کند و کاوی آسیب شناسانه در باب مجالس روضه خوانی خانگی
صدای شیعه: بر اساس سنت مالوف از دیرباز محور اصلی اینگونه مجالس، سخنرانی روحانیون به عنوان عالمان دین و کارشناسان امور مذهبی بوده که بیاناتشان علاوه بر تذکر اصول اعتقادی و ارزش ها، در گسترش اخلاقمداری، ترویج امر به معروف و نهی از منکر و تعمیق معرفت و شعور اصیل دینی در سطوح مختلف اجتماعی ضرورتی حیاتی است.
از دیگر آداب رایج در مجالس روضه خوانی خانگی بهره گیری از هنر مداحان اهل بین عصمت و طهارت(ع) است که خود به عنوان یک 'رسانه جذاب و موثر سنتی' نقشی بی بدیل در برانگیختن شور دینی و مذهبی داشته و دارد.
سنت حسنه روضه خوانی با ترکیب سخنرانی روحانیون و اجرای مداحان، بخاطر شدت رواج آن در میان مردم متدین کشورمان علاوه بر همه آثار ارزشی و معرفتی، بعضا با آسیب هایی نیز همراه است.
بر این اساس با توجه به این که بدنه اصلی جامعه از جمله بانوان، جوانان و نوجوانان مخاطب مجالس روضه خوانی هستند به نظر می رسد آسیب شناسی این سنت به منظور غنابخشی آن از نظر محتوای سخنرانی و مداحی منطبق با شعائر اسلامی و معارف اهل بیت(ع) از اهمیت خاصی برخوردار است.
کارشناس مسوول امور فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت:باید مردم همانگونه که برای درمان بیماری های جسمی خود با دغدغه خاص به پزشکان متخصص مراجعه می کنند به منظور افزایش اطلاعات در زمینه های فرهنگی، معرفتی و دینی نیز از سخنرانان و مداحان مجرب بهره گیرند.
حجت الاسلام 'عباسعلی فاطمی' افزود: بر این اساس اگر مجالس روضه خوانی خانگی از کیفیت و غنای لازم برخوردار نباشند نه تنها نتیجه بخش نخواهند بود بلکه به مکانی برای ترویج خرافات، تفکرات انحرافی و چشم و هم چشمی تبدیل می شوند.
مدیر 'حوزه علمیه حاج شیخ' کاشمر نیز معتقد است: اغلب مجالس روضه خوانی در منازل 'دعامحور و یا گریه محور' شده اند.
حجت الاسلام 'محمدجواد نیکبین' در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مجالس روضه های خانگی به ندرت سخنرانی محور هستند لذا حضور روحانیون فرهیخته و اهل علم در این مجالس به منظور ترویج فرهنگ ناب ایرانی اسلامی، کمتر دیده می شوند.
وی گفت: در مجالس دعامحور اغلب روحانی سخنران حضور ندارد لذا بسیار معمولی، دم دستی و ضعیف برگزار می شوند زیرا در آنها اصل بر بیان ذکر و دعا به صورت لقلقه زبان، توزیع غذای نذری و سفره های رنگارنگ است و اینگونه مجالس فاقد جنبه لازم معرفتی هستند.
مدیر حوزه علمیه حاج شیخ کاشمر افزود: جلسات مذهبی گریه محور نیز بر پایه شور بدون شعور برگزار می شوند زیرا در آنها افراد دنبال آن نیستند که سخنران یا مداح چه چیزی را بیان می کند بلکه بیشتر انتظار دارند خوش صدا بوده و افراد را خوب بگریاند.
وی ادامه داد: بعضا ذهن و فکر خانمها با صرف زمان بسیار در این مراسم، از مسائل سطحی، عامیانه و ظاهری نسبت به دین پر می شود که برخی روحانیون کم سواد بیان می کنند.
حجت الاسلام نیکبین گفت: تحصیلات اغلب سخنرانان و مداحان اینگونه جلسات بسیار اندک است لذا فقدان تسلط آنان به مباحث دینی و مذهبی باعث انحراف مستمعین می شود.
وی افزود: اینگونه سخنرانان و مداحان با بیان سطحی خود، دین را ناقص جلوه داده و مستمعین را از شناخت عمیق و صحیح منحرف می کنند لذا چنین جلساتی بعضا به بستر ترویج عرفانهای کاذب، معنویتهای ساختگی و مانور خودآرایی، تشریفات و ترویج شور بدون شعور تبدیل شده که دین را فقط گریه و شیون معرفی می کنند.
مدیر حوزه علمیه حاج شیخ کاشمر در ادامه اظهارداشت: از همه آسیبها مهمتر اینکه اینگونه جلسات عامیانه به جای آنکه نسل جوان جویا و تشنه معارف اصیل دینی را هدایت و جذب دین نمایند باعث سرخوردگی آنها می شود.
وی گفت: نباید هر فردی با اندکی سواد اجازه ورود به هر محفل و سخنرانی در آن را داشته باشد زیرا یک مبلغ ممکن است فقط بتواند یک جلسه 15 نفره را مدیریت کند لذا چنین فردی را نباید به یک مجلس 200 نفره فرستاد.
او افزود: بر این اساس بخشی از مشکلات محافل روضه خوانیهای خانگی برای زنان، روحانیونی هستند که سطحی و بدون مطالعه سخنرانی می کنند و با کم ارزش تلقی کردن اینگونه مجالس تنها به بیان مطالب سطحی می پردازند و گاه به گریاندن صرف مخاطبین روی می آورند.
مدیر حوزه علمیه حاج شیخ کاشمر تاکید کرد: این دست محافل نمی توانند به افزایش معارف دینی مخاطب بیانجامند.
وی در ادامه گفت: گرچه دانش آموختگان امروز حوزه علمیه عالمتر از طلبه های قدیم هستند اما روحانیون قدیم سرشناستر می باشند زیرا در گذشته طلاب به جز سخنرانی در محافل و قبول امامت جماعت مسوولیت دیگری نداشتند.
حجت الاسلام نیکبین ادامه داد: امروزه طلبه های بسیاری در عرصه قضاوت، تدریس، نمایندگی ولی فقیه و موارد مشابه ایفا نقش می کنند لذا بخش اعظم آنها نمی توانند در قافله تبلیغ دین در سطح شهرستانها حضور یابند.
وی افزود: بر این اساس، این طیف از روحانیون نمی توانند برای انجام تبلیغات گسترده دینی در جلسات خانگی کوچه پس کوچه های شهر حضور یابند، حال آنکه همواره بهترین طلبه ها بهترین مبلغین دینی هستند.
مدیر حوزه علمیه حاج شیخ کاشمر مشکل دیگر اینگونه مجالس روضه خوانی را تبدیل آنها به محفلی برای نمایش تزیینات پرزرق و برق منزل، لباس، آرایش و زیورآلات ذکر و بیان کرد: چنین اموری پیش از این تنها در مجالس عروسی مورد توجه بود.
وی گفت: به همین خاطر این روزها برخی بانوان برای حضور در مجلس روضه به دنبال لباسهای مشکی ویژه، تزیینات خاص هماهنگ با رنگ سفره و دکوراسیون منزل، اشرافیگری، تجملگرایی و چشم و هم چشمی هستند که این آسیبی بر سنت حسنه روضه خوانی در منازل است.
او افزود: این سبک برگزاری مجالس مذهبی و روضه خانی در منازل، اسلامی و دینی نیست.
حجت الاسلام نیک بین گفت: آسیبهای این مجموعه جلسات شامل هدر رفتن وقت و هزینه های زیاد به بهانه سفره حضرت ابوالفضل و امام حسن مجتبی(ع) و غیره است.
وی افزود: در این چارچوب غذاهای خاص تهیه و تزیینات ویژه انجام می شود که نوعی بدعت و مستلزم صرف هزینه زیاد است.
مدیر حوزه علمیه حاج شیخ کاشمر در ادامه گفت: در پی کثرت جلسات روضه خانگی در ایام مختلف سال، عطش عزاداری و روضه خوانی اصیل در ایام عزا کاهش می یابد زیرا رسم شدن دهه های مختلف صادقیه، عسکریه و ... منجر به غفلت از دهه های واقعی سوگواری اهل بیت عصمت و طهارت(ع) می شود.
وی پیشنهاد داد: سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان متولی تبلیغات دینی، شناسنامه تبلیغی برای هر شهر تهیه کند و طبق آن با نیازسنجی در منطقه برای سخنرانان و مداحان، مشخص باشد به چه موضوعاتی بپردازند.
او افزود: در این چارچوب با برگزاری دوره های آموزشی، مبلغانی که می توانند در محافل خانگی حضور یابند معرفی شوند و برای به روز شدن اطلاعات آنها اقدام شود تا بتوان از ظرفیت این محافل برای نشر و گسترش صحیح و موثر معارف اصیل اسلامی بیشتر بهره برد.
مسوول فرهنگی و تربیتی دفتر بانوان مرکز مدیریت حوزه های علمیه استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به اینکه بانوان از اقشار مختلف و با سطح تحصیلات گوناگون در مجالس روضه خانگی شرکت می کنند غنابخشی کیفی این مجالس از اهمیت زیادی برخوردار است.
'فاطمه علیشاهی' ادامه داد: برخی بانیان برگزاری مجالس روضه خوانی در بیشتر موارد از افرادی که به صورت سنتی و تنها بر اساس صدای خوش سالها اقدام به مداحی و سخنرانی در این مجالس می کردند، در مجالس مذهبی و روضه خوانی خود دعوت می کنند که این اشخاص نیز از آگاهیهای لازم برخوردار نیستند.
وی افزود: این مساله در مناطق حاشیه نشین کلانشهر مشهد که از نظر فرهنگی و معنوی نسبت به سایر نقاط این شهر آسیب پذیر هستند بیشتر احساس می شود.
مسوول فرهنگی و تربیتی دفتر بانوان مرکز مدیریت حوزه های علمیه استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی گفت: حوزه های علمیه بانوان با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی به غنابخشی این مجالس روضه خوانی عنایت خاصی دارد لذا با توجه به ظرفیتهای خود هیچ مشکل و کمبودی در تامین مبلغه های کارآمد برای چنین مجالسی نداریم.
کارشناس امور فرهنگی بانوان اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی هم به خبرنگار ایرنا گفت: با اهتمام این اداره کل جمعیت بانوان فرهیخته استان با حضور 50 نفر از بانوان فرهیخته در زمینه گوناگون اعم از اجتماعی و فرهنگی طی یک سال گذشته تشکیل و هر دو هفته یکبار مشکلات و آسیبهای حوزه بانوان در جلسات این جمعیت مورد بررسی قرار می گیرد.
'مریم کاری' اضافه کرد: یکی از تنگناها و آسیبهایی که همه اعضای این جمعیت بر آن تاکید داشته و خواستار عنایت مسوولان به رفع آن هستند آسیبهای 'مجالس روضه خوانی خانگی بدون کیفیت' است.
وی اظهار داشت: لذا کمیته تامین محتوای مجالس عزاداری و روضه خوانی با محوریت مجالس روضه خوانی خانوادگی و خانگی با حضور مسوولان مربوطه تشکیل و یک سری مسائل و آسیبها احصاء شد.
کارشناس امور فرهنگی بانوان اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: برخی از سخنرانان و مداحان این مجالس به صورت سنتی و به عنوان یک شغل از سالها قبل اقدام به این کار می کردند که فقدان اطلاعات کافی در زمینه های معرفتی، اسلامی و فرهنگی در این افراد موجب افزایش آسیب پذیری این مجالس شده است.
وی افزود: اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در کنار برپایی همایشهای مختلف برای مبلغین و مبلغات، با تهیه و انتشار یک سری جزوات در طول سال در موضوعهای سبک زندگی حسینی و فاطمی، احکام و معارف عاشورا و رفتار حضرت زهرا(س) با خانواده و سایر موضوعهای اعتقادی، اخلاقی و احکام برای افزایش سطح آگاهی مبلغات، سخنرانان و مداحان مجالس روضه خوانی اقدام می کند.
کارشناس امور فرهنگی بانوان اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: بیش از هفت هزار مجلس روضه خوانی خانگی در بخشهای بانوان و آقایان در این استان برگزار می شود که یک سوم آنها مربوط به بانوان است./ ایرنا
انتهای پیام