گزارشی خواندنی از سرانه مساجد درتهران
عدم وجود نگاه کلان و راهبردی در امر مدیریت بر مساجد و مدیریت در مساجد، نه تنها باعث از بین رفتن فرصت‌های موجود و عدم استفاده بهینه از ظرفیت‌های مسجد در ساماندهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی شده، بلکه باعث وارد آمدن خدشه به جایگاه مساجد و وجهه حاکمیت اسلامی نیز شده است. در عصری که رقبای مسجد -چه از نظر تعداد و چه از نظر برنامه‌هایشان- بیش از پیش متنوع‌تر و قوی‌تر می‌شوند، تبدیل شدن مساجد به کانون تحولات فکری ـ فرهنگی هر محله، نیازمند برنامه‌ریزی و تلاش گسترده سازمان‌های مرتبط با مساجد است.
در حال حاضر، طرح‌های تفصیلی شهرهای کشور در دست تهیه و تدوین توسط شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی است و پس از تصویب در شورای عالی شهرسازی و معماری به صورت مصوبه‌ای قانونی در دست اجرای دستگاه‌های مختلف و به خصوص شهرداری‌ها قرار می‌گیرد. طرح تفصیلی بعضی از شهرهای کشور از جمله شهر تهران تهیه و تصویب و به اجرا گذاشته شده است.
قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مصوبات هیئت دولت، تهیه‌کنندگان طرح‌های جامع و تفصیلی شهرها را مکلف کرده است که جایگاه مسجد را به عنوان محور محله منظور دارند و مردم هر محله از نعمت مسجد در جایگاه کانونی محله خود برخوردار باشند و خدمات عمومی مورد نیاز خود را از واحدها و دستگاه‌هایی که ارائه دهنده این خدمات هستند و حول محور مسجد در محله مستقر می‌شوند، دریافت کنند.
متأسفانه آنچه در اجرای مصوبات مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت در تدوین و تصویب و اجرای طرح‌های تفصیلی در رابطه با مسجد ملاحظه می‌شود، رضایت‌بخش نیست، همچنین اطلس مساجد کشور به صورت کامل و جامع تاکنون ترسیم نشده است، اما اطلاعات موجود از تعداد مساجد و وضعیت کیفی آن نشان از متناسب نبودن مساجد با تعداد و گسترش جمعیت و توزیع نامناسب جغرافیایی و مکانی مساجد در شهرها و روستاها دارد.
همان طور که در عرصه اقتصادی تعداد بانک‌ها و مراکز خرید در عرصه ورزشی تعداد سالن های ورزشی در عرصه سلامت تعداد بیمارستان‌ها و پایگاه‌های سلامت و دیگر عرصه‌ها تقریبا یک هماهنگی منطقی و ارتباط مستقیم با افزایش جمعیت وجود دارد، در عرصه مسجد رشد مناسب و منطقی بین افزایش جمعیت و احداث و ایجاد مسجد وجود ندارد. به عنوان مثال بر اساس آخرین آمار، امروز به ازای هر 3500 نفر ایرانی یک شعبه بانک و به ازای هر 350 ایرانی یک کارمند بانک وجود دارد اما بطور میانگین در کل کشور تقریبا به ازای هر 1100 نفر یک مسجد وجود دارد که با توجه به کارکردهای گسترده و متنوع‌تر دینی، سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی مسجد این سرانه قابل قبول نیست. این آمار در برخی کلان شهرها به ویژه تهران دارای وضعیت نامطلوب‌تری بوده، به طوری که در شهر تهران به ازای هر 4200 نفر یک مسجد وجود دارد.
دستگاه‌های متعددی که در حوزه مسجد دارای وظیفه و مسئولیت هستند، اقدامات پراکنده‌ای انجام داده‌اند ولی دستگاه خاصی که تشکیل بانک اطلاعات مساجد کشور و ترسیم اطلس آن را عهده‌دار شود، مشخص نشده است. مهم‌تر از آن «نقشه آمایش مساجد» کشور نیز ترسیم نشده است تا عموم مردم با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط در حوزه مسجد، قادر باشند به تکالیف دینی خود و دستگاه‌ها به وظایف و مسئولیت‌های خود برای رسیدن به وضعیت مطلوب، در قالب برنامه‌های بلندمدت اقدام کنند.
در ادامه، تحلیل وضعیت موجود مساجد در کل شهر تهران منتشر می‌شود. این آمار توسط ﮐﺎﺭﮔﺮﻭﻩ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼﻥ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﻋﺎﻟﯽ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ به دبیری مهدی ناظمی‌اردکانی تهیه شده است .
شهر تهران بزرگ به 22 منطقه و 374 محله تقسیم شده است.
طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 و برآوردهای جمعیتی، تهران در سال 1393 تقریباً هشت میلیون و 325 هزار نفر جمعیت دارد. (جمعیت ساکن محلات تهران را معادل جمعیت شب‌ها باید در نظر گرفت، چون تقریبا معادل نیمی از جمعیت تهران در روز است.)
کلانشهر تهران دارای 1941 مسجد است و بر اساس امکان دسترسی به مسجد، نیاز به ساخت و 1016 مسجد دیگر وجود دارد. به طور کلی با توجه به آمار جمعیت سال 1390 و مساجد موجود در شهر تهران به ازای هر 4289 نفر یک مسجد وجود دارد! این موضوع در برخی مناطق تهران نامطلوب‌تر است و مثلاً منطقه چهار، به ازای هر 6453 نفر یک مسجد وجود دارد!
* بیشترین و کمترین سرانه مساجد مناطق 22گانه تهران
کمترین سرانه مسجد متعلق به منطقه پنج بوده که با جمعیّت 792 هزارنفری و 75 مسجد موجود، هر 10 هزار و 750 نفر یک مسجد دارند و سپس منطقه دو با 632 هزار نفر و 73 مسجد، کمترین سرانه را دارد و 8800 نفر یک مسجد دارند.
بیشترین سرانه متعلق به منطقه دوازده است که با جمعیّت 241 هزار نفری و 251 مسجد، به هر 976 نفر یک مسجد تعلق می‌گیرد.
* بیشترین نیاز و کمترین نیاز مناطق 22گانه شهر تهران به مسجد
با ملاحظه مسافت دسترسی به مساجد به میزان 250 متر، منطقه یک با 116 مسجد به 108 مسجد دیگر نیاز دارد و در بین مناطق 22گانه تهران دارای بیشترین نیازمندی است. منطقه هفده نیز با داشتن 177 مسجد، فقط نیاز به تأسیس پنج مسجد دیگر دارد.
* بیشترین و کمترین سرانه مساجد محلات تهران
در بین کلیه محلات شهر تهران بیشترین سرانه متعلق به محله مقدم در منطقه 17 با جمعیت 15 هزار و 400 نفر و 25 مسجد است که هر 627 نفر یک مسجد دارند و کمترین سرانه متعلق به محله تهرانپارس در منطقه هشت است که جمعیت 49 هزار نفری آن فقط یک مسجد دارند!
* بیشترین نیاز و کمترین نیاز محلات تهران به مسجد
با ملاحظه مسافت دسترسی به مساجد به میزان 250 متر، محله کاوسیه در منطقه سه با یک مسجد به 9 مسجد دیگر نیاز دارد و در بین محلات دارای بیشترین نیازمندی است. از آن سو، محله ابوذر شرقی و ابوذر غربی(فلاح) در منطقه 17 با داشتن 29 مسجد به هیچ مسجد دیگری نیازمند نبوده و کمترین نیاز را داراست.
* سرانه مطلوب مسجد برای تهران
در مجموع شهر تهران حداقل به ساخت 1016 مسجد دیگر نیازمند است. در این صورت با داشتن 2957 مسجد هر 2815 نفر یک مسجد خواهند داشت.
این نیاز صرفا معطوف به مساجد محلات است و مساجد ایستگاهی و مساجد محلات و مناطق صنعتی، تجاری، اداری و آموزشی را شامل نمی‌شود.
* مناطق و محلات فاقد مسجد در تهران
در کل شهر تهران مناطق و محلاتی وجود دارند که فاقد مسجد هستند که عبارتند از: محله درکه در منطقه یک با جمعیت 1215 نفر، محلات بوعلی، چوبتراش و خرمرودی در منطقه 2 به ترتیب با جمعیت 6782 و 12151 و 11197 نفر، محله سیدخندان (ارسباران) در منطقه 3 با جمعیت 15088 نفر، محلات ارم و شهرزیبا در منطقه 5 به ترتیب با جمعیت 22930 و 4491 نفر، محلات فاطمی، قائم مقام - سنایی و گاندی در منطقه 6 به ترتیب با جمعیت 20921 و 11016 و 3922 نفر، محله زرکش در منطقه 8 با جمعیت 22415 نفر، محله بوستان ولایت در منطقه 19 با جمعیت 157 نفر، محلات جاده نظامی، باروت‌کوبی و شاه‌آباد در منطقه 20 به ترتیب با جمعیت نامشخص، 25 و 39696 نفر، محلات باشگاه نفت و تهرانسر مرکزی در منطقه 21 به ترتیب با جمعیت 18973 و 17614 نفر و محله شهرک شهید باقری در منطقه 22 با جمعیت 349 نفر.
منبع: فارس
انتهای پیام