کسانی که قرآن «عثمان طه» را رواج دادند; آيا نوآوری در کار بود؟
صدای شیعه: سال‌هاست با وجود خوشنویسان متبحر ايراني که به خوبي قرآن کريم را نگارش کرده و مي‌کنند این سؤال مطرح است که چرا به قرآن «عثمان طه» خوشنويس معروف سوري بيشتر اهميت داده مي‌شود.
البته تاکنون پاسخ‌هاي مختلفي از جمله رايگان بودن دسترسي ناشران به آن براي چاپ قرآن، به اين سؤال داده شده است و در چنين شرايطي بديهي است که ناشران با روي آوردن به خطي که نياز نيست هزينه‌اي بابت استفاده از آن بپردازند؛ ناخواسته به رواج اين نوع از کتابت قرآن کريم در کشوري که خود غني از خوشنويسان متبحر است دامن مي‌زنند.
اما در اين ميان يکي ديگر از مسائل مطرح درباره اين قرآن، ويژگي‌هايي است انحصاري که گفته مي‌شود در خط عثمان‌طه استفاده شده است؛ هرچند که با وجود تمام اين ويژگي‌ها خواندن اين قرآن به علت استفاده از الف کوتاه به جاي الف بلد در آن براي فارسي زبانان چندان آسان هم نيست.
اما به مدد اهتمام حکومت عربستان سعودي در رواج اين نوع نگارش از قرآن، رايگان بودن دسترسي به آن و تبليغاتي که درباره سادگي اين خط مي‌شود؛ قرآن کتابت شده توسط عثمان طه تبديل به قرآني مشهور در جهان اسلام شده است.
شب گذشته «احمد مسجدجامعی» عضو شورای شهر تهران طی سخنانی در اختتامیه مسابقات قرآن دارالقرآن امام‌علی(ع) نقل قولی را از کاتب معروف قرآن کریم «عثمان طه» نقل کرد و گفت: در دیداری که با وي داشتم او به این نکته اذعان کرد که در سال‌های اخیر، ایرانیان در کتابت قرآن کریم از سایر خوشنویسان جهان اسلام پیشی گرفته‌اند و اکنون پايگاه هنر خوشنويسي نه در عثماني بلکه در ايران است و در سال‌های آینده در تلاوت و تجوید هم در رتبه نخست جهان اسلام خواهند ایستاد.
چندی پیش نيز هیأتی از اساتید بين‌المللي قرآن کریم با حضور در معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم سازمان دارالقرآن بازدیدی از نحوه نظارت بر چاپ قرآن کریم در جمهوری اسلامی ایران داشتند.
یکی از سوالاتی که در این بازدید از سوی استادی لبنانی از آقاي «احمد حاجي شريف» معاون نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الکريم پرسيده شد این بود که آیا جمهوری اسلامی ایران قرآن «عثمان طه» را که مشهورترین قرآن جهان اسلام است به عنوان الگو برای چاپ قرآن کریم قرار داده است یا خیر؟
پاسخ حاجی شریف به این استاد لبنانی بسیار شنیدنی است و بسياري از نکاتي که تاکنون درباره اين قرآن مشهور نشنيده‌ايم را برايمان روشن مي‌کند و در ادامه این گزارش از نظر شما خواهد گذشت.
بررسی تاریخی روش کتابت قرآن کریم از صدر اسلام تاکنون
حاجی شریف در پاسخ این استاد لبنانی با اشاره به اینکه قرآن تا قرن سوم هجری با خط کوفی نوشته می‌شد، گفت: پس از قرن سوم این روند متحول و قرآن‌ها به خطوط نسخ، نسخ ریحان و نسخ محقق و اغلب به شيوه رسم‌الاملاء (استفاده از الف بلند در کلمه‌اي مانند عالمين) و در کنارش به شيوه رسم‌المصحف (نوشتن همين کلمه به صورت علمين) نوشته مي‌شد؛ تا اینکه در سال 1337 هجری قمری، گروهی 9 نفره در مصر تشکیل شد تا در رابطه با شیوه‌ای واحد در نگارش قرآن کریم با هم به توافق برسند.
حاجی‌شریف با اشاره به اینکه تا قبل از توافق صورت گرفته در این گروه 9 نفره، قرآن کریم به هردو شیوه مذکور نوشته می‌شد، گفت: اکثر قرآن‌های نگارش شده بین قرن سوم تا سال 1337 هجری قمری به شیوه رسم‌الاملاء نگارش شده است.
اولین قرآن چاپ شده در پی توافق 9 استاد مصری
معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم سازمان دارالقرآن در ادامه پاسخ خود به این استاد لبنانی افزود: اولین قرآنی که بعد از توافق در این گروه 9 نفره چاپ شد در چاپخانه‌ای به نام «امیری» حروف‌چینی و بعدها هم این قرآن به نام « قرآن امیری» مصر معروف و شناخته شد.
وی از شیخ «خلف‌الحسینی» رئیس قاریان آن زمان کشور مصر به عنوان اولین خوشنویس قرآن به سبک توافقی آن گروه 9 نفره نام برد و گفت: مصحفی که وی نگارش کرد تمام خصوصیات قرآن «عثمان طه» را دارد یعنی از نظر کتابت، علامتگذاری، تعداد سطرهای موجود در یک صفحه، ختم صفحه به آيه و رعایت قواعد علم قرائت، پیش از اینکه عثمان‌طه بخواهد نوآوری در این زمینه به خرج دهد، خلف‌الحسيني این کارها را انجام داده بود.
حاجي‌شريف در این باره افزود: وي در زمان ملک فؤاد اول در مصر این قرآن را نوشته است و در سال 1337 یعنی 97 سال پیش، قرآن او به چاپ رسید در صورتی که عثمان‌طه در سال 1405 هجری قرآنش را نگاشت و پس از چاپ توسط دولت سعودي در تیراژهای بالا، به سراسر جهان اسلام ارسال شد.
حاجی شریف با اشاره به اینکه «علی طه» برادر شيعه «عثمان طه» نیز قرآنی نوشته که برخلاف شیوه برادرش در آن از الف‌های بلند استفاده شده و قواعد علم قرائت نیز مانند شیوه عثمان‌طه در آن لحاظ نشده است، گفت: اکنون در ایران قرآن‌ها با استفاده از هر دو شیوه چاپ مي‌شود؛ یعنی هم قرآن‌هایی داریم که به شیوه رسم‌الاملاء به چاپ می‌رسد و هم قرآن‌هایی داریم که شیوه نگارش آنها رسم‌المصحف و استفاده از الف کوتاه است./ مهر
انتهای پیام