آداب ورود به بهشت
صدای شیعه: چطور لباس مي‌پوشيد؟ سعي نمي‌کنيد آراسته به‌نظر برسيد؟ خودتان را از قبل آماده نمي‌کنيد؟ قبلش به اين فکر نمي‌کنيد که مي‌خواهيد چه بگوييد و چه چيز نبايد بگوييد؟ خب زيارت امام رضا(ع) هم دقيقا همين ملاقات است، با اين تفاوت که شما داريد به ديدار يک امام معصوم(ع) مي‌رويد که بزرگ‌تر و والاتر از او و خاندانش کسي نيست.
همانطور که شما براي رفتن به ملاقات يک شخص مهم، آدابي را رعايت مي‌کنيد، ورود به خطه خورشيد خراسان و زيارت حضرت ثامن(ع) هم آدابي دارد. اين آداب، برخي ظاهري است و برخي باطني. در روايات و احاديث هم، عنوان آداب ظاهري و آداب باطني براي برخي از اعمال بيان شده است. بي‌شک همين آداب ظاهري هم به دستيابي به توجه قلبي و آداب باطني کمک مي‌کند. با ما همراه شويد تا برخي از اين آداب را مرور کنيم.
- خودتان را براي زيارت مهيا کنيد
شما يک مهماني ساده هم که مي‌خواهيد برويد سعي مي‌کنيد حتما پاکيزه باشيد و بهترين لباس‌تان را بپوشيد. وقتي زائر امام هشتم(ع) هستيد هم دقيقا قرار است به يک مهماني معنوي برويد. بسيار سفارش شده که قبل زيارت، غسل کنيد. غسل کردن علاوه بر تميزي جسم، طهارت روح و روان را هم در پي دارد.
امام صادق(ع) مي‌فرمايند: «هرگاه به قصد زيارت قبر اميرمؤمنان(ع) رفتي، وضو بگير، غسل کن و با آرامش راه برو». نکته بعدي هم پوشيدن لباس نو و تميز و استفاده از عطر است. در روايات، هم بر «ثوب جديد» يا همان لباس جديد تأکيد شده، هم بر «ثوب نظيف» که به‌معناي آن است که تميزي و تازگي هر دو مورد تأکيد است.
مفاتيح را که باز کنيد، کلي آداب ديگر هم مثل صدقه دادن قبل از ورود به حرم مطهر ائمه(ع) بيان شده است. با وقار و آرامش راه رفتن و داشتن حالت خشوع و خضوع هم بسيار سفارش شده، مسلما هرچقدر شما شناخت‌تان از امام رضا(ع) بيشتر باشد اين خشوع و خضوع بيشتر خواهد بود.
- اجازه ورود به حرم فراموش نشود
در تمامي ورودي‌هاي حرم مطهر امام رضا(ع)، زائراني را مي‌بينيد که روبه‌روي يک تابلوي بزرگ ايستاده‌اند و مشغول خواندن يک متن عربي هستند. اين همان «اذن دخول» است؛ يعني اجازه گرفتن براي ورود به حرم مطهر که يکي از آداب مهم زيارت محسوب مي‌شود. روي ديوار‌هايي نزديک ورودي‌هاي روضه منوره هم مي‌توانيد اين اذن دخول را پيدا کنيد.
فقط هم خواندن يک متن عربي نيست، بايد تحولي در شما ايجاد شود. مرحوم آيت‌الله بهجت در اين‌باره گفته‌اند: «زيارت شما قلبي باشد. در موقع ورود اذن‌دخول بخواهيد، اگر حال داشتيد به حرم برويد. به قلبتان مراجعه کنيد و ببينيد آيا تحولي در آن به‌وجود آمده و تغيير يافته است يا نه؟ اگر تغيير حال در شما بود، حضرت رضا(ع) به شما اجازه داده است. اگر حال داشتيد به حرم وارد شويد. اگر هيچ تغييري در دل شما به‌وجود نيامد و ديديد حالتان مساعد نيست، بهتر است به‌کار مستحبي ديگري بپردازيد. روزه بگيريد و غسل کنيد و بعد به حرم برويد و دوباره از حضرت اجازه ورود بخواهيد».
- عتبه بوسي براي ابراز ادب و محبت
حواستان باشد که کجا آمده‌ايد و به ملاقات چه‌کسي مي‌رويد؟ مرحوم آيت‌الله بهجت يک‌بار تعريف کرده بودند که کسي وارد حرم حضرت رضا(ع) شد، متوجه شد سيدي نوراني در جلوي او مشغول خواندن زيارتنامه است. نزديک او شد و ديد که ايشان اسامي معصومان(ع) را يک‌يک با سلام ذکر مي‌فرمايند.
هنگامي که به نام مبارک امام زمان(عج) رسيدند سکوت کردند! آن فرد متوجه شد که آن سيدبزرگوار خود مولايمان امام زمان(عج) است. پس متوجه باشيد که اين زيارت چقدر اهميت دارد. يکي از کارهايي که معمولا توسط زائران امام رئوف(ع) انجام مي‌شود بوسيدن در و درگاه به هنگام ورود است. عتبه بوسي در حقيقت نوعي ابراز تواضع و ادب و محبت است. خيلي‌ها هم قبل از ورود به روضه منوره و در آستانه ضريح مطهر، زمين را مي‌بوسند. يک نکته مهم اين است که اين بوسيدن زمين و درگاه بايد به‌عنوان احترام و شکر باشد و نبايد به‌عنوان سجده بر امام تلقي شود. اين کاري است از بسياري بزرگان هنگام زيارت امام رضا(ع) ديده شده است.
- زيارتنامه؛ بهترين راه ارتباط با امام
شايد برايتان پيش آمده باشد که به ملاقات شخص مهمي رفته‌ايد و مانده‌ايد که به او چه بگوييد و از او چه بخواهيد. زائر امام رضا(ع) هم به ملاقات يک امام معصوم آمده، خب چه بايد بگوييد؟ چه چيزهايي بايد بخواهد؟ بزرگان و علما بسيار بر خواندن دعاها و زيارت‌هايي که از زبان خود ائمه معصومين(ع) بيان شده است تأکيد کرده‌اند.
به اينگونه دعاها و زيارت‌هاي مستند، مأثوره گفته مي‌شود. زيارت جامعه کبيره، زيارت امين‌الله و بسياري از زيارتنامه‌هاي ديگر از ائمه‌اطهار نقل شده و کلام امام است. مسلما بهترين شکل صحبت کردن با امام‌رضا(ع) خواندن همين زيارت‌هاي مأثوره خواهد بود که محتواي بسيار قابل توجهي هم دارد. حضرت آيت‌الله بهجت در اين خصوص گفته‌اند: «زيارت جامعه کبيره را بخوانيد. زيارت امين‌الله مهم است. قلب شما اين زيارات را بخواند. با زبان قلب خود بخوانيد. لازم نيست حوائج خود را در محضر امام(ع) بشمريد. حضرت مي‌دانند! مبالغه در دعاها نکنيد! زيارت قلبي باشد».
- مراقب ظاهر زيارت کردن‌تان هم باشيد
فقط اينکه چه جور دعا يا زيارت‌نامه‌اي مي‌خوانيد مهم نيست، رفتار و حرکات شما هم هنگام تشرف به حرم مطهر حضرت رضا(ع) به‌عنوان يک زائر اهميت دارد. بايد خيلي مراقب باشيد که اعمال‌تان نوعي بي‌ادبي به‌حساب نيايد. معمولا در زيارت‌نامه‌ها، حتي به محل ايستادن و نحوه قرار گرفتن شما هم اشاره و توصيه شده است؛
اينکه کدام دعا را بالاي سر حضرت بخوانيد يا چه موقع به پايين پا برويد؛ اينکه بايستيد يا نشسته اين دعا يا زيارت را بخوانيد؛ اينکه براي خواندن اين دعا رو به قبله باشيد يا رو به قبر مطهر‌و... . درضمن ادب ديگر در تشرف به حرم مطهر، پرهيز از هر کاري است که مغاير با ادب حضور در محضر ائمه معصومين(ع) است؛ ازجمله گفتن کلمات لغو و حرف‌هاي بيهوده و حرکات سبک و ناپسند و دور از شأن زيارتگاه. حواستان باشد که کجاي حرم هستيد. حالا شايد در شبستان‌ها و صحن‌ها، نشستن يا کمي دراز کشيدن، بي‌ادبي نباشد، اما مسلما در نزديکي روضه منوره و جاهايي که همه مشغول زيارت امام(ع) هستند، اين کارها به دور از ادب است.
- از اين فرصت، نهايت استفاده را بکنيد
حالا که توفيق يافته‌ايد به مشهد مقدس و پابوس امام‌هشتم(ع) برويد، سعي کنيد از اين فرصت حداکثر استفاده را بکنيد. يادتان باشد اين توفيقي است که قسمت هر کسي نشده و خيلي‌ها آرزو دارند که جاي شما باشند. تا مي‌توانيد اوقات خود را در اين سفر، در حرم مطهر امام رضا(ع) بگذرانيد. نماز در برخي مکان‌ها فضيلت و ثواب بيشتري دارد،
يکي هم در حرم‌هاي مطهر معصومان. خب حتما سعي کنيد براي نمازهاي جماعت، خودتان را به حرم برسانيد. حرم بهترين جا براي خواندن قرآن است. خيلي از ما متأسفانه قرآن را با کسالت و بي‌ميلي مي‌خوانيم، اما آنها که قرائت قرآن در حرم را امتحان کرده‌اند مي‌دانند که چقدر زائران هنگام قرآن خواندن نشاط روحي دارند. حتما بعد از زيارت حضرت رضا(ع)، نماز سفارش شده زيارت را به‌‌جا آوريد. حواستان به زائران ديگر هم باشد که يک وقت باعث آزار و اذيت آنها نشويد؛ مثلا نزديک شدن به قبر مطهر، دست گذاشتن به ضريح، بوسيدن و ابراز اشتياق، نشانه ادب شماست اما اين کار نبايد باعث آزار و اذيت ديگران شود.
- زيارت قبور بزرگان در حرم مطهر
يکي از کارهاي خوبي که مي‌توانيد در حرم، بعد از زيارت و نماز و دعا و مناجات انجام دهيد زيارت قبور بزرگان و علمايي است که در حرم مطهر به خاک سپرده شده‌اند. بسياري از افرادي که به حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف مي‌شوند، غيراز زيارت و بازديد از مکان‌هاي خاص و معماري زيباي اين آستان، با مدفن علما و بزرگاني که در اين حريم جاي گرفته‌اند، آشنا مي‌شوند.
ازجمله اين بزرگان مي‌توان به شيخ حر عاملي، شيخ بهايي، شيخ پير پالان‌دوز، شيخ حسنعلي اصفهاني معروف به نخودکي، آيت‌الله العظمي حاج‌ميرزا علي آقا فلسفي، استاد سيدجلال‌الدين موسوي آشتياني، علامه محمدتقي جعفري، علامه امين‌الاسلام طبرسي، آيت‌الله حاج‌شيخ مجتبي قزويني خراساني، آيت‌الله سيدابراهيم علم‌الهدي سبزواري و... اشاره کرد. براي پيدا کردن قبور اين بزرگان هم مي‌توانيد از خادمان حرم کمک بگيريد.
- ديدني‌هاي حرم را هم ببينيد
داخل حرم مطهر امام رضا(ع)، جاهاي ديدني زيادي وجود دارد که بعد از زيارت و استخوان سبک‌کردن مي‌توانيد به ديدن آنها برويد. مسلما نخستين گزينه در اين زمينه موزه آستان قدس رضوي است که يکي از شگفت‌انگيز‌ترين موزه‌هاي ايران به‌حساب مي‌آيد. اين موزه بخش‌هاي مختلفي مثل موزه قرآن و نفايس، موزه هداياي مقام معظم رهبري، موزه تاريخ حرم رضوي، موزه فرش، موزه تمبر، اسکناس و سکه، موزه هنرهاي تجسمي، موزه نجوم و ساعت، موزه مردم‌شناسي‌و... دارد.
مشاهده ديدني‌هاي مسجد گوهرشاد مثل محراب تاريخي ايوان مقصوره اين مسجد و منبر زيباي صاحب‌الزمان(عج) را هم از دست ندهيد. ساعت‌هاي تاريخي حرم هم که در دو صحن جمهوري و انقلاب هستند بسيار معروفند. اگر اهل کتابخواني هم هستيد حتما سري به کتابخانه‌هاي حرم بزنيد که جزو غني‌ترين کتابخانه‌هاي کشور به‌حساب مي‌آيد.
منبع: همشهری آنلاین
انتهای پیام