علل کم توجهی جوانان به نماز ;جذابیت های نماز را به جوانان معرفی نکرده ایم

صدای شیعه: با اینکه جوانان زیادی در اتوبوس هستند، تعداد کمی از آنها به نماز می آیند. برخی فقط از پشت شیشه نگاهی به بیرون می اندازند و دوباره چشمانشان را می بندد، صدای غرولند یکی دو نفر هم به گوش می رسد که با فریاد آقای راننده خواب از سرشان پریده است! صدای اذان از گلدسته¬های مسجد، بلند می¬شود، حی علی الصلاة.. حی علی خیر العمل... اما باز هم....!نماز زیباترین و خالصانه ترین فریضه ای است که بنده را به خدا می رساند و او را با سرچشمه زیبایی ها پیوند می دهد، بنابراین باید برای جوانان که زیبا دوستی و شفافیت درونی در آن ها نمود بیشتری دارد، جذاب تر باشد؛ اما چرا بسیاری از جوانان نسل امروز برای نماز اهمیتی قایل نیستند و از انجام فریضه عبادی خود غافلند، چه مسایلی در این زمینه دخالت دارند؟ در گزارش پیش رو، سعی شده در گفتگو با کارشناسان، به این پرسش ها پاسخ داده شود.

***
* نقش خانواده و نهادهای تربیتی
دکتر محمد مهدی صدیق، جامعه شناس و استاد دانشگاه، اولین و مهمترین دلیل بی رغبتی جوانان به نماز را تربیت خانوادگی می داند و به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: نوع نگرش والدین نسبت به دین و نماز بسیار مهم است؛ برخی از خانواده ها، به تربیت دینی فرزندانشان اهمیت نمی دهند و تمام تلاش آن-ها رسیدگی به نیازهای مادی فرزندشان است و برخی دیگر از والدین، نه تنها به تربیت دینی فرزندان‌شان اهمیتی نمی‌دهند، بلکه خود نیز نگرشی مثبت نسبت به دین ندارند و اهل نماز نیستند و همین مساله سبب بی توجهی فرزندانشان به نماز می شود. پیامبر(ص)، نیز این مساله را در حدیثی گوشزد کرده و فرموده اند:«وای بر فرزندان آخر الزمان از شیوة ناپسند پدرانشان»، از ایشان پرسیدند: یا رسول الله: پدران مشرکشان؟ پیامبر در پاسخ فرمودند: «خیر، بلکه پدران مسلمانی که چیزی از فرایض اسلامی و معارف دینی را به فرزندانشان نمی آموزند».
وی با انتقاد از برخورد افراطی برخی از خانواده ها با فرزندانشان در جهت ترغیب به نماز می گوید: بعضی از پدران و مادران در دوران کودکی فرزندان‌شان را بیش از حدّ به خواندن نماز وادار می‌سازند، این نوع برخوردهای منفی باعث می‌شود که جوانان و نوجوانان از نماز و دیگر مظاهر دینی دلسرد شده و برای همیشه از نماز گریزان باشند. این جامعه شناس با اشاره به نقش موثر نهادهای تربیتی و رسانه های جمعی در گرایش نوجوانان و جوانان به نماز، تصریح می کند: نوجوانی و پرسشگری هم زادند، در این دوره نوجوانان می‌خواهند به رمز و راز هر موضوعی پی برند و سؤالاتی در مورد مسایل مذهبی، خدا، قیامت، فلسفه نماز و. . . برای آنها به صورت جدی مطرح می شود؛
و بدیهی است اگر از سوی نهادهای تربیتی و رسانه ای، پاسخ مناسب برای پرسش‌های خود نیابند و حکمت نماز و عبادات به صورت منطقی و قابل قبول برای آنها بازگو نشود، دست از نماز و دیگر مراسم مذهبی بر می‌دارند.

* تبلیغات ضد دینی غرب
دکتر صدیق با اشاره به تلاش غرب برای کمرنگ کردن احساسات و گرایش های مذهبی در نسل جوان تاکید می کند: دشمنان، با ایجاد تردید و شبهه در مبانی دینی و اعتقادی ما و در مقابل ترویج فرهنگ ضد دینی خود در تلاش‌اند که جوانان جامعه ما را از فضایل انسانی تهی نموده و به افرادی فاسد و غافل از یاد خدا و معنویت تبدیل کنند. وی نقش سینمای غرب را در جهت تلقین فرهنگ غربی و کمرنگ کردن احساسات دینی جوانان بسیارموثر می داند و می افزاید: غرب با نمایش فیلم ها و نماهنگ های جذاب و شهوت انگیز، تصویری پوشالی و خیالی از جوان مدرن غربی ارائه می دهد و تلاش دارد به جوانان ما القا کند که امروزی بودن با دین منافات دارد؛ بدیهی است جوانان با دیدن این فیلم ها به تدریج از فرهنگ دینی فاصله گرفته و سعی می کنند با جوان غربی که سینمای غرب به آنها معرفی می کند، همذات پنداری کنند و خواندن نماز را بیهوده و نشانه عقب افتادگی بدانند!

* ناآگاهی از فلسفه نماز
دکتر نصرالله کرمی، روانشناس نیز در گفتگو با قدس آنلاین با اشاره به اینکه یافته های تحقیقی نشان می دهد که بسیاری از نوجوانان به اصل نماز نگرش مثبت داشته اما در انجام آن سستی و کوتاهی می ورزند، خاطر نشان می کند: خداجویی و خداخواهی در فطرت پاک جوانان وجود دارد، اما ناآگاهی و نداشتن بینش کافی درباره فلسفه نماز و مزایای مثبت آن بر روح و روان انسان موجب می شود که جوانان انگیزه ای برای خواندن نماز نداشته باشند. وی با اشاره به اینکه جوانان به انجام اموری راغبند که برای آن ها جنبه احساسی و هیجانی داشته باشد می افزاید: بدیهی است جوانی که شناخت کافی از نماز نداشته باشد، نسبت به ادای این فریضه هیجانی ندارد؛ بنابراین در خود انگیزه ای نمی بیند که مثلا صبح زود خواب شیرین را ترک کند و برای نماز بیدار شود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر نقش دوستان در شکل گیری شخصیت مذهبی نوجوانان و جوانان خاطر نشان می کند: دوستی جوانان و نوجوانان با افرادی که در خانواده های دیندار و مثبتی پرورش نیافته و باورهای دینی و مذهبی ندارند، به تدریج تاثیر منفی بر نگرش و باورهای جوانان دارد؛ حتی تحقیقات نشان داده که برخی از جوانان پس از ورود به گروه دوستانی که فاقد اعتقادات مذهبی هستند، نسبت به فرایض مذهبی خود مانند نماز دلسرد می شوند و کم کم کار به جایی می رسد که از ترس تحقیر، حتی از خواندن نماز، در بین این گروه از دوستان خود، خجالت می کشند!!
این روانشناس با بیان اینکه برای تقویت باورهای مذهبی و ایجاد روحیه نماز خوانی در جوانان باید از خانواده  شروع کرد خاطر نشان می کند: البته متولیان فرهنگی و مذهبی جامعه هم در این زمینه نقش موثری دارند؛ یکی از رسالت های برنامه ریزان و برنامه سازان، درک درست و واقع نگرانه این معضل و تلاش برای رشد و ارتقای برنامه های جذاب مذهبی به ویژه در اوقات نماز است. صدا و سیما در این زمینه می تواند با تهیه برنامه های جذاب، به فرهنگ سازی و انتقال ارزشی اهتمام بیشتری نماید. وی با بیان اینکه رسانه ملی باید با برگزاری نشست های مختلف با متفکران و متولیان مذهبی، برای تهیه برنامه های جذاب تر و پرمحتواتر در زمینه نماز اقدام کند؛ زیرا آمارهای غیررسمی دراین باره بسیار نگران کننده است و رسالت دست اندرکاران صدا و سیما را دوچندان می کند، تصریح می-کند:
در شرایط کنونی، به یک حرکت فرهنگی گسترده نیاز داریم که با با برنامه ریزی دقیق به آسیب شناسی همه جنبه های این معضل دینی پرداخته و چهره ای زیبا و تاثیرگذار از دین و نماز را به جوانان خود معرفی نماییم./ قدس آنلاین