رواج بلایای اجتماعی در سایه بی توجهی به خمس و زکات
صدای شیعه: "کسانیکه متمول باشند و نخواهند خمس و زکات شان را پرداخت کنند گرفتار بلیه می شوند که برخی از این بلیه ها اجتماعی است و دامن دیگران را هم می گیرد." این جملات بخشی از سخنان حجت الاسلام عباس بهاری، سخنران و واعظ دینی است که درباره زکات فطره و تاثیر آن روی اصلاح شرایط اقتصادی بیان کرده است.
برای ورود به بحث توضیح دهید زکات فطره در اسلام چه تعریفی دارد؟
ما 49 عقد اسلامی داریم که در قالب هایی مانند مضاربه، مضارعه، مشارکت و ..... هستند که شارع مقدس اینها را وضع کرده تا اقتصاد سالم و پویایی در جامعه رواج یابد. در بین این عقود چند نوع آن هم در قرآن به طور مشخص نام برده شده اند که دو تای آن در حکم واجب است اما یکی از آنها مستحبی است و آن دو واجب یکی خمس و دیگری زکات است.
زکات به چند شکل مختلف تقسیم بندی می شود که یکی از اقسام آن زکات فطره است و این نوع زکات بر همه افراد واجب است و افراد باید از قوت قالبی که مصرف می کنند، آن را پرداخت کنند در کنار این هم برخی کفاره ها واجب هستند مانند کفاره کسیکه بطور شرعی نمی توانسته روزه بگیرد و اگر جبران آن را ادا نکرد باید کفاره اش را بدهد.
دلایل اسلام برای پرداخت زکات از چه روست و چرا روی پرداخت آن تاکید دارد؟
خمس و زکات در ده ها امر تعریف شده هزینه می شود و گره های اقتصادی جامعه را حل می کند و چاله های ایجاد شده در اثر فقر و اتفاقات ناخواسته در جامعه به واسطه اینها پر می شود.
زکات فطره حتی در امور عام المنفعه ای مثل ساختن پل، مدرسه ، مسجد و .... هزینه می شود. خمس هم موارد مصرف خود را دارد که مقداری از آن به سادات می رسد برای اینکه عزت فرزندان پیامبر اعظم (ص) حفظ شود و چون صدقه به سادات حرام است خمس را به سادات فقیر می دهند.
امام صادق (ع) فرموده اند: دادن خمس به ساداتی که از تمکن مالی برخوردارند حرام است و اگر این سادات هم آن خمس را بگیرند کار حرامی کرده اند.
در سوره بقره در آیه 261 تا 272 راجع به نوع صدقه پرداخت کردن و انفاق کردن است و این کمک ها باید بدون منت و اذیت و آزار و مخفیانه و بدون تحقیر باشد و باید در برخی موارد علنی باشد و عزت شخصی افراد نباید خدشه دار شود .
در روایتی امده است: سائلی به در خانه سیدالشهداء (ع) رفت و در زد اما حضرت (ع) در را باز نکردند و به اندازه ای که دستشان از در رد می شد در را باز کردند و کمک را به او دادند. سائل به امام (ع) گفت در را باز کنید می خواهم شما را ببینیم، امام (ع) فرمودند: من نمی خواهم شما را ببینم. گفت چرا؟ سیدالشهداء (ع) فرمودند: نمی خواهم در مقابل من تحقیر شوی و بگویند با پول من بود که شما سر و سامان گرفتید و عزت دوباره یافتی. تا این حد هم بزرگان دین ما به حفظ آبروی افراد و حرمت آنها در مسائل اقتصادی توجه داشته اند.
آیا زکات و توجه به پرداخت آن می تواند در زمینه سازی برای اقتصاد مقاومتی هم موثر باشد؟
آنچه لازمه یک نگاه وسیع تر راجع به ایجاد اقتصاد مقاومتی با رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در کشورمان است و بنا به تعبیر ایشان منظور ار اقتصاد مقاومتی شرایطی مانند شعب ابیطالب نیست بلکه به اندازه مصرف کردن در حد اعتدال است.
اگر در جامعه ما افراد ثروتمند و متمول دست به جیب نشوند و کمک نکنند حال چه کمک های واجب و چه مستحبی یقینا شادابی جامعه از دست می رود، لذا با توجه به آموزه های قرآنی و دینی و با توجه به دعایی که در مفاتیح آمده "اللهم ارزقنا توفیق الطاعه" در همان دعا در اواخرش دو دسته را دعا می کنیم اول فقرا و دوم ثروتمندان را و می گوییم پروردگارا به فقرای ما صبر عنایت فرما و از آنطرف دعا می کنیم بخل را از ثرومتمندان بگیر و بخشش و عطا کردن به آنها عطا کن.
نکته مهم دیگر این است که خداوند از مال حلال زکات می خواهد و نه از مال حرام. قارون یک ریال از ثروتش حرام نبود اما چون تمکین نکرد خداوند او را مورد عذاب قرار داد.
بنابراین معلوم است کسانی که متمول باشند و نخواهند خمس و زکاتشان پرداخت کنند گرفتار بلیه می شوند که برخی از این بلیه ها اجتماعی است و دامن دیگران را هم می گیرد و لذا همه ما موظف هستیم تا ثروتمندان را دعوت به پرداخت خمس و زکات کنیم.
در اقتصاد مقاومتی قشر متمول به عنوان یکی از ارکان اقتصادی جامعه باید به ایجا بخش های تعاونی و تولیدی همت گمارند و دیگر افراد جامعه نیز با خرید داخلی سعی کنند سود را به تولید داخلی برسانند تا چرخه اقتصادی کشور بچرخد.
همانطور که در قرآن درباره رابطه اقتصادی با امت مسلمان به ما تذکراتی داده شده است که گفته غیرمسلمان را برای خودتان رفیق نگیرید و اگر می خواهید صدقه دهید در ابتدا به فامیل و آشنا دهید و بعد به همشهری و هم دین و بعد از زکات می توانیم به یهودی و مسیحی برای تالیف قلوب شان بدهیم تا قلبشان نسبت به اسلام آرام شود. همه این اصول مستحب و واجب در اقتصاد مقاومتی نهفته است./ شبستان
انتهای پیام