روايتی از امام محمد تقى(ع) درباره افضليت زيارت امام رضا(ع) بر حج
صدای شیعه: مرحوم آیت الله سیدمحمد حسین حسینی طهرانی در کتاب نفیس روح مجرد (یادنامه عارف کامل سید هاشم موسوی حداد) در خصوص رابطه ميان زيارت امام علی بن موسی الرضا(ع) و زيارت خانه خدا در ماه رجب المرجب به نقل از «کافی» مطالبی را از امام محمد تقی حضرت جواد الائمه(ع) نقل می کند که برگزیده آن در پی می آید: سأَلتُ أَباجَعفرٍ عَلَيهِ السلامُ عن رَجُلٍ حَج حِجةَ الإسلَامِ، فَدَخَلَ مُتمَتعًا بِالعُمرةِ إلَى الحَج، فَأَعانَهُ اللَهُ عَلَى عُمرَتهِ و حَجهِ، ثُم أَتَى المَدينةَ فَسَلمَ عَلَى النبِى صَلى اللَهُ علَيهِ و آلِهِ ثُم أَتاکَ عارِفًا بِحَقکَ؛ يَعلَمُ أَنکَ حُجةُ اللَهِ عَلَى خَلقِهِ و بابُهُ الذِى يُؤتَى مِنهُ، فَسَلمَ عَلَيکَ، ثُم أَتَى أَباعَبدِاللَهِ الحُسَينِ صَلواتُ اللَهِ عَلَيهِ فَسَلمَ عَلَيهِ، ثُم أَتَى بَغدادَ و سَلمَ عَلَى أَبِى الحسنِ مُوسى عَليهِ السلَامُ، ثُم انصرَفَ إلَى بِلَادِهِ، فَلَما کَانَ فِى وَقتِ الحَج رَزَقَهُ اللَهُ الحَج؛ فَأَيهُمَا أَفضَلُ: هذا الذِى قَد حَج حِجةَ الإسلَامِ يَرجِعُ أَيضًا فَيَحُج، أَو يَخرُجُ إلَى خُراسانَ إلَى أَبِيکَ على ابنِ مُوسى علَيهِ السلَامُ فَيُسَلمُ علَيهِ؟! قال: (لا) بَل يَأْتِى خراسانَ فَيُسَلمُ عَلَى أَبِى الحسَنِ علَيهِ السلَامُ أَفضَلُ؛ وَليَکُن ذلک فِى رجبٍ؛ و لَا يَنبَغِى أَنْ تَفعَلُوا (فِى) هذا اليَومِ؛ فَإن عَلَينَا و علَيکُم مِن السلطانِ شُنعَةً.
روايت می کند أبو على اشعرى از حَسن بن على کوفى از حسين بن سَيف از محمد بن أسلم از محمد بن سليمان که گفت: من از حضرت أبوجعفر امام محمد تقى(ع) پرسيدم راجع به مردى که حِجت الإسلام خود را انجام داده بود متمتعاً با عمره، يعنى حج تمتع به جاى آورده بود و خداوند وى را کمک نموده بود تا اينکه آنها را صحيحاً به جاى آورد؛ و پس از آن به مدينه آمده بود و زيارت رسول اکرم(ص)را به جاى آورده بود و سپس با معرفت به حق تو و به اينکه تو حجت خداوند در روى زمين هستى و درِ خدا مىباشى که بايد از آن در وارد شد، به سوى تو آمده بود و تو را زيارت نموده و بر تو سلام داده بود و پس از آن به سوى حضرت أباعبد الله الحسين(ع) آمده و بر آن حضرت سلام داده و سپس به بغداد رفته و بر حضرت أبو الحسن موسى(ع) سلام داده و زيارت نموده و پس از آن به سوى شهر خود مراجعت نموده است. اينک که موسم حج فرا رسيده است، او متمکن از حج می باشد، بفرمائيد: براى او با اين کيفيتى که ذکر شد که حِجة الاسلام خود را انجام داده است، آيا باز حج بيت الله الحرام براى او أفضل است، يا اينکه به سوى خراسان برود و بر پدرت على بن موسى(ع) سلام کند؟! حضرت فرمود: نه! بلکه به خراسان رود و بر حضرت أبوالحسن(ع) سلام کند البته آن افضل است؛ وليکن بايد زيارت و سلامش در ماه رجب باشد و سزاوار نيست که زيارت آن حضرت را در امروز به جاى آوريد؛ زيرا سلطان وقت اين عمل را براى ما و براى شما قبيح و ناپسند مى شمرد.»
مراد از «هَذا اليَومِ» در روايت
در تفسير ذيل اين حديث مبارک، دو وجه به نظر می رسد: اول آنکه: مراد از هذا اليَومِ زمان خلافت خليفه جائر زمان بوده باشد و بنابراين مفاد حديث چنين مىشود: بايد زيارت در ماه رجب بوده باشد و سزاوار نيست در اين زمان و در اين دوره که بر ما و شما از سلطان وقت خوف تشنيع هست به جاى آوريد، بلکه صبر کنيد تا اين دوره سپرى شود و در آن وقت در ماه رجب مشرف شويد و زيارت کنيد و اشکالى که به اين احتمال وارد مىشود آن است که: شايد تا چندين سال بعد از اين، اين خلافت جائره سپرى نشود و اين دوره به پايان نرسد؛ پس چرا حضرت جواد الائمه آن مرد را از حج در موسم خود منع فرموده با آنکه بنا به فرض، تمکن از زيارت حضرت على بن موسى الرضا را ندارد؟!
دوم آنکه: مراد از هذا اليَومِ، يوم حج و موسم حج باشد و بنابراين حضرت می فرمايند: اين شخص که موسم حج رسيده و امر دائر است بر اينکه يا حج کند يا زيارت پدرم را و زيارت مقدم است، در ايام حج و موسم حج به خراسان نرود و زيارت نکند زيرا خليفه می گويد: اينان حج خود را زيارت قبر حضرت امام رضا قرار داده اند و در موسم حج که مشهود است تمام زائرين بيت الله الحرام از أوطان خود خارج و به سوى مکه می روند، معلوم است که اگر کسى به سمت خراسان و براى زيارت سفر کند اين سفرِ چشمگير مشخص خواهد شد و خليفه می گويد: اينان از عمل حج با چنين و چنان اهميت إعراض نموده و محلى ديگر که قبر امامشان است، بدان سوى قصد مىکنند و حج مى کنند. پس در موسم حج به زيارت نرويد و صبر کنيد در زمانى که از نقطه نظر تدريج زمان در مقابل موسم حج قرار دارد و آن، ماه رجب است که در ضمن داراى شرف و فضيلت و شهر الله الاصَب است زيارت کنيد تا اين احتمال تشنيع از شما برداشته شود. در اين صورت، زيارت کردهايد و سلطان را نيز نسبت به خود در شک و شبهه نينداخته ايد!
و اين وجه از احتمال بسيار خوب است و اشکالى ندارد. مضافاً به آنکه در زيارت حضرت امام رضا در موسم حج به بيان مقدم خوف تشنيع هست نه مطلق زيارت گرچه در ماه رجب باشد؛ چون زيارت ائمه عليهم السلام بطور مطلق در آن زمان‌ها رائج و دارج بوده، و شيعيان به زيارت قبور ائمه خود معروف بوده اند...
پاداش‌هاى مترتبه بر زيارت حضرت ثامن الحجج(ع)
و أما روايات در فضيلت زيارت آن حضرت بطور مطلق بسيار است. در بعضى وعده بهشت داده شده است و در بعضى عِدل شهادت شهداى بدر بشمار آمده است و در بعضى ثواب هزار حج و هزار هزار حج بر آن مترتب گرديده است. جعفر بن محمد بن قولَوَيْه روايت مي کند از حسن بن عبد الله از پدرش عبد الله بن محمد بن عيسى از داود صَرْمى از أبو جعفر ثانى (امام محمد تقى(ع)، قالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِى فَلَهُ الْجَنةُ. داود صرمى گفت: شنيدم که حضرت مىگفت: کسي که قبر پدرم را زيارت کند پس جزاى وى بهشت است.»
و أيضاً روايت می کند از پدرش از سَعد از إبراهيم بن ريان که گفت: حديث کرد براى من يحيى بن الحسنِ الحسينى که او گفت: حديث کرد براى من على بن عبدِ اللهِ بنِ قُطرب از حضرت أبوالحسن موسى(ع): قَالَ: مَر بِهِ ابْنُهُ وَ هُوَ شَاب حَدَثٌ وَ بَنُوهُ مُجْتَمِعُونَ عِنْدَهُ؛ فَقَالَ: إن ابْنِى هَذَا يَمُوتُ فِى أَرْضِ غُرْبَةٍ. فَمَنْ زَارَهُ مُسَلمًا لِامْرِهِ عَارِفًا بِحَقهِ کَانَ عِنْدَ اللَهِ عَز وَ جَل کَشُهَدَاءِ بَدْرٍ. ابن قطرب می گويد: در حضور حضرت امام موسى کاظم(ع) که پسرانش مجتمع بودند، پسرش على که نوجوانى بود عبور کرد. حضرت فرمود: اين پسرم در زمين غربت مىميرد. پس کسی که تسليم أمر ولايت و امامت او باشد و به حق او عارف و شناسا باشد، اگر او را زيارت کند ثواب او در نزد خداوند عز و جل مانند شهيدان غزوه بدر مىباشد.
و أيضاً روايت می کند از پدرش و از محمد بن يعقوب از على بن إبراهيم از حَمْدان بن إسحاق که گفت: از حضرت أبا جعفر(ع) شنيدم و يا آنکه براى من از مردى از أبا جعفر(ع) حکايت کرد- و شک از على بن إبراهيم است- که حضرت أباجعفر(ع) گفت مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِى بِطُوسٍ غَفَرَ اللَهُ لَهُ مَا تَقَدمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخرَ. قَالَ: فَحَجَجْتُ بَعْدَ الزيَارَةِ فَلَقِيتُ أَيوبَ بْنَ نُوحٍ. فَقَالَ لِى (قَالَ- ظ) أَبُو جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السلَامُ: مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِى بِطُوسٍ غَفَرَ اللَهُ لَهُ مَا تَقَدمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخرَ، وَ بَنَى لَهُ مِنْبَرًا بِحِذَاءِ مِنْبَرِ رَسُولِ اللَهِ صَلى اللَهُ عَلَيْهِ وَ ءَالِهِ وَ عَلِى عَلَيْهِ السلَامُ حَتى يَفْرُغَ اللَهُ مِنْ حِسَابِ الْخَلَآئِقِ. فَرَأَيْتُ أَيوبَ بْنَ نُوحٍ بَعْدَ ذَلِکَ وَ قَدْ زَارَ فَقَالَ: جِئْتُ أَطْلُبُ الْمِنْبَرَ. کسی که قبر پدرم را در طوس زيارت نمايد، خداوند گناهان گذشته و آيندهاش را مى آمرزد.
حَمدان بن إسحاق يا آن مرد ديگر می گويد: من پس از ملاقات و ديدار حضرت أبوجعفر امام جواد عليه السلام حج بيت الله الحرام را بجاى آوردم، و در حج با أيوب بن نوح برخورد و ملاقات نمودم. او به من گفت: حضرت أبو جعفر عليه السلام فرموده است: کسی که قبر پدر مرا در طوس زيارت کند، تمام گناهان گذشته و آيندهاش آمرزيده مىشود و خداوند در روز قيامت در صحراى حشر براى او منبرى مىسازد در مقابل منبر رسول اکرم(ص) و على(ع) تا اينکه خداوند از حساب خلائق فارغ گردد. من پس از اين جريان، أيوب بن نوح را ديدار کردم در حالی که زيارت قبر حضرت على بن موسى الرضا(ع) را انجام داده بود و گفت: من آمدم تا اينکه آن منبر موعود را به دست آورم.»
و ايضاً روايت می کند از محمد بن حسن از محمد بن حسن صفار از أحمد ابن محمد بن عيسى از أحمد بن محمد بن أبى نصر بَزَنْطى؛ قَالَ: قَرَأْتُ فِى کِتَابِ أَبِى الْحَسَنِ الرضَا عَلَيْهِ السلَامُ: أَبْلِغْ شِيعَتِى: إن زِيَارَتِى تَعْدِلُ عِنْدَ اللَهِ أَلْفَ حَجةٍ. قَالَ: فَقُلْتُ لِابِى جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السلَامُ: أَلْفَ حَجةٍ؟! قَالَ: إى وَ اللَهِ! وَ أَلْفَ أَلفِ حَجةٍ لِمَنْ زَارَهُ عَارِفًا بِحَقهِ. می گويد: من در کتاب حضرت امام أبوالحسن الرضا(ع) خواندم: به شيعيان من برسانيد که: زيارت من در نزد خداوند معادل با هزار مرتبه حج بيت الله الحرام را انجام دادن است.
بَزَنْطى ميگويد: من از روى تعجب به حضرت أبوجعفر امام محمد تقى(ع) عرض کردم: هزار حج؟! فرمود: آرى قسم به خدا! و هزار هزار حج براى کسی که زيارت کند او را در حالی که عارف به حق وى باشد.» بارى، با ملاحظه آنچه ذکر شد، شايد بدست آيد سر استحباب زيارت حضرت ثامن الائمه عليه السلام در ماه رجب المرجب، و ارتباط قويم آن زيارت با زيارت بيت الله الحرام. چرا که شهر رجب از ماه‌هاى حرام است که تک افتاده است، به خلاف ذو القعدة الحرام و ذو الحجة الحرام و محرم الحرام که اين سه ماه، متوالى و پى در پىاند؛ و در ماه رجب جنگ حرام است، و داراى اعتبار و خصوصياتى است که آن را از سائر ماه‌ها متمايز مي‌گرداند؛ و شهر الله است؛ و براى بسيارى از سالکان راه خدا، در ماه رجب فتح باب مىشود. ولادت أمير المؤمنين و بعثت رسول الله صلواتُ الله و سلامُه عليهما موجب مزيد تکريم و تشريف اين ماه شده است.
سر استحباب زيارت امام رضا(ع) در ماه رجب و رابطه آن با حج کعبه بيت الله الحرام
بنابراين هيچ يک از اقسام عمره، چون عمره رجبيه نيست و در فضيلت، با فضيلت حج فقط يک درجه فرق دارد. و در اين روايت أخير ديديم زيارت حضرت امام هشتم براى شيعيان خُلص و عارفان به مقام و منزلت و حق او، ثواب هزار و يا هزار هزار حج بر آن مترتب است. و أبداً جاى استبعاد نيست؛ زيرا حيات کعبه به ولايت است. بنابراين ولايت محور است و کانون و کعبه در حکم محيط پرگار است. نمىبينى چگونه مردم دور کعبهاى که على در آن متولد شده است دور می زنند و طواف مىکنند و خواهى نخواهى طوعاً أو کرهاً ناچارند تسليم آن حقيقت و واقعيت شوند؟! همه مسلمين چه شيعه و چه عامه بر سر سفره آن حضرت نشستهاند، چرا که به قدرى گسترده است که در برابرش سفره دگرى متصور نيست. بلکه همه عالم از برکات وجودى و از ولايت تکوينيه و وجوديه آن حضرت متمتعاند. در اين صورت مبادا استبعاد کنى که چطور مىشود ثواب يک زيارت حضرت امام رضا(ع) عارِفًا بِحَقه، معادل با ثواب هزار هزار حج باشد؟! آنجا کعبه ظاهر است و اينجا کعبه باطن. آنجا تکليف است و اينجا محبت. آنجا جسم است و اينجا جان.
انتهای پیام