مهمترین عمل در ماه مبارک رمضان خودداری از حرام های خداست

صدای شیعه: ماه مبارک رمضان را ماه تمرین ترک است از ترک خوردن و آشامیدن بگیر تا ترک بسیاری از عادات و اعمال زشت دیگرمان. در این ماه باید برنامه ریزی داشت برای ترک گناه.
1. رسول خدا (ص) که خطبه شعبانیه را می‌خواند، وقتی تمام وظایف مومنان را در این ماه نام برد، امیرالمومنین در پایان پرسید: کدام عمل در این ماه بهترین است؟ فرمود: «الورع عن محارم الله: دوری از حرام‌های خدا».
2. برای اینکه بتوانیم بهترین عمل این ماه یعنی ترک گناه را انجام دهیم لازم است ابتدا گناهان خودمان را بشناسیم تا بتوانیم آن‌ها را ترک کنیم. البته از شناختن گناه تا ترک آن راه بسیار وجود دارد و نباید تصور کرد که می‌توان این راه را یک‌باره پیمود، بلکه برای ترک گناهانی که عمری است با آن‌ها مانوس بوده‌ایم به تمرین و تدریج نیاز داریم. آن عارف بزرگ را در سن شصت سالگی دیدند گریه می‌کند، وقتی از علتش جویا شدند گفت: امروز فهمیدم خیلی هوی ندارم. پس ما که هنوز غرق در گناهیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم یک روزه از هوی و هوس خالی شویم و تمام گناهان را یک باره ترک کنیم. این نگاه که یک باره می‌توان گناهان را ترک کرد این بدی را دارد که بعد از چند بار که در ترک گناهان ناموفق بودیم، احساس کنیم که اصلا نمی‌توانیم گناه را ترک کنیم و ناامیدی از ترک گناه‌‌ همان و عادی شدن گناه ه‌مان.
3. در این ماه که ماه تمرین ترک است، از ترک خوردن و آشامیدن بگیر تا ترک انواع و اقسام عادت‌های زشت و ناپسند دیگرمان، می‌توان تمرین ترک گناه را آغاز کرد. در این نوشته‌ها سعی می‌کنیم هر بار یک گناه را به صورت مختصر بررسی کنیم. برای مطالعه بیشتر کتاب‌های گناهان کبیره آیت الله دستغیب و گناه‌شناسی حجت الاسلام قرائتی توصیه می‌شود.
4. قبلا هم توضیح داده شد که برای ترک گناه لازم است اول ریشه‌های گناه را در وجودمان کشف کنیم. چون ذنب به معنای دُم است. یعنی هر گناهی که انجام می‌دهیم ریشه در کلی صفات نفسانی ما دارد که باید اول آن ریشه‌ها را از بین برد وگرنه زدن شاخه‌ها نه تنها دردی را دوا نمی‌کند که‌ای بسا باعث هرس درخت گناهان و شاخ و برگ گرفتن بیشتر آن شود. به همین دلیل است که در بعضی روایات تعبیر به قلع یعنی ریشه کن کردن گناهان شده است نه ترک آن. مثلا دروغ می‌تواند ریشه در منفعت طلبی ما داشته باشد یا ریشه در ترس ما یا ریشه در اعتقادات سست ما یا ریشه‌های دیگر. اول باید این ریشه‌ها را درمان کرد تا دروغ هم درمان شود وگرنه گناه ترک نمی‌شود.
5. گناه کبیره چیست؟ شاید کوتاه‌ترین و بهترین تعریفی که بتوان برای گناه کبیره گفت این است که گناهی است که به واسطه آن انسان استحقاق عذاب الهی را پیدا می‌کند. اما اینکه این گناهان چند تاست و چه چیزهایی را شامل می شود در روایات مختلف است و اصلا شاید اهل بیت عمدا دقیق مشخص نکرده‌اند تا ما نسبت به گناهان دیگر متجری نشویم. حتی در روایات آمده است کوچک شمردن یک گناه بزرگ‌ترین گناه است و آمده است نباید بزرگی گناه را در نظر آورد بلکه باید بزرگی کسی را در نظر آورد که نافرمانی‌اش را می‌کنی. با این وصف تمام گناهان کبیره‌اند و هر کس بگوید فلان گناه جزء گناهان صغیره است خود این گزاره او بزرگ‌ترین گناه کبیره است.
اما از آنجا که بعضی روایات گناهان کبیره را برشمرده‌اند و به کبیره بودن آن تصریح کرده‌اند می‌توان به بررسی گناهان کبیره‌ای پرداخت که به کبیره بودن آن‌ها تصریح شده است و اتفاقا ما نوعا آن‌ها را کم انجام نمی‌دهیم.
6. شهید دستغیب گناهان کبیره را در روایات به چهار دسته تقسیم می‌کند: 1. گناهانی که در قرآن و حدیث به کبیره بودن آن تصریح شده است که بیش از چهل گناه است. 2. هر گناهی که در قرآن و حدیث برای آن وعده آتش داده شده است. 3. هر گناهی که بزرگ‌تر شمرده شده باشد از گناهی که به کبیره بودنش تصریح شده است. 4. هر گناهی که نزد متشرعین بزرگ شمرده شود به طوری که از این اجماع متشرعین دانسته شود که بزرگ شمردن گناه به زمان معصوم می‌رسد. مثل پرتاب کردن قرآن یا نجس نمودن مسجد.
7. در میان ما یک سری از گناهان بیشتر شیوع دارد که می‌توان به آن‌ها مفصل‌تر پرداخت. حتی بعضی از گناهان شکل‌های جدیدتری نیز پیدا کرده است و برای آن هزار نوع کلاه شرعی درست شده است که می‌توان این شکل‌های جدید را هم بررسی کرد. با نگاهی به فهرست کتاب گناهان کبیره آیت الله دستغیب می‌توان گفت گناهان شایع در جامعه ما این هاست: 1. دروغ. 2. غیبت. 3. نمی‌مه یا سخن چینی. 4. به‌تان (قذف هم می‌توان در همین جا بررسی کرد) 5. عقوق والدین. 6. قطع رحم. 7. اشتغال به ملاهی. 8. غنا. 7. کم فروشی. 8. حرام خواری. 10. ترک نماز عمدا. 11. اسراف. 12. تکبر. 13. دزدی. 14. ریختن آبروی مومن و دشمنی با مومن. 15. گناهان جنسی (اعم از استمنا، زنا، لواط، مساحقه و قیادت) 16. شرابخواری 17. استخفاف حج 18. خیانت به امانت 19. حسد 20. احتکار 21. کفران نعمت. 22. هتک حرمت مقدسات. 23. مکر و نیرنگ 24. قمار. 25. پیمان شکنی 26. حبس الحقوق 27. ترک یکی از واجبات 28. اصرار بر گناه 29. یاس و قنوط من رحمه الله 30. امن مِن مکر الله. در یادداشت‌های بعدی به بعضی از این گناهان می‌پردازیم.
شبستان