اقتصاد اسلامی اندر خم یک کوچه است و نام هویتی ندارد

در این مراسم، حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: آن نقطه‌ای که نقطه تلاقی جریان دینی با سکولاریسم در دهه‌های اخیر در کشور ما بود در مقام نظر و کوشش‌های علمی که رخ داده نقطه علم سیاست یا علم مدیریت یا احیانا جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و دیگر رشته‌ها نبود و آن نقطه‌ای که در آن بین جریان دین و اندیشه سکولار مواجهه جدی در کشور ما پیش از انقلاب روی داد نقطه اتصالی بود آن هم به جهت اینکه هجمه سیاسی مارکسیست به جهان اسلام و خاصه کشور ایران که در معرض حمله مارکسیست‌ها و کمونیست‌ها بود -هم به لحاظ مجاورت با شوروی سابق و هم به دلیل منزلت خاص فرهنگی و تأثیرگذاری‌ای که ایران در کشورهای اسلامی و خاورمیانه داشت و اگر آنها می‌توانستند در ایران تأثیر بگذارند موفق شده بودند منطقه خاورمیانه را فتح کنند- بود.

وی ادامه داد: با مطالعات و فعالیت‌هایی که در جریان پیش از انقلاب داشتم در آن زمان احساس می‌شد آن سرمایه‌گذاری‌ای که مارکسیست در ایران می‌کند تا تفکر خود را وارد و در جامعه ما رواج دهند آن‌قدر مهم بود که آنها به نقاط دیگر جهان این توجه را نداشتند، به همین دلیل علما و فضلای دینی در حوزه علوم انسانی و اسلامی قصد کردند کاری انجام دهند که این کار در حوزه علم اقتصاد بود.

وی افزود: البته همان مقدار کتاب‌هایی که در این حوزه نوشته شد اگرچه فنی نبود و تفکیک بین شاخص‌های علم اقتصاد نشده بود اما همین میزان کارگر بود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: از مهم‌ترین افرادی که با توجه و جدیت این اقدام را دنبال کرد شهید صدر بود که نو‌آوری و چهارچوب‌بندی صحیحی در علم اقتصاد داشت و توجه روشنفکران نقاط مختلف جهان را به آثار خود جلب نمود تا جایی که برخی از آنها وقتی شخصیت و آثار ایشان را دنبال می‌کردند و به نجف در کشور عراق برای دیدار با ایشان مراجعت می‌کردند و ایشان را شخصی ساده‌زیست می‌یافت در همان ملاقات‌ها مسلمان می‌شدند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: پیشینه و مدرن‌سازی علم اقتصاد قابل توجه است اما در حوزه سیاست پیش از انقلاب نمی‌شد وارد شویم چرا که رژیم شاه به این موضوع حساس بود و کمتر کسی در خصوص آن مطلبی نمی‌نوشت و قالب مطالبی که در حوزه علوم انسانی نوشته می‌شد گاه در خصوص علم مدیریت بود آن‌هم از جنبه اخلاقی به عنوان مدیریت اسلامی. زمانی همه طلاب روشنفکر مجدانه اقتصاد را مطالعه می‌کردند به رغم آنکه منابع کم بود اما با اولین موج بازگشت شاگردان شهید صدر به قم و تدریس آنها در این خصوص طلاب به این کلاس‌های درس روی می‌آوردند.

حجت‌الاسلام رشاد تأکید کرد بعد از انقلاب هرچند نقطه تمامی جدی‌تر انقلاب فرهنگی با جهت‌گیری سیاسی رخ داده بود اما باز مسئله اقتصاد مهم بود و آن حوزه که باید زندگی مردم اداره می‌شد اقتصاد و معیشت بود. در این زمینه کارهایی هم شد اما هنوز ما اندرخم یک کوچه هستیم و هنوز اقتصاد اسلامی ما نام هویتی ندارد و اگر از کسی بپرسیم علم اقتصاد چیست اطمینان دارم می‌گوید نه سوسیالیستی است و نه کاپیاتولیستی است، وقتی می‌گوییم اقتصاد اسلامی مشخص نیست جوهر و گوهر و نقطه شکل‌گیری و هویت اقتصاد ما چیست و تعریف به سلب داریم و این موضوع نگران‌کننده است.

وی بیان کرد: متأسفانه در طی این 35 سال ما برای تولید نظریه کار جدی نکرده‌ایم و آیا جا نداشته است این کشور پژوهشگاهی تمام‌عیار مستقر در مسئله اقتصاد داشتیم و از حضور اندیشمندان و طیف جوانان مستعد استفاده کرده و نظام اقتصاد اسلامی نظام قابل عرضه به دنیا تعریف می‌کردیم.

حجت‌الاسلام رشاد اظهار کرد: چیزی که امروز به عنوان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت مطرح می‌شود البته چتر وسیعی است که شامل اقتصاد اسلامی هم می‌شود اما می‌شد در این مدت 35 سال شاخص‌های کاربردتری مماس با زندگی مردم ایجاد می‌کردیم. در گذشته حکما حکمت را به شاخه‌های مختلف اعم از عملی و نظری تقسیم می‌کردند و علم اقتصاد را به تدبیر منزل و خانواده تعریف می‌کردند و یک بخش عظیمی از حکمت را به اقتصاد و بخش دیگر را به سیاست مدون و حاکمیت اختصاص می‌دادند، بنابراین ما کشوری که به حق هم مدعی ام‌القرای جهان اسلام هستیم باید بر روی تفکر، رفتار، سیاست، اقتصاد و اندیشه جهان اثر می‌گذاشتیم.