(
امتیاز از
)
چرایی کاهش ناشران قرآنی
صدای شیعه: کاهش چشمگیر تعداد ناشران قرآنی که نمود بارز آن را نیز در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی امسال نیز شاهد بودیم، گواه این مدعاست که بسیاری از ناشران قرآنی از فعالیت در این حوزه دست کشیده‌اند.
با توجه به اینکه در کشوری مذهبی زندگی می‌کنیم و بخش اعظم کتاب‌های منتشر شده در کشورمان را پس از آثار کمک آموزشی و اغلب کتاب‌های حوزه ادبیات، آثار دینی تشکیل می‌دهند، تصور این موضوع دور از ذهن نیست که نبض بازار در دست آثار دینی، قرآنی و ادبی است.
با وجود این واقعیت نباید این نکته را از ذهن دور داشت که سود حاصل از فروش آثار این حوزه چندان زیاد نیست که ناشر با تکیه بر آن بتواند به فعالیت خود به دور از دغدغه در این حوزه ادامه دهد.
از سویی دیگر بسیاری از ناشران قرآنی بنا به علاقه‌مندی که به حوزه دین و قرآن کریم دارند، فعالیت خود را در این حوزه ادامه می‌دهند. همچنین سودی که برای آثار حوزه دین در نظر گرفته می‌شود، بنا به اعتقادات ناشران این حوزه بسیار اندک است و بیشتر عایدی که فعالان این حوزه دارند، به جنبه معنوی تهیه و تدوین این آثار مربوط می‌شود.
در همین رابطه خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، گفت‌وگویی با چند نفر از فعالان حوزه نشر داشته است که محمدحسین محمودی، مدیر اتحادیه ناشران قرآنی یکی از آنهاست. متن این گفت‌وگو به شرح ذیل است:
لطفا درباره تعداد ناشران قرآنی فعال در این حوزه بگویید.
تا چند سال پیش تعداد ناشران قرآنی فعال در حوزه علوم قرآنی برابر 1800 انتشارات بود که اکنون این تعداد به 900 ناشر رسیده است. یعنی 900 ناشر طی این سال‌ها از حوزه نشر یا فعالیت در حوزه نشر قرآنی خارج شده‌اند.
علت این موضوع را در مشکلات مربوط به افزایش بهای کاغذ می‌دانید یا مسائل دیگری نیز در این میان دخیل بوده‌اند؟
با توجه به اینکه هزینه تهیه و تدوین اثر با درآمد ناشر حاصل از این کار با هم تراز نمی‌شدند، بخش اعظمی از ناشران این حوزه از دور خارج شدند و به فعالیت‌های دیگر روی آوردند.
از سویی کتاب‌ها همانند سال‌های گذشته با بهای تمام شده عرضه می‌شد که همین موضوع نیز در سود پایین ناشر دست داشت. همچنین مشکلات مربوط به کاغذ، مالیات و ملزومات چاپی نیز خود مزید بر علت بود و همه دست به دست هم دادند تا ناشرانی که نتوانسته‌اند تراز میان درآمد و هزینه را برقرار کنند، عطای کار را به لقایش ببخشند.
لطفا درباره مشکلات مربوط به مالیات بیشتر توضیح بدهید.
گفته می‌شود که ناشران از پرداخت مالیات معاف هستند، ولی چاپخانه پس از چاپ اثر، از ناشر ارزش افزوده را دریافت می‌کند. لیتوگراف و صحاف نیز در هر مرحله از تهیه و تولید کتاب، ارزش افزوده مربوط به خود را دریافت می‌کنند.
بر این اساس ناشر باید سه برابر تمام صنف‌های دیگر مالیات پرداخت کند. علاوه بر این، اداره مالیات نیز با مراجعه به دفتر ناشر، با بهانه‌های مختلف همچون ناقص بودن دفتر، داشتن کتاب‌هایی غیر از کتاب‌های تولید شده توسط انتشارات و ...، مالیات می‌گیرد که با احتساب سه درصد مالیات بر ارزش افزودن چاپخانه، لیتوگرافی و صحافی، ناشران چهار برابر انواع صنف‌ها مالیات پرداخت می‌کنند.
در حوزه ملزومات چاپ چه مشکلاتی وجود دارد؟
در این حوزه هم مانند دیگر حوزه‌ها، وضعیت به این منوال است. همه این مشکلات از ناحیه چاپ افزوده شده است و هر سال که می‌گذرد، این هزینه‌ها اضافه می‌شوند، ولی از آن سو ناشر نمی‌تواند قیمت کتاب را بر اساس افزایش هزینه‌ها بیفزاید و بر این اساس دخل و خرج با هم جور در نمی‌آید و کم کم ناشران از این حوزه خارج می‌شوند.
بر این اساس باید تعداد کتاب‌هایی که در نمایشگاه‌هایی مثل کتاب و قرآن ارائه می‌شوند، هر سال کمتر شوند.
هر ناشری تا 35 عنوان کتاب نداشته باشد نمی‌تواند در نمایشگاه شرکت کند. همچنین از این تعداد باید 24 ـ 25 عنوان کتاب چاپ اول باشند. تقریباً از 1200 ناشری که در بخش عمومی نمایشگاه کتاب شرکت می‌کردند، بالغ بر 60 درصد در حوزه علوم قرآنی فعالیت داشتند؛ یعنی حدود 650 تا 700 ناشر.
با توجه به این شمار باید گفت که هر کدام از ناشران 35 عنوان کتاب ارائه می‌کنند که 20 ـ 24 نسخه از آنها نیز چاپ اول هستند، ولی در سال‌های اخیر وضعیت به این روال نبود و تعداد ناشران در حوزه‌های دیگر بیشتر از ناشران حوزه علوم قرانی بود.
این موضوع نشان دهنده کاهش تعداد ناشران این حوزه است. برای مثال تعداد ناشران شرکت کننده در نمایشگاه قرآن واقع در مجموعه فرهنگی حجاب به حدی بود که دو طبقه ساختمان حجاب مملو از ناشران بود.
این در حالی بود که وقتی ناشران قرآنی به مصلی آمدند، بیش از نیمی از فضای مصلی را اشغال کردند و باقی غرفه‌ها به ناشران دیگر حوزه‌ها اختصاص داشت، ولی امسال به نظر می‌آمد که تنها سه راهرو مختص ناشران این حوزه بوده باشد. این موضوع نشان می‌دهد که هر سال اوضاع بدتر می‌شود.
درباره طرح خرید کتاب توسط وزارت ارشاد توضیح دهید.
در این طرح یا کتاب خریداری نمی‌شود و اگر هم بشود، پول کتاب‌ها ممکن است 10 ـ 11 ماه دیرتر به ناشر داده شود. در حالی که اعلام می‌شود که از ناشران حمایت می‌کنیم.
با توجه به این مسائل، چه پیشنهادی به مسئولان فرهنگی کشورمان دارید؟
شنیدید که می‌گویند «ما حمایت نمی‌خواهیم، اذیت‌مان نکنند». جریان مالیات‌ها و از سوی دیگر طرح حمایت از خرید کتاب، مشکلاتی را برای ناشران این حوزه پدید آورده است که باید توسط مسئولان این حوزه رفع شوند.
در همین رابطه با محمد اللهیاری، معاون فرهنگی و اجرایی بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران و مشاور معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
فعالیت تهران و دیگر استان‌ها در حوزه تولید نشر دینی و قرآنی به چه صورتی است؟
چاپ کتاب در کشور تحت عنوان «دین و قرآن» بیشترین عنوان و شمارگان را دارد، اما قطعاً این آثار، زیرشاخه‌هایی همچون فلسفه، کلیات، فقه و ... را نیز شامل می‌شود.
73 درصد از کتاب‌های کشورمان در تهران، 11 درصد در قم و 4 درصد نیز در مشهد و مابقی در شهرهای دیگر منتشر می‌شود؛ بنابراین دو استان قم و خراسان رضوی پس از تهران، بیشترین شمارگان و عناوین کتاب‌ها را منتشر می‌کنند.
چه بخشی از آثار منتشر شده در این استان‌ها به کتاب‌های حوزه دین اختصاص دارد؟
بیشتر کتاب‌هایی که در این دو شهر به چاپ می‌رسند، بسته به بافت مذهبی که این شهرها دارند، در دو حوزه دین و قرآن به چاپ می‌رسند که عددی قابل توجه است.
بخش قابل توجهی از کتاب‌ها نیز در تهران به حوزه دین و قرآن اختصاص دارند اما آفتی که انتشار کتاب در این دو حوزه با آن مواجه است، تکرار و کتاب‌سازی است.
نظر شما درباره ریزش ناشران قرآنی و تاثیر مشکلاتی از جمله بازار نابسامان کاغذ در این باره چیست؟
ممکن است این ناشران که پیش از این عضو اتحادیه ناشران قرآنی بوده‌اند، اکنون عضو اتحادیه نباشند و شاید این موضوع بیانگر ریزش ناشران قرآنی باشد.
بسیاری از ناشرانی که عضو اتحادیه ناشران قرآنی هستند و در حوزه نشر قرآنی فعالیت می‌کنند، صرفاً قرآن نفیس چاپ می‌کنند و ممکن است به دلیل تغییر وضعیت کاغذ، تغییر رویه نشر داده باشند و دیگر قرآن نفیس چاپ نکنند، ولی کتاب‌های دینی و قرآنی دیگر را به چاپ برسانند.
با توجه به مسائل بیان شده، یکی از تبعات ناشی از کاهش تعداد ناشران قرآنی، رونق کمتر بخش مکتوب نمایشگاه قرآن است که با توجه به کاهش 50 درصدی ناشران این حوزه بنابر اعلام اتحادیه ناشران قرآنی، قطعاً نسبت به سال‌های گذشته فضای کمتری را به خود اختصاص می‌دهد.
بر این اساس باید منتظر ماند و دید که بخش نشر مکتوب نمایشگاه قرآن امسال، چه تعداد ناشر قرآنی را در خود جای داده است و رونق بازار نشر قرآنی به چه سویی سوق پیدا می‌کند و اینکه آیا در سال آینده شاهد ریزش تعداد بیشتری از ناشران قرآنی خواهیم بود یا با حمایت‌های کارآمد دولت و نهادهای فرهنگی، این مشکل برطرف می‌شود./ ایکنا
انتهای پیام