مگر کز بنین8محمدصلی الله علیه و آله
محمد بدان داد گنج و دفینش
که او بود در خور قرین محمدصلی الله علیه و آله
قرین محمد که بود؟ آنکه جفتش
نبودی مگر حورعین محمدصلی الله علیه و آله
ازین حورعین و قرین گشت پیدا
حسین و حسن سین و شین محمدصلی الله علیه و آله
حسین و حسن را شناسم حقیقت
بدو جهان، گل و یاسمین محمدصلی الله علیه و آله
چنین یاسمین و گل اندر دو عالم
کجا رست جز در زمین محمدصلی الله علیه و آله
قرآن بود و شمشیر پاکیزه حیدر
دو بنیاد دین متین محمدصلی الله علیه و آله
که استاد با ذوالفقار9 مجرّد
به هر حرب‌گه بر یمین محمدصلی الله علیه و آله
چو تیغ علی دادیاری قرآن را
علی بود بی‌شک معین محمدصلی الله علیه و آله
چوهارون ز موسی علی بود در دین10
هم انباز و هم همنشین محمدصلی الله علیه و آله
به محشر ببوسند هارون و موسی
ردای علی و آستین محمدصلی الله علیه و آله
عرین‌11 بود دین محمد ولیکن
علی بود شیر عرین محمدصلی الله علیه و آله
بفرمود جستن به چین علم دین را
محمّد، شدم من به چین محمدصلی الله علیه و آله
شنودم ز میراث‌دار محمد
سخن‌های چون انگبین محمدصلی الله علیه و آله
دلم دید سرّی که بنمود از اوّل
به حیدر دل پیش بین محمدصلی الله علیه و آله
ز فرزند زهرا و حیدر گرفتم
من این سیرت راستین محمدصلی الله علیه و آله
از آن شهره فرزند کو را رسیده است
به قدر بلندترین محمدصلی الله علیه و آله
جهان آفرین آفرین کرد بر من
به حبّ علی و آفرین محمدصلی الله علیه و آله
کنون باقرین جهان آفرینم
من اندر حصار حصین محمدصلی الله علیه و آله
اگر من به حبّ محمد رهینم
تو چونی عدوی رهین محمدصلی الله علیه و آله
منم مستعین12محمّد به مشرق
چه خواهی ازین مستعین محمدصلی الله علیه و آله
چه داری جواب محمّد به محشر
چوپیش آیدت هان وهین محمدصلی الله علیه و آله

پی‌نوشت‌ها:

1- نعیم : ناز و نعمت، بهشت.

2- حصین: استوار، محکم

3- زی‌ما: در نزد ما، سوی ما

4- مکین: جای گزیده- جایگزین.

5- ثمین: گرانبها

6- دفین: پنهان شده- مستور، اندخته. گنجی که در زمین دفن شده است.

7- ماندن: گذاشتن، نهادن

8- بنین: فرزندان

9- ذوالفقار: شمشیری بود که پشت آن خراش‌های پست و هموار فقره و مهره مانند داشت به همین جهت آن را ذوالفقار می‌نامیدند. این شمشیر از "منبه بن حجاج" بود که روز جنگ بدر کشته شد و شمشیرش را حضرت رسول صلی الله علیه و آله برای خویش برگزید و سپس روز جنگ احد آن را به علی علیه السلام بخشید.

10- اشاره است به حدیث معروف که پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود: اَنتَ مِنّی بِمَنزَلَةِ هَرون مِن موسی اِلاّ اَنّه لا نَبّیَ بَعدی: «تو ای علی نسبت به من همان منزلتی را داری که هارون نسبت به موسی داشت جز اینکه بعد از من پیامبری نیست.»- این حدیث به حدیث منزله شهرت دارد.

11- عربن: بیشه، جنگل

12- مستعین : استعانت‌کننده، یاری خواهنده.

* دیوان اشعار حکیم ناصرخسرو قبادیانی (ج1) به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران 1357. ص 129

انتهای پیام