تولیدات حوزه تناسبی با جایگاه قرآن ندارد; وضعیت تأسف‌بار غفلت حوزه از نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه
صدای شیعه: آیت‌الله محسن غرویان، استاد حوزه علمیه قم در گفت‌وگویی به بیان نکاتی درباره وضعیت تولید علوم اسلامی در حوزه‌های علمیه و تبادل علمی میان حوزه و دانشگاه پرداخت و اظهار کرد: باتوجه به اینکه یکی از شرایط تولید علم، توجه به زمان، مکان و مقتضیات روز است و براساس نیاز روز باید تولید اندیشه کرد؛ حوزه علمیه از دیرباز به دنبال تولید علم براساس نیاز مخاطبان و جوامع بشری بوده است و با توجه به مقتضیات و شرایطی که هر روز به وجود می‌آید، نیازهای معرفتی و فکری بشر معاصر را مورد توجه قرار داده و براساس آن، تولید علم کرده است.
تولیدات صورت گرفته در حوزه‌های علمیه، پاسخگوی نیازها نیست
وی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی تبادل علمی میان حوزه و دانشگاه عنوان کرد: براساس آنچه گفته شد، از دیدگاه علمی، باید حوزه علمیه را در برآورده ساختن نیازهای فکری و معرفتی جوامع علمی و دانشگاهی، پیشرو دانست. الحمدلله با توجه به رویکری که در حوزه‌های علمیه در زمینه تولید علم وجود دارد، ارتباط تنگاتنگ و پیوند ناگسستنی میان مبانی فکری حوزه و دانشگاه به وجود آمده است و احساس می‌کنم این ارتباط و پیوند، هر روز مستحکم‌تر و توسعه‌یافته‌تر می‌شود، اما در عین حال با توجه به اینکه لازم است در حوزه‌های معرفتی تلاش بیشتری صورت گیرد ضرورت دارد حوزه علمیه بتواند در قلمرو علوم انسانی، فعالیت بیشتری کرده و با توجه به نیازهای جوامع علمی و دانشگاهی، تولیدات بیشتری ایجاد کند.
استاد حوزه علمیه قم در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی تولیدات علمی در حوزه‌های علمیه اظهار کرد: احساس من این است که تولیدات خوبی انجام شده و قابل تقدیر است، اما از سوی دیگر با توجه به نیازهای گسترده جوامع بشری، کارهای صورت گرفته هنوز کافی و پاسخگوی همه نیازها نیست و احتیاج به تلاش و تولیدات بیشتر است.
تولیدات کنونی، تناسبی با جایگاه رفیع قرآن ندارند
استاد حوزه علمیه قم در پاسخ به پرسشی درباره میزان استفاده حوزه‌های علمیه از منابع اصیل دینی همانند قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه عنوان کرد: در زمینه توجه و استفاده از قرآن برای تولیدات علمی باید گفت، توجه به قرآن و مباحث مربوط به علوم قرانی، خصوصا پس از انقلاب اسلامی گسترده شده و گرایشات به مباحث قرانی، چه علوم قرآنی و چه تفسیری، زیاد است، اما در عین حال جایگاه قرآن بسیار رفیع است و تولیدات کنونی در این زمینه تناسبی با جایگاه رفیع قرآن ندارند و می‌طلبد که کار بیشتری در این زمینه انجام شود.
میزان توجه به نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در حوزه‌های علمیه تاسف‌آور است
وی میزان توجه به نهج‌البلاغه و صحیفه‌سجادیه را تاسف‌آور دانست و اظهار کرد: در زمینه توجه و استفاده از کتبی همانند نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در حوزه‌های علمیه باید اظهار تاسف کنیم و بگوئیم با وجود اینکه باید در‌وس و مباحث فکری و معرفتی از این دو منبع بزرگی که وصل به وحی هستند، استخراج شود اما این کار صورت نگرفته است و ما در غربت استفاده از این کتب گرانسگ قاصریم و کوتاهی کردیم. بنده معتقدم باید بزرگان حوزه ما فضاها و فرصت‌هایی را برای تحقیق و پژوهش ایجاد کنند که از این دو منبع استفاده بیشتری شود.
نهضت ترجمه در حوزه‌های علمیه کشور آغاز شود
آیت‌الله غرویان در پاسخ به پرسشی درباره راه‌کارهای تولیدات علمی بیشتر در حوزه‌های علمیه و اشاعه آن تاکید کرد: در این خصوص باید به دو مسئله توجه بیشتری صورت گیرد؛ مسئله اول، ایجاد نهضت ترجمه است. علی‌رغم اینکه بخشی از کتب و تولیدات اسلامی حوزه‌های علمیه به زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده، اما هنوز بسیاری از تولیدات علمی هم ترجمه نشده است و گمان می‌کنم جای ایجاد نهضت ترجمه در حوزه‌های علمیه ما خالی است و ما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.
لزوم به‌کارگیری ادبیات مشترک میان حوزه و مخاطبین
وی مورد دوم را لزوم به‌کارگیری ادبیات و فهم مشترک بین جوامع حوزوی و مخاطبین خود در دنیای امروز دانست و گفت: منظور بنده از این سخن، این است که باید تولیدات ما براساس فرهنگ و هژمونی دنیای امروز و نه با توجه به طایفه خاص و مخاطب محدود، تولید شود. باید طیف گسترده‌ای از مخاطبان مورد توجه قرار گیرد و براساس نیازهای این طیف متنوع و گستره عظیم جوامع بشری، علوم مختلف اسلامی تولید شود و باز احساس من این است که وضعیت موجود ما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد و امیدوارم با تلاش‌هایی که بخش فرهنگی و اندیشکده‌های ما انجام می‌دهند بتوانیم فاصله وضعیت موجود و مطلوب را کم‌تر کنیم.
ضرورت ابتکار در مفاهیم علمی و اندیشه‌ای
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نکته سومی که باید مورد توجه قرار گیرد را موضوع نوآوری و ابتکار در مفاهیم علمی و اندیشه‌ای دانست و عنوان کرد: بنده معتقدم علی‌رغم اینکه کارهای جدید زیادی در حوزه‌های علمیه انجام گرفته، اما در عین حال بسیاری از تولیدات و پژوهش‌ها در وضعیت سنتی باقی مانده و به‌روز نشده است و باید بگویم در این زمینه هم با وضعیت مطلوب فاصله فراوانی داریم؛ بنابراین باید با اقدام به ابتکار و نوآوری به سمت حوزه‌‌ها و تولیدات علمی تازه‌تر حرکت کنیم.
دنیای امروز به دنبال فهم نظریه‌های اسلامی در حوزه اقتصاد است
وی در پاسخ به پرسشی درباره علوم جدیدی که باید مورد توجه حوزه‌های علمیه قرار گیرد، اظهار کرد: منظور من، حوزه‌هایی است که امروزه دنیا به دنبال آن است که یکی از این موضوعات، دارا بودن یک سیستم اقتصادی کارآمد است که بر مبنای اصول دینی استوار شده و آسیب‌های دنیای کاپیتالیسم را نداشته باشد و در عین حال بتواند پاسخگوی نیاز بشر باشد. بنده معتقدم در حوزه اقتصاد باید کار بیشتری را انجام دهیم؛ چون دنیای امروز به دنبال فهم نظریه‌های اسلامی در حوزه اقتصاد است.
ضرورت توجه به مباحث جامعه‌شناختی و تربیت از جانب حوزه‌های علمیه
عضو هیئت‌علمی جامعه‌المصطفی(ص) العالمیه در ادامه به ضرورت توجه به مباحث جامعه‌شناختی از جانب حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: بیشترین تولیدات در حوزه جامعه‌شناسی، مربوط به مجامع علمی و دانشگاهی غرب است؛ البته ما هم در علوم اسلامی کارهایی را انجام داده‌ایم، اما هنوز به نقطه آرمانی نرسیده‌ایم و لازم است در این زمینه توجه، تولیدات و نوآوری بیشتری را شاهد باشیم.
وی مسئله بعدی را توجه به مقوله تربیت به شیوه‌ای علمی از جانب حوزه‌های علمیه دانست و عنوان کرد: ما در باب تربیت، کارهای خوبی را انجام دادیم، اما نیاز بشر امروز و نیاز جوامع وسیستم‌های علمی و فرهنگی، بسیار بیشتر از این است و هر روز شاهد تقاضاهای بیشتری برای فهم دقیق نظریه‌های اسلامی در زمینه تربیتی هستیم. بنده معتقدم، سیستم‌سازی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی، از نیازهای بشر امروز است که حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند باید اهتمام بیشتری به آن داشته باشند.
میزان تولیدات علمی از قرآن و سنت، بسیار اندک است
غرویان در پاسخ به پرسشی درباره میزان توجه حوزه‌های علمیه ایران به روش‌های نوین تربیتی، اظهار کرد: شکی نیست که وسایل ارتباط جمعی، یکی از ابزارهای مهم در مباحث تربیتی هستند، اما ابزارهای دیگری هم وجود دارد و آن، هژمونی حاکم بر جوامع بشری و مسائل خانواده است که در غرب بر روی آن کار زیادی صورت گرفته و تولیدات زیادی هم داشته‌اند. فکر می‌کنم علی‌رغم اینکه در این زمینه‌ها منابع غنی‌ای همانند قرآن و سنت در اختیار ماست اما استفاده، تولیدات و مستخرجات ما از این منابع غنی و سرشار بسیار کم بوده و لازم است در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی یک مهندسی دقیق، متوازن و همه‌جانبه‌نگر صورت گیرد تا بتواند همه جنبه‌های نیازهای بشری را پوشش دهد./ ایکنا
انتهای پیام