بزرگترین جلوه شخصیت حضرت عباس(ع) ادب ایشان بود

صدای شیعه: حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد عضو هیأت علمی دانشگاه تهران  با بیان اینکه حضرت ابوالفضل(ع) همه روزگار زندگی و حیات اجتماعی و سیاسی‌اش را در دوران دو امام معصوم؛ امام حسن مجتبی(ع) و امام حسین(ع) گذراند، گفت: این چهره برجسته کم‌نظیر آل‌هاشم حضرت ابوالفضل(ع) فرزند علی و برادر دو امام معصوم است، اما مطلقاً بروز و ظهوری ندارد.

وی ابراز داشت: در تاریخ، مواردی که براساس بعضی از نقل‌ها که حضرت ابوالفضل(ع) در صفین حضور داشت، درباره اینکه جایی اظهارنظری کند، حرفی بزند، خودی بنمایاند و ... چیزی نداریم و در واقعه کربلا و قیام عاشورا 4ـ 5 مورد درباره حضرت عباس(ع) وجود دارد، سه مورد آن مستقیم با اذن و درخواست حضرت سیدالشهداء(ع) بوده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث عنوان کرد: دو ـ سه جمله درباره حضرت عباس(ع) داریم که چون صادره از جانب معصوم است بسیار مهم است. اگر زمانی یک مورخی یا یک صحابه هم‌دوره ایشان درباره حضرت عباس(ع) نکته‌ای می‌گفت مهم بود، ولی وقتی که حضرت سجاد(ع) می‌فرمایند: رحمت الهی از آنِ عموی من حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) است که اهل ایثار و از خودگذشتگی بود، بصیرت داشت و از ایمان محکم، استوار و شکست‌ناپذیری برخوردار بود.

وی یادآور شد: مسئله بصیرت، یک نکته بسیار قابل توجهی است که هر کسی نمی‌تواند به آن بصیرت کامل برسد. امیرالمؤمنین (ع) در نهج‌البلاغه به صراحت فرموده‌اند که؛ سنگینی امر حاکمیت، حکومت، امامت و پیشوایی را کسانی به دوش می‌کشند که اهل بصیرت باشند.

مهدوی‌راد عنوان کرد: از طرف دیگر در زیارتنامه‌ای که از امام صادق(ع) برای حضرت عباس(ع) روایت شده است، حضرت می‌فرمایند؛ «السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ» و در واقع امام شهادت می‌دهند آن بزرگوار عبد صالح خداست، همچنین در جای دیگری امام معصوم(ع) می‌فرمایند؛ حضرت ابوالفضل(ع) «مِنَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ» است.

وی گفت: در متون اخلاقی وقتی گفته می‌شود که سکوت افضل است یا سخن گفتن، عارفان می‌گویند اگر ضرورت و نیازی به سخن گفتن نباشد، سکوت کردن برتر است. از این رو بزرگترین جلوه شخصیت حضرت عباس(ع) سکوتش است و این نیز یکی از جلوه‌های پدر بزرگوارش به شمار می‌رود که بنده آن را با تأمل، تتبع و دقت در زندگی حضرت عباس(ع) جست‌وجو کرده‌ام.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: تا زمانی که پیامبر اکرم(ص) حضور دارند، علی(ع) حتی یک جمله هم نفرموده‌اند، یعنی این میراث حدیثی باعظمتی که از علی(ع) داریم، یک جمله‌اش هم برای زمانی نیست که نبی‌اکرم حضور دارند و وقتی حضرت رسول(ص) حضور دارند، امیرالمؤمنین(ع) به قدری ادب دارد و به قدری بزرگ و باکرامت است و رسول‌الله را به اندازه‌ای در برابر چشمان خود بزرگ می‌داند که به خود، حق نمی‌دهد وقتی پیامبر(ص) هست، حرفی بزند.

وی گفت: فردی به نام عبدالفتاح عبدالمقصود کتابی درباره علی(ع) نوشته و با اینکه از اهل تسنن بود، به دلیل نوشتن این کتاب از دانشگاه اخراج شد. وقتی در سفری به ایران آمده بود، مرحوم شیخ مرتضی حائری گفته بود؛ جناب آقای عبدالفتاح عبدالمقصود شما خیلی برای این کتاب زحمت کشیده‌اید و همه چیز را گفته‌اید و شأن مولا را نیز حفاظت کرده‌اید، اما یک نکته را نگفتید که به همه آنچه در این کتاب گفته‌اید می‌ارزد. عبدالفتاح کمی هاج و واج مانده بود که نسبت به چه چیزی غفلت کرده است، آیت‌الله حائری فرموده بود؛ شما سکوت و ادب علی(ع) مقابل رسول‌الله(ص) را نگفتید، در زمانی که پیامبر اکرم حضور دارند انگار نه انگار جنگ‌ها را علی(ع) اداره کرده است، در میان این همه جنگ، یک جا را پیدا نمی‌کنیم که امیرالمؤمنین(ع) بگوید این من بودم که چنین کردم. این مسئله بسیار عظمت دارد. حضرت عباس(ع) نیز با وجود برادرانش حرفی نزده است.

مهدوی‌راد تراجم‌نگاران و شرح‌حال نویسان درباره حضرت عباس(ع) نوشته‌اند: «کان عالماً، فقیهاً مجاهداً»؛ پس چرا این عالم فقیه ظهور و بروز ندارد؟! وقتی می‌بیند برادرش هست، دیگر هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد و همین را درباره حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) هم می‌بینیم./ فارس