عقلانیت و علم گسترده؛ دو ویژگی حضرت زینب سلام الله علیها

حجت الاسلام سیدمحمد قائم مقامی، استاد حوزه و کارشناس مذهبی در رابطه با تحلیل شخصیت حضرت زینب (س) به خبرنگار شبستان گفت: دو ویژگی در رابطه با این بانوی بزرگوار از برجستگی خاصی برخوردار است که در وجود حضرت زهرا (س) نیز این دو جنبه مطرح بوده است. نخست موضوع علم این بانوی بزرگوار و سپس مساله حضور سیاسی و اجتماعی ایشان. در رابطه با حضرت زهرا (س) و پس از ایشان عیناً درباره حضرت زینب (س) این مساله کاملاً واضح و روشن است که این دو بزرگوار از علم بسیار بالایی برخوردار بودند علمی که به تعبیری از سوی خداوند به آنها عنایت شده است و از کسی نیاموخته اند.

وی تصریح کرد: این علم، علم عصمت است همانگونه که درباره حضرت زینب (س) گفته شده (عالمه غیر معلمه) یعنی حضرت علمی داشتند که از بشر معمولی نیاموخته بودند چرا که ائمه معصومین نیز طبعاً علم خود را آموخته اند اما این علم از بشر عادی و معلم و استاد بشری آموخته نشده است. بلکه علمی الهی و وحیانی بوده و از سنخ وحی است.

این کارشناس دینی خاطرنشان کرد: حضرت زینب (س) نیز این ویژگی را دارا بودند البته زهرای مرضیه (س) با توجه به اینکه عصمت مطلق هستند در مقامی بالاتر، عالی تر و کامل تر قرار دارند اما به هر دوی این بزرگواران علمی عطا می شود که از جنس علمی است که به ائمه و پیامبران عطا می شد و این علم اثری از عقل است.

حجت الاسلام قائم مقامی یادآور شد: علم اثر و جلوه عقل است کسی که عقلی نیرومند دارد علم بالایی نیز به او عطا می شود و در رابطه با حضرت زینب (س) با این حقیقت روبرو هستیم که ایشان عقل عظیمی دارند و به دنبال این عقل عظیم علمی فراوان و عالی در وجود مبارکشان تجلی می یابد.

وی در رابطه با شخصیت علمی حضرت زینب (س) گفت: آنچه که در تاریخ درباره ایشان معروف است دختر امیرالمومنین (ع) استاد و معلم جمیع زنان کوفه بوده است همین زنانی که در زمان اسرا به کوفه متوجه می شوند که این بانو همان بانویی است که روزگاری در کوفه معلم و استاد آنها بود.

این استاد برجسته حوزوی ضمن اشاره به عالمه، فقیه و حکیمه بودن حضرت زینب (س) گفت: ویژگی دوم این بانوی بزرگوار نیز که با ویژگی اول در ارتباط است موضوع حضور سیاسی و اجتماعی این بانو در جامعه اسلامی می باشد و ما معتقدیم که این حضور، خود معلول عقلانیت و علم است.

حجت الاسلام قائم مقامی در تشریح این مساله خاطرنشان کرد: انسان به میزان عقل و علمی که دارد می تواند حضور سیاسی صحیحی داشته باشد چرا که حضور سیاسی یا از طریق عقلانیت است و یا از طریق نفسانیت. به عنوان مثال یکی از زنان پیامبر که حضوری فراوان در مسائل سیاسی داشته است از مجرای نفسانیت در این مسیر قرار گرفت لیکن حضور حضرت زهرا و حضرت زینب (س) حضوری است به دنبال عقلانیت، علم، فهم و معرفت ایشان و این حضور در عین اینکه با حضور انسان معصوم متحد و از یک جنس است اما در دو شکل متفاوت ظهور و بروز پیدا می کند مانند حضور امیرالمومنین (ع) و حضور حضرت زهرا (س).

وی در این رابطه تصریح کرد: حتی حضور این بانوان که دارای عقل و علم بسیار بالا بوده اند به لحاظ محتوا از جنس و از سنخ حضور مردان الهی است اما به لحاظ شکل متفاوت است و ظاهری متفاوت دارد. حضور امیرالمومنین (ع) و حضور زهرای مرضیه(س) از نظر باطنی، حقیقتی یکسان و در یک راستاست اما به دو نحوه مختلف چرا که تکلیف حضرت امیرالمومنین (ع) مبتنی بر صبر و مدارا نسبت به اتفاقات و انحرافات جامعه است ولی تکلیف حضرت زهرای مرضیه عدم مدارا و عدم سکوت بوده است در رابطه با وجود حضرت زینب (س) نیز به همین شکل است.

حجت الاسلام قائم مقامی افزود: براساس شواهد تاریخی ما می بینیم که امام باقر (ع) حضرت اباعبدالله و امام سجاد (ع) هر یک به نوعی خاص در صحنه حضور دارند این حضورها از لحاظ محتوا یکی است اما برای تحقق پیدا کردن شکل های متفاوتی دارد. شکل حضور حضرت زینب (س) به صورت پیام رسانی کربلا و تبلیغ و ایستادگی پس از شهادت امام ظهور پیدا می کند.

این کارشناس دینی یادآور شد: علاوه بر دو ویژگی علم و عقل خصایصی از قبیل صبر، شکر، رضایت حضرت زینب (س) نیز قابل تامل است در زیارت نامه این بانوی گرامی می خوانیم که : شما کسی هستید که ملائکه آسمان از صبرت به تعجب آمده بودند!! یعنی فرشتگان از صبر حضرت زینب (س) متعجب شدند به عبارت دیگر ویژگی این بانو در این رابطه آنست که فاجعه و حادثه تلخی را دیده است که هیچ کس جز امام سجاد (ع) شاهد چنین فاجعه ای نبوده و حال سخن در رابطه با نحوه رویارویی و مواجهه با این فاجعه است.

وی تصریح کرد: در رابطه با نحوه برخورد و مواجهه حضرت زینب (س) با این اتفاق بسیار تلخ در زیارت نامه ایشان می خوانیم که ملائکه آسمان از صبر ایشان البته صبری که همراه با شکر و رضا بود به شگفتی آمده بودند این نحوه برخورد نیز به ویژگی عقلانی و علمی حضرت بازمی گردد یعنی شما باید عقل و علم گسترده ای داشته باشید تا بتوانید حادثه ای را درست تحلیل کنید آنچنان که می بینیم که وقتی حضرت زینب (س) این حادثه به غایت تلخ و وحشتناک را تحلیل می کند دو فاعل را در این اتفاق و در آن واحد می بیند یکی فاعل حقی یعنی پروردگار عالم و دیگری فاعل بشری.

این استاد حوزه یادآور شد: این بانوی گرانقدر هنگامی که در آن واحد حادثه را به خدا و فاعل الهی نسبت می دهد می فرماید این فعلی بسیار زیبا بود «ما رایت الی جمیلا» اما در عین حال هنگامی که این فعل را به فاعل انسانی و بشری که چنین جنایتی را مرتکب شده نسبت می دهد شدیدترین نکوهش ها را خطاب به او دارد و می فرماید: شما پلیدترین، زشت ترین و وحشتناک ترین اعمال را مرتکب شدید. این نکته بسیار شگفت آوری است که یک فعل را در آن واحد هم زیبا ببینیم و هم زشت زیبا از جهت انتصاب ان به خدا و زشت از جهت انتصاب به فاعلی که با اختیار خود چنین جنایتی را مرتکب شده است. و این ویژگی از اختصاصات حضرت زینب (س) است.