(
امتیاز از
)
ايران و مصر؛ جدال رسانه‌اي
روابط ايران و مصر در دوران اخير همواره تحت تاثير رقابت منطقه‌اي و موضعگيري‌هاي 2 کشور در سطح منطقه بوده است و خارج از چارچوب مناسبات منطقه‌اي نمي‌توان اين فرآيند را تجزيه و تحليل کرد. ايران و مصر همواره در تلاش براي تاثيرگذاري و گسترش حوزه نفوذ در منطقه خاورميانه بوده‌اند. آنها به لحاظ تسلط بر 2 گذرگاه هرمز و کانال سوئز جايگاه راهبردي و ويژه‌اي براي خود رقم زده‌اند که موضعگيري‌هاي آنها در رويدادهاي گوناگون بر همين اساس ارزيابي مي‌شود و اين مساله علت کشمکش‌هاي سياسي بين 2 کشور در طول روابط آنها بوده است. از سال 1300 که مصر اعلام استقلال کرد و دولت وقت ايران کنسولگري خود در قاهره را به سطح سفارت ارتقاء داد تاکنون اين کشمکش‌ها ادامه داشته است. در دوران قبل و بعد از انقلاب، روابط ايران و مصر فرازونشيب‌هاي بسياري را طي کرد، از نزديک شدن 2 کشور به يکديگر و ازدواج محمدرضا پهلوي با فوزيه (خواهر ملک فاروق) تا قطع روابط سياسي در زمان جمال عبدالناصر و سپس از سرگيري روابط با ظهور انور سادات تا وقوع انقلاب اسلامي و قطع مجدد روابط سياسي 2 کشور البته با انگيزه‌هاي متفاوت و اکنون در پي حوادث غزه که به صحنه رقابت‌هاي سياسي و رسانه‌اي 2 طرف تبديل شد، تنش در روابط 2 کشور برقرار بوده است.
به دليل انعقاد پيمان صلح کمپ ديويد ميان مصر و رژيم صهيونيستي، جمهوري اسلامي ايران رابطه‌اش را با مصر قطع کرد. سال‌ها بعد با تحول شرايط سياسي جهان و بالطبع تحول سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران که در مورد عربستان به بهبود روابط ايران با آن کشور انجاميد در مورد مصر نيز تکرار شد و در دولت‌هاي هاشمي رفسنجاني، خاتمي و احمدي‌نژاد ابتکار عمل‌هايي صورت گرفت که يخ‌هاي روابط ايران و مصر آب شود، هر چند تاکنون مسائلي مانع نتيجه‌گيري از اين تلاش‌ها شده است. در کنار دولت‌هاي پيشين و کنوني، جدي‌ترين اقدامي که براي برقراري رابطه بين 2 کشور مسلمان صورت گرفت، سفر علي‌اکبر ناطق نوري به مصر بود. بعد شمار ديگري از مقامات جمهوري اسلامي ايران از جمله حدادعادل، زماني که رئيس مجلس بود و لاريجاني وقتي دبير شوراي عالي امنيت ملي بود، از قاهره ديدار کردند و به مقامات مصري گفتند نام يک خيابان مساله‌اي مهم نيست و بايد در انديشه بهبود مناسبات ديپلماتيک ميان تهران و قاهره بود. احمدي‌نژاد هم تلاش‌هايي را براي برقراري مناسبات دوستانه با مصر انجام داد.
وي بصراحت اعلام کرد که مي‌توان بدون فوت وقت، مناسبات سياسي بين 2 کشور را به حالت عادي بازگرداند و سفير مبادله کرد. اما مقامات مصري با وجود ديدارهايي که با نمايندگان اعزامي جمهوري اسلامي ايران از جمله با منوچهر متکي، وزير امورخارجه ايران داشتند، تاکيد کردند نام خيابان خالد اسلامبولي بايد عوض شود.
اگر اوايل سال گذشته و با اظهارات صريح احمدي‌نژاد در مورد آمادگي براي راه‌اندازي سفارت 2 کشور و مبادله سفير و تغييرنام خيابان خالد اسلامبولي، اين اميد به وجود آمد که تيرگي روابط 30 ساله پايان يابد، اما در پايان سال و با حمله اسرائيل به غزه و نقش متضادي که ايران و مصر در حمايت از حماس و ديگري در حمايت از دولت خودگردان محمود عباس به عهده گرفتند باز هم تيرگي بر روابط 2 کشور سايه انداخت، هر چند عده‌اي هم در ايران با ساختن فيلمي به نام اعدام فرعون، مشکل کوچک نام خيابان را به مشکلي بزرگ‌تر در روابط 2 کشور تبديل کردند.
اگرچه اين فيلم توانست بر ايجاد روابط دوستانه ميان مصر و ايران در آن مقطع خاص زماني (که رئيس دولت نهم در پي حل مساله ايران و مصر بود) سايه افکند، اما به نظر نمي‌رسد مشکلات تهران قاهره تنها بر سر نام خالد اسلامبولي يا ساخت يک فيلم باشد و به نظر نمي‌رسد اگر تهران قاهره به شکل جدي منافع خود را در ايجاد ارتباط با يکديگر ببينند، برداشتن نام خالد اسلامبولي از روي خياباني در تهران کاري سخت و دشوار باشد. مسائل عميق‌تر از وجود نام اسلامبولي بر خياباني در تهران تاکنون مانع برقراري رابطه ميان 2 کشور شده است؛ مسائلي که در همين چند روز گذشته با متهم کردن سيدحسن نصرالله، دبيرکل حزب‌الله لبنان از سوي دولت مبارک به تلاش براي تاثيرگذاري بر سياست‌هاي داخلي مصر و تضعيف دولت در ميان مردم اين کشور مطرح شده است.
به خطر افتادن جايگاه منطقه‌اي و اتهام‌زني مصر
مصري‌ها با دستگيري 49 نفر به اتهام همکاري با حزب‌الله لبنان و اقدام عليه دولت مصر، حزب‌الله لبنان را گروهي وابسته به ايران خواندند. در اين زمينه وزير امور خارجه مصر، ايران را متهم کرده که از طريق حزب‌الله لبنان به دنبال نفوذ در مصر است.
احمد ابوالغيط، وزير امورخارجه مصر در گفتگويي با روزنامه الشرق الاوسط که معمولا ديدگاه‌هاي نزديک به دولت عربستان سعودي را منتشر مي‌کند، ايران را متهم کرده که از طريق حزب‌الله لبنان به دنبال نفوذ در مصر است و از شبکه‌اي حمايت کرده است که قصد حمله به تعدادي اسرائيلي در مصر را داشته‌اند.
همچنين در تازه‌ترين اظهارنظر سخنگوي وزارت خارجه و رئيس کميته روابط خارجي پارلمان اين کشور، تهران را به ثبات‌زدايي و تلاش براي تسلط بر منطقه، متهم و آن را مانعي در جهت ازسرگيري روابط دوجانبه بين ايران و مصر قلمداد کردند.
فراتر از اظهارات فوق، اظهاراتي غيررسمي نيز در اين زمينه در رسانه‌هاي مصر انعکاس يافت که کشمکش‌هاي 2 کشور را وارد رقابت رسانه‌اي کرد.
رسانه‌هاي مصري به بهانه دستگيري 49 نفر از اعضاي يک شبکه که مدعي شده‌اند با پشتيباني حزب‌الله، قصد خرابکاري در مصر را داشته‌اند، حملات شديدي را عليه حزب‌الله، سيدحسن نصرالله، شبکه العالم و سرانجام دولت ايران آغاز کرده‌اند.
بنابر اخبار غيررسمي که در روزنامه‌هاي مصري منتشر شده است، آنان مدعي شده‌اند دفتر شبکه العالم در قاهره، آموزش افراد نامبرده را به‌عهده داشته و روابط ايران و حزب‌الله با اين افراد بوده است و به همين دليل، بزودي دفتر العالم در مصر تعطيل خواهد شد. منابع امنيتي مصر نيز در مصاحبه با نشريه الجريده اعلام کردند 3 نفر از کارکنان دفتر شبکه العالم در قاهره را به اتهام انتقال اطلاعاتي از رهبران حزب‌الله به افراد گروه بازداشت شده در مصر بازداشت کرده‌اند.
مسوولان شبکه العالم نيز از فشار کم‌سابقه مصري‌ها براي محدوديت در فعاليت‌هايشان در آن کشور خبر دادند.
دولت مصر در تذکري شديد به خبرنگاران و حتي بنگاه‌هاي خصوصي خبري مصر اعلام کرده است که از گفتگو يا ارسال گزارش به العالم خودداري کنند.
اين در حالي است که دفتر شبکه خبري العالم در قاهره، ادعاي ارتباط برخي کارکنان اين شبکه با حوادث اخير مصر را تکذيب کرد.
احمد السيوفي، مدير دفتر شبکه العالم در قاهره در مصاحبه با نشريه القبس چاپ کويت، ارتباط برخي کارکنان العالم را با گروهي که مصر آنها را مرتبط با حزب‌الله دانسته، منتفي دانست.
السيوفي از تلاش‌هايي که با هدف درگير کردن العالم با اين مساله صورت مي‌گيرد، ابراز تعجب کرد و گفت: فعاليت شبکه العالم فقط رسانه‌اي است.
در مهر ماه امسال نيز پليس مصر به دفتر اين شبکه حمله کرده و تعدادي از وسايل موجود در دفتر را مصادره کرده بود؛ در حالي که السيوفي، مدير دفتر اين شبکه در قاهره اعلام کرد: دفتر، مجوز کار خود را قبلا تحويل داده و با موافقت کلامي مقامات به فعاليت خود ادامه داده است.
دلايل متهم کردن العالم
در جريان جنگ 22 روزه رژيم صهيونيستي عليه غزه، خبررساني صريح و شفاف العالم از وقايع ميدان جنگ دوباره باعث خشم اين رژيم شد.
در اين زمينه سايت NEW America Media مي‌نويسد: مصر از برنامه شبکه العالم که غزه زير آتش ناميده مي‌شود، عصباني است. در اين برنامه، العالم از بينندگان اين شبکه در سراسر جهان دعوت مي‌کرد حکومت مصر را به همدستي با اسرائيل در مقابل حماس متهم کنند.
بازتاب اطلاع‌رساني العالم از اوضاع غزه در بين مردم مصر و تظاهرات مردمي اين کشور عليه دولت، موجب واکنش مصر شد. براين اساس، دولت مصر به همه کساني که با شبکه خبري العالم در داخل مصر مصاحبه کرده بودند، هشدار داد در صورت مصاحبه مجدد با اين شبکه بشدت با آنها برخورد خواهد شد. همچنين گروه خبري شبکه العالم در مصر بشدت تحت مراقبت امنيتي قرار داشت و تلاش مي‌شد از کار آنها جلوگيري شود.
نفوذ رسانه‌اي ايران، واکنش مصر
نفوذ رسانه‌اي ايران نزد افکار عمومي منطقه بويژه نوع خاص اطلاع‌رساني شبکه‌هاي بين‌المللي اين کشور در جريان جنگ‌هاي 33 روزه لبنان و 22 روزه غزه کشورهاي محافظه‌کار و غيردموکراتيک منطقه بويژه مصر و عربستان را ناچار به اتخاذ مواضعي در اين زمينه کرده است. مصر که همواره درصدد سيادت بر دنياي عرب بخصوص نقش‌آفريني در مسائل فلسطين بوده است، از گسترش نفوذ رسانه ايران بسيار خشمگين است. همچنين مصر به دليل آن که شکست خود در جريان جنگ غزه را متوجه ايران مي‌داند، تلاش گسترده‌اي را براي تخريب ايران و همپيمانانش مانند حزب‌الله آغاز کرده است.
در همين زمينه، يک کارشناس عرب مسائل مصر مي‌گويد: شواهد، حکايت از آن دارد که حسني مبارک پس از شکست سياسي در ماجراي جنگ غزه و نقش بر آب شدن آرزوهايش، مبني بر پيروزي اسرائيل در بدترين موقعيت خود در جهان عرب قرار دارد؛ بنابراين به دنبال ناکامي در پروژه ايجاد دولت موردنظرش در فلسطين براي بازسازي چهره مصر در ميان اعراب، حربه دخالت ايران را مطرح مي‌کند.
آنچه موجبات نفوذ منطقه ايران را فراهم آورده است، تلاش‌هاي گسترده ديپلماتيک و پيگيري اهداف سياست خارجي اين کشور در برابر واقعيات منطقه بوده است که حاصل آن افزايش توان بازيگري و نقش‌آفريني جمهوري اسلامي ايران است و در اين ميان رسانه‌ها به سبب ويژگي اطلاع‌رساني، توان بازيگري جمهوري اسلامي ايران را افزايش داده‌اند، بويژه که پيام سياست خارجي کشورمان براي ملت‌هاي منطقه داراي مطلوبيت و مقبوليت است. هم‌اکنون رسانه‌هاي برون‌مرزي از موقعيت متمايزي برخوردار شده‌اند. شبکه العالم در اين ميان با طرح مسائل و مشکلات جهان اسلام، مخاطبان زيادي را در سطح کشورهاي منطقه جذب کرده است و اين موضوع موجب ناخرسندي حکومت‌هاي محافظه‌کار منطقه و در نتيجه افزايش فشارهاي شديد و محدوديت‌هاي اين حکومت‌ها شده است، بنابراين براي آن که چنين رفتارهاي مغرضانه و بي‌اساس عليه اين شبکه به رويه‌اي معمول براي ديگر کشورهاي منطقه تبديل نشود، نياز است مقامات وزارت خارجه کشورمان، واکنش متناسبي در اين خصوص اتخاذ کنند.
نويسنده:جواد سوري
منبع: جام جم
انتهای پیام