فضيلت نماز جناب جعفر طیار در حرم مطهر امام رضا عليه السلام
صدای شیعه: دوّم علاّمه مجلسى نقل کرده از خطّ شيخ جليل شيخ حسين بن عبدالصّمد والد شيخ بهايى که شيخ ابوالطّيّب حسين بن احمد فقيه رازى ره ذکر نموده که هرکس زيارت کند حضرت امام رضا يا ديگر از ائمه عليهم السلام را پس در نزد آن امام به جاى آورد نماز جعفر را براى او نوشته شود به هر رکعتى ثواب کسى که هزار حجّ و هزار عمره بجا آورده باشد و هزار بنده در راه خدا آزاد کرده باشد و هزار مرتبه به جهاد ايستاده باشد با پيغمبر مرسل و براى اوست به هر گامى که برمى دارد ثواب صد حجّ و صد عمره و صد بنده آزاد کردن در راه خداى تعالى و نوشته شود براى او صد حسنه و محو شود از او صد سيّئه و کيفيت نماز جعفر در اعمال روز جمعه گذشت. [1]
نماز جناب جعفر طیار و کیفیت آن:
و از جمله نمازها نماز جعفر بن ابى طالب(عليه السلام) است که به سندهاى بسيار معتبره وارد شده است، و افضل اوقات آن صدر نماز جمعه است، سيّد ابن طاووس به سند معتبر روايت کرده است که شخصى از حضرت صادق(عليه السلام)پرسيد نماز تسبيح يعنى نماز جعفر را؟ حضرت فرمود که: «آن حبوت» يعنى بخششى بوده از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)به جعفر. پس فرمود: «حديث کرد مرا پدرم از جدّم حضرت امام زين العابدين(عليه السلام)که چون جعفر طيّار برادر حضرت امير المؤمنين(عليه السلام)از هجرت حبشه مراجعت نمود، در روزى آمد که فتح خيبر به دست امير المؤمنين(عليه السلام)شده بود، حضرت رسول(صلى الله عليه وآله)به قدر مسافت يک تير پرتاب، به استقبال او شتافت، چون جعفر نظرش بر جمال عديم المثال آن حضرت افتاد، مشتاقانه به جانب آن حضرت دويد، حضرت او را در بر گرفت و دست در گردن او آورد و ساعتى با او سخن گفت پس برناقه عضبا سوار شد و جعفر را رديف خود ساخت، و چون ناقه به راه افتاد حضرت فرمود که: «اى جعفر، اى برادر، مى خواهى بخشش بزرگى کنم نسبت به تو؟ مى خواهى تو را عطيه گران بهايى بدهم؟ مى خواهى تو را برگزينم؟» مردم گمان کردند که مال جزيلى از غنايم خيبر به او عطا خواهد فرمود. جعفر گفت: بلى پدر و مادرم فداى تو باد; پس حضرت نماز تسبيح را به او تعليم فرمود».
و حضرت امام صادق(عليه السلام)فرمود که: «صفتش اين است که آن چهار رکعت است به دو تشهّد و به دو سلام، و در رکعت اوّل بعد از سوره حمد «اذا زلزلت» مى خواند، و در رکعت دوّم سوره «والعاديات»، و در رکعت سوّم «اذا جاء نصر اللّه»، و در رکعت چهارم «قل هو اللّه احد»، و در هر رکعت بعد از فراغ از قرائت پانزده مرتبه مى گويد: «سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَاللّهُ أکْبَرُ» و در رکوع همين تسبيحات را ده مرتبه مى گويد، و چون سر از رکوع بر مى دارد ده مرتبه، و در سجده اوّل ده مرتبه، وبعد از سر بر داشتن ده مرتبه، و در سجده دوّم ده مرتبه، و بعد از سر برداشتن پيش از آن که برخيزد ده مرتبه، و در هر چهار رکعت چنين مى کند، که مجموع سيصد مرتبه مى شود، و هزار و دويست تسبيح بوده باشد».
و به روايات معتبره ديگر حضرت رسول اکرم (صلى الله عليه وآله)فرمود که: «اگر هر روز بکنى بهتر است از براى تو از دنيا و آنچه در او هست، و اگر هر دو روز يکبار بکنى گناهانى که در ميان دو نماز کرده] اى [آمرزيده شود، و اگر در هر جمعه بکنى يا در هر ماهى يک مرتبه يا در سالى يک مرتبه بکنى، هر گناهى که در ميان آن ها کرده] اى [ آمرزيده شود». و به روايات معتبره ديگر اگر به قدر کف درياها و به عدد ريگ بيابان و برگ درختان و ستاره هاى آسمان گناه بر تو باشد خدا ] آن را [بيامرزد; و اگر از جنگ گريخته باشى که بدترين گناهان است خدا تو را بيامرزد. و از اين نحو روايات در فضيلت اين نماز بسيار وارد شده است.
و امّا دعايى که در اين نماز مستحب است، شيخ کلينى به سند معتبر از حضرت امام صادق(عليه السلام)روايت کرده است که: «در سجده آخر نماز جناب جعفر چون از تسبيحات فارغ شوى بگو:
سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوَقارَ * سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغي التَّسْبيحُ اِلاّ لَهُ * سُبْحانَ مَنْ اَحْصى کُلَّ شَيْء عِلْمُهُ * سُبْحانَ ذِي الْمَنِّ وَالنِّعَمِ * سُبْحانَ ذِي الْقُدْرَةِ وَالاْمْرِ * اللّهُمَّ اِنّي أَسْألُکَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ * وَمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ * وَاسْمِکَ الاْعْظَمِ * وَکَلِماتِکَ التّامَّةِ الّتي تَمَّتْ صِدْقاً وَعَدْلاً * صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَاَهْلِ بَيْتِهِ.
و شيخ طوسى در مصباح اين دعا را روايت کرده است با اين زيادتى، چنان که بعد از پنج تسبيح گفته:
سُبْحانَ ذِي الْقُدْرَةِ وَالْکَرَمِ * سُبْحانَ ذِي الْعِزَّةِ وَالْفَضْلِ * سُبْحانَ ذِي الْقُوَّةِ وَالطَّوْلِ * اللّهُمَّ اِنّي أَسْألُکَ... تا آخر دعا، پس حاجات خود را ذکر کند.
و شيخ و سيّد از مفضّل بن عمر روايت کرده اند که گفت: ديدم روزى حضرت امام جعفر صادق(عليه السلام)را که نماز جعفر بجا آوردند، پس دست ها را بلند کردند و اين دعا خواندند: «يا رَبِّ يا رَبِّ» به قدرى که يک نفس وفا کند «يا رَبّاهُ يا رَبّاهُ» به قدر يک نفس «رَبِّ رَبِّ» باز به قدر يک نفس «يا اللّهُ يا اللّهُ» باز به قدر يک نفس «يا حَيُّ يا حَيُّ» به قدر يک نفس «يا رَحيمُ يا رَحيمُ» باز به قدر يک نفس «يا رَحْمنُ يا رَحْمنُ» به قدر يک نفس «يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ» هفت مرتبه. پس خواندند:
»اللّهُمَّ اِنِّي اَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِکَ * وَاَنْطِقُ بِالثَّناءِ عَلَيْکَ * وَاُمَجِّدُکَ وَلا غَايَةَ لِمَدْحِکَ * وَاُثْني عَلَيْکَ وَمَنْ يَبْلُغُ غايَةَ ثَنائِکَ وَاَمَدَ مَجْدِکَ * وَاَنَّى لِخَليقَتِکَ کُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِکَ؟ وَاَيُّ زَمَن لَمْ تَکُنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِکَ *مَوْصُوفاً بِمَجْدِکَ * عَوّاداً عَلَى الْمُذْنِبينَ بِحِلْمِکَ؟ تَخَلَّفَ سُکّانُ اَرْضِکَ عَنْ طاعَتِکَ فَـکُنْتَ عَلَيْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِکَ * جَواداً بِفَضْلِکَ * عَوَّاداً بِکَرَمِکَ *يا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْمَنّانُ ذُو الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ«.
پس حضرت فرمود که: «اى مفضّل هرگاه تو را حاجتى ضرورى بوده باشد، نماز جعفر را ( ادا )بکن و اين دعا را بخوان و حوايج خود را از خدا طلب کن که برآورده مى شود، إن شاء اللّه تعالى«.
مؤلّف گويد که: نماز جعفر به روايات مستفيضه بلکه متواتره وارد شده است و عامّه و خاصّه به طرق بسيار آن را نقل نموده اند; و اجماع مسلمين بر استحباب آن جز نادرى از عامّه و اکثر عامّه به ملاحظه بعضى امور اين نماز را به عبّاس عمّ پيغمبر(صلى الله عليه وآله)نسبت داده اند، و در روايات اهل بيت(عليهم السلام)منسوب است به جعفر، و شک نيست که روايات شيعه که از اهل بيت(عليهم السلام)منقول است اصحّ و اوثق است، چه آن که «أَهل البيت أَدرى بما في البيت» و ممکن است که همين نماز را حضرت رسول(صلى الله عليه وآله) به عمِّ خود عبّاس نيز تعليم فرموده باشد، چنانچه به جعفر(عليه السلام)تعليم فرموده. به هر حال نمازى به حسب صحّت سند و کثرت ثواب بعد از نوافل شبانه روزى مثل نماز جعفر نقل نشده، و اگر کسى خواسته باشد که او را به جاى نوافل بکند مى تواند و بهر دو حساب شود. و بعض علما گفته اند که: اگر کسى مستعجل باشد مى تواند نماز جعفر را بدون تسبيحات بجا آورد و تسبيحات را در راه بخواند.
و در محکى ذکرى شيخ شهيد است که کسى که دو رکعت از نماز جعفر بجا آورد پس او را عارضى رو داد مى تواند که پى آن کار رود و دو رکعت ديگر را بعد از زوال ] آن [ عارض بکند. و در تعيين سوره هاى اين نماز خلاف است، و مشهور آن است که ذکر شد، و صدوقين گفته اند که اگر در هر رکعت سوره «قل هو اللّه» خواستى بخوانى مى توانى، و علاّمه مجلسى فرموده که: در روايت صحيح وارد شده است که در هر رکعت «قل يا ايّها الکافرون» و «قل هو اللّه احد» هر دو را بخواند، و در روايتى وارد شده است که هر سوره را که خواهد بخواند، انتهى.
و احکام اين نماز بسيار است و مقام را گنجايش زياده بر اين نيست
[1] مفاتيح الجنان – زيارات – ص 832 - شيخ عباس قمي – مترجم موسوي دامغاني چاب :نگارش /قم - نوبت چاب یازدهم- انتشارات استان قدس رضوی.
[2] مفاتيح الجنان – زيارات – ص 831 - شيخ عباس قمي – مترجم موسوي دامغاني چاب :نگارش /قم - نوبت چاب یازدهم- انتشارات استان قدس رضوی.
انتهای پیام