ما انقلاب کردیم که همه چیزمان فرهنگی شود اما فرهنگمان هم سیاسی شد

صدای شیعه: حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد، رییس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران و عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در نشست افتتاحیه دومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در سخنرانی خود با عنوان «مبانی فرهنگ الگوی پیشرفت» در تعریف فرهنگ اظهار داشت: فرهنگ طیف گسترده و سازگار شده از بینش‌ها، منش‌ها، علایق و کشش‌ها و کنش‌های انسانی جامعه زاد و هنجار وش است که در فکر و اندیشه مردم رسوخ کرده است.

وی در ادامه به طرح و تبیین پرسش‌های اصلی در خصوص مبانی فرهنگی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی پرداخت و گفت: روشن است وقتی جوامع بر اساس عوامل متعددی تشکیل می‌شوند، بر همین اساس فرهنگ نیز از عواملی متعددی به دست می‌آید و تعدد و تفاوت بین فرهنگ‌ها به وجود می‌آید.

رییس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران در بیان علت این‌که یک الگو هر چند متعالی لزوما با هر جامعه‌ای سازگار نیست، عنوان داشت: فرهنگ‌ها هم منشاهای مشترک دارند و هم تفاوت‌هایی دارند و وقتی ارزش‌های فرهنگ جامعه‌ای با ارزش‌های متعالی هم‌خوانی نداشته و در تضاد باشد، الگوی متعالی با آن جامعه هم‌خوانی ندارد.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد خاطرنشان کرد: در جامعه اسلامی سهم فطرت در فرهنگ بسیار بیشتر است از این رو مشترکات فرهنگی در جوامع اسلامی بیشتر است.

وی با بیان این که شیوه‌های کشف و وصف شایایی و ناشایی، سازایی و ناسازایی ماهوی و مولفه‌ای (سرشت شناختی و سازه شناختی) فرهنگ و سنجش و دسته بندی و طبقه بندی آن ها مهم است گفت: بعضی عنوان می‌کنند دین یک عنصر فرهنگی است در حالی که وقتی دین در جامعه مورد پذیرش قرار بگیرد و صفاتی که در تعریف فرهنگ عرض شد مانند دیر زی شدن، رسوب کردن و رسوخ در اندیشه و افکار مردم را پیدا کرد می توان از آن با عنوان فرهنگ یاد کرد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی شیوه سنجش با کاربست معیارهای ماهوی و مولفه‌ای (سرشت شناسی و سازه شناختی)، شیوه سنجش با کاربست معیارهای ساختاری و صوری، شیوه سنجش با کاربست معیارهای کارکردی و شیوه فراگیر و تفصیلی را از شیوه های سنجش و بخش بندی فرهنگ دانست و به تبیین آنها پرداخت.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد، فطرت نمویی مولفه‌های فرهنگی و حکمت نمویی و خردورز بودن مولفه‌های فرهنگی را از مصادیق شیوه سنجش با کاربست معیارهای ماهوی و مولفه‌ای (سرشت شناسی و سازه شناختی) دانست و سازواری و انسجام درونی مشوش نبودن و عدم اختلاط مولفه‌های فرهنگی را نیز از مصادیق شیوه سنجش با کاربست معیار های ساختاری و صوری و تقدم و تاثیر گذارندگی مولفه‌های ساحات و لایه های سطوح بینشی و منشی فرهنگ بر مولفه‌ها ساحات کششی و کنشی را از مصادیق شیوه سنجش با کاربست معیارهای کارکردی و هویت بخشی معنابخشی و جهت دهندگی و پویایی و انطباق پذیری را از مصادیق شیوه فراگیر و تفصیلی دانست و به تبیین آنها پرداخت.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این‌که فرهنگ باید معنابخش زندگی باشد و فرهنگ جهت بخش زندگی است اظهار داشت: شیوه چهارم شیوه فراگیر و تفصیلی است که از ساماندهی همه معیارهای برآمده از مجموعه مولفه‌ها و عناصر تعریف مختار فرهنگ و متناظر با همه محورهای اصلی فرهنگ به دست می آید.

عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان این‌که هر جامعه‌ای بنابر ارزش‌هایی که به آنها معتقد است با این شیوه می‌تواند فرهنگی را برای خود تعریف کند عنوان داشت: کسی که نسبیت گرایی را پذیرفته است فرهنگی که تدوین می‌کنند بر مبنای ارزش‌های نسبیت گرایی است و ما که ایرانی اسلامی هستیم فرهنگ ما باید برآمده از بنیان‌های فکری و فلسفی خودمان باشد.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد ادامه داد: ما قبول داریم که فرهنگ به منحط و متعالی و شایا و ناشایا بخش بندی می شود و در عین حال این‌ها هر کدام دارای مراتبی است و قبول داریم شیوه‌هایی وجود دارد که بتوان اینها را از هم تفکیک کرد که اگر معیارها را به درستی تشخیص دهیم می توانیم به فرهنگ برین برسیم.

وی در تعریف مهندسی فرهنگی عنوان داشت: مهندسی فرهنگ یعنی ما تعریف پیشینی را از فرهنگ بسازیم و در صدد بر آییم آن فرهنگ را در جامعه بسازیم.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این که پیش فرض مهندسی فرهنگی این است که فرهنگی که ما می خواهیم مطلوب است افزود: پیش فرض این هم این است که این فرهنگ مطلوب در حوزه های مختلف به کار گرفته شود و بر بخش‌های دیگر مسلط شود که اگر چنین نشود مهندسی فرهنگی بی معنا خواهد بود.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد در پایان در انتقاد از کوتاهی‌ها در امر تبیین و ترویج فرهنگ عنوان داشت: ما انقلاب کردیم که انقلابمان فرهنگی باشد و خواستیم فرهنگ اسلامی مان را در همه حوزه ها وارد کنیم ولی در این 34 سال این محقق نشد و همه چیز ما غیر فرهنگی شد و حتی فرهنگمان هم سیاسی شد و لازم است که این رویه را با مهندسی فرهنگی اصلاح کنیم./