مؤسسات خیریه بدون نظارت، به حرکت‌های اصیل مردمی آسیب می‌زند
حمید عسگری، مدیرکل امور اجتماعی و مؤسسات خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه به پیشینه طولانی وجود مؤسسات خیریه در ایران اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم سابقه تشکل‌های مردم نهاد در ایران را بررسی کنیم باز می‌گردد به مساجد؛ یعنی مساجد، تکایاها، هیئت‌های مذهبی و قهوه‌خانه‌ها به نوعی نهادهای مردمی سنتی در ایران تلقی می‌شوند.
وی در خصوص نهادهای مدنی نیز گفت: در مبحث صندوق‌های قرض‌الحسنه، خیریه‌ها، اتحادیه‌ها، اصناف و در سال‌های اخیر نظام‌های صنفی و مهندسی و ... اکنون مطرح است اما باید این نهادها به تدریج از دست مدیران دولتی خارج شوند تا به عنوان مؤسسات مردم نهاد بتوانیم آنها را بپذیریم.
.
480 مؤسسه خیریه با اوقاف در ارتباط هستند
مدیرکل امور اجتماعی و مؤسسات خیریه سازمان اوقاف افزود: مؤسسات خیریه تحت پوشش سازمان اوقاف و امور خیریه بیشتر در قالب درمانگاه و بیمارستان خیریه هستند، البته مؤسسات آموزشی را نیز شامل می‌شوند که در حال حاضر حدود 480 مؤسسه خیریه با اوقاف در ارتباط هستند.
وی از تهیه بانک اطلاعاتی سه هزار و 800 مؤسسه خیریه در سراسر کشور توسط سازمان اوقاف سخن گفت و عنوان کرد: از این تعداد 480 مؤسسه تحت پوشش اوقاف هستند و مابقی مؤسساتی هستند که از بهزیستی، نیروی انتظامی و یا استانداری‌ها مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند.
عسگری ضمن تأکید بر این مسئله که تعداد این مؤسسات خیریه هر روز در حال گسترش است، با مثبت ارزیابی کردن این مسئله، گفت: کارها باید به مردم واگذار شود و تا جایی که می‌شود باید حضور لایه‌های مردمی را در اداره جامعه تقویت کنیم اما این مسئله سازوکار خاصی می‌طلبد.
بودجه‌هایی که برای امور خیر کارساز نیست!
وی در پاسخ به این سؤال که چرا علی‌رغم افزایش مؤسسات خیریه احساس می‌شود این مؤسسات تأثیری بر رفع مشکلات جامعه نداشته‌اند، گفت: درست است که این مؤسسات تحت عناوین مختلف تلاش دارند امر خیر انجام دهند اما منابع و بودجه آنها متکی بر منابع مردمی، کمک‌های مالی از سازمان‌های بین‌المللی یا سایر نهادها، فعالیت‌های سازمانی، پروژه‌هایی که انجام می‌دهند، حق عضویت اعضا و ... است که چنین بودجه‌هایی کارساز نیست.
عسگری تصریح کرد: ما به این نتیجه رسیده‌ایم که این مؤسسات اگر یکی از منابع مالی خود را بحث وقف و حبس قرار دهند و از متولیان که انگیزه وقف دارند مشارکت و کمک بگیرند، منابع مالی پایداری برای خود ایجاد می‌کنند که البته بهترین این نوع منابع پایدار وقف است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ما معتقد هستیم که مؤسسات خیریه در همه زمینه‌ها مثل آموزش، محیط زیست، بهداشت، اشتغال، سالمندان و ... باید فعال شوند اما برای ضمانت بقا و موفقیت این تشکل‌ها کارهای خاصی از جمله قانون‌مندی آنها لازم است.
عسگری در پاسخ به این سؤال که آیا قانون مدونی در این زمینه وجود دارد؟ گفت: قوانینی وجود دارند اما مربوط به گذشته هستند مثلاً ماده 138 قانون اساسی مربوط به آئین نامه تأسیس و فعالیت تشکل‌های غیر دولتی است؛ اما اخیراً بهمن مشکینی مشاور وزیر کشور و معاون مرکز فرهنگی اجتماعی وزارت کشور اقداماتی با هدف ایجاد سازوکار و قانون‌مندی مؤسسات مردم نهاد و خیریه آغاز کرده است که اقدام بسیار خوبی است.
وی با تأکید بر اینکه مسئله نظارت بر خیریه‌های مردم نهاد اصل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: سازوکاری که هم اکنون در وزارت کشور به دنبال آن هستند این است که دو سال به این مؤسسات موافقت اصولی داده شود تا عملکرد آنها مشخص و معلوم شود آیا می‌توانند بر روی پای خود بایستند و عملکرد مناسبی داشته باشند یا اینکه تحت عنوان مؤسسه خیریه کمک‌ها را جمع آوری می‌کنند و معلوم نیست به چه کسانی داده می‌شود! بعد از دو سال که ارزیابی اولیه شد، آنها به سمت ثبت شرکت‌ها هدایت شوند تا در آنجا نظارت عالیه صورت گیرد.
حاکمیت باید بر عملکرد مؤسسات خیریه نظارت کند نه مدیریت
مدیرکل امور اجتماعی و مؤسسات خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه عنوان کرد: واقعیت این است که اکنون افراد زیادی تحت عنوان مؤسسه خیریه به مردم مراجعه و درخواست کمک می‌کنند اما مشخص نیست چه ضمانتی برای عملکرد آنها وجود دارد. البته از سویی هم نمی‌خواهیم اداره مؤسسات خیریه دولتی شود اما باید حاکمیت بر روی این مؤسسات نظارت داشته باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که سال گذشته طرح ساماندهی NGOها در مجلس مطرح شد، اکنون این طرح در چه شرایطی قرار دارد، اظهار کرد: این طرح در کارگروه اجتماعی مجلس در حال آسیب‌شناسی و تعریف نقش‌ها و مستندات قانونی است.
تلاش برای کاهش خلأهای اخلاقی و معنوی که حرکت‌های خیریه مردمی را آسیب‌پذیر می‌کند
عسگری ادامه داد: تلاش می‌شود ساماندهی مؤسسات مردم نهاد به سمتی برود که خلأهای اخلاقی و معنوی که حرکت‌های اصیل مردمی را آسیب پذیر می‌کند کم شود.
وی تصریح کرد: مؤسسات مردم نهاد باید باری را از دوش دولت بردارند و عملکردشان به گونه‌ای باشد که باری را بر دوش دولت و یا قوه قضائیه نگذارند که امیدواریم با طرحی که وزارت کشور و اوقاف دنبال می‌کند، این مهم محقق شود.
از قوانین موجود هم خوب استفاده نکرده‌ایم/ باری از دوش مردم برداریم
مدیرکل امور اجتماعی و مؤسسات خیریه سازمان اوقاف در پایان گفت: سازمان اوقاف، پسوند امور خیریه را یدک می‌کشد. پس این مسئله را باید ما دنبال کنیم. قوانین نیز بعضی جاها برای انجام این کار وجود دارد اما ما مقصر هستیم که از قوانین خوب نتوانسته‌ایم استفاده کنیم. چون قانون‌گذار به ما گفته بود که وقتی ثبت شرکت‌ها صورت گرفت رونوشت آن به اوقاف فرستاده شود تا اوقاف تراز مالی آنها را بگیرد، اما به دلیل خلاأهای دیگر قانونی نتوانستیم این کار را انجام دهیم که امیدواریم با طرحی که در حال دنبال شدن است تکالیف مشخص شود تا شاهد بالندگی این مؤسسات و برداشتن باری از دوش مردم باشیم.
منبع: ایکنا
انتهای پیام