نمره بانک مرکزی در نظارت شرعی چند است؟; دریغ از حتی یک مورد تذکر!
صدای شیعه: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در گفت‌وگویی با اشاره به سالگرد تأسیس بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که بانک مرکزی تا چه اندازه به رسالت خود در زمینه بانکداری اسلامی عمل کرده است؟ اظهار کرد: از این جهت تفاوت چندانی بین بانک‌های مرکزی اسلامی و متعارف وجود ندارد؛ چراکه بانک مرکزی، خود وارد معامله با مردم نمی‌شود بلکه عمدتا نقش نظارت بر عملکرد بانک‌ها را دارد.
نمره بانک مرکزی در زمینه نظارت شرعی
وی ادامه داد: بانک مرکزی در بخش نظارت بر عملکرد بانک‌ها در بانکداری متعارف فقط از این جهت نظارت می‌کند که آیا این بانک توانسته است قوانین و مقررات را رعایت کند یا نه اما در بانکداری اسلامی، علاوه بر این مورد، بانک مرکزی باید نظارت کند که آیا بانک‌ها واقعا قوانین و مقررات شرعی را رعایت می‌کنند یا خیر؟
عضو شورای فقهی بانک مرکزی اظهار کرد: از این جهت اگر بخواهیم عملکرد بانک مرکزی ایران را بررسی کنیم واقعا باید نمره زیر 10 به آن داد؛ چراکه هیچ نظارت شرعی در بانک مرکزی اعمال نمی‌شود و به عبارت دقیق‌تر اصلا اعتقادی به این امر نداشته‌اند.
بانک مرکزی هیچ آئین‌نامه‌ای برای نظارت شرعی به شبکه بانکی ابلاغ نکرده است
موسویان افزود: از زمان تأسیس قانون عملیات بانکی بدون ربا هیچ آئین‌نامه نظارتی از طرف بانک مرکزی به بانک‌ها در رابطه با نظارت شرعی اعلام نشده یا حتی یک چک‌‌لیست شرعی از طرف بانک مرکزی تهیه نشده که در اختیار بانک‌ها قرار داده شود که اگر ما نظارت نمی‌کنیم لااقل خود شما نظارت کنید.
وی ادامه داد: به همین جهت در طول این سی و چند سال انواعی از جرایم را مشاهده کردیم که بانک مرکزی نسبت به بانک‌ها کشف یا جلوگیری کرده، تذکر داده و به قوه قضائیه ارجاع داده است و گاهی افراد زیادی متهم یا مجرم تشخیص داده شده‌اند اما در طول این سال‌ها موردی را مشاهده نمی‌کنیم که بانک مرکزی نسبت به مدیرعامل یا هیئت‌مدیره یا حتی رئیس شعبه یک بانک تذکری داده باشد که معاملاتش از نظر شرعی اشکال یا ضعف دارد.
بانک مرکزی اعتباری برای نظارت شرعی قائل نیست
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی تأکید کرد: این موضوع نشان می‌دهد که بانک مرکزی، موضوع نظارت شرعی را کلا رها کرده است و هیچ اعتباری برای آن قائل نیست؛ بنابراین از این جهت دارای ضعف جدی هستیم و همین امر باعث شده است بانک‌های کشورعمدتا متکی به باورهای درونی خود باشند و اگر هیئت‌مدیره، مدیرعامل یا مؤسسین یک بانک اعتقاد به شریعت و موازین شرعی داشته باشند سعی می‌کنند با برگزاری دوره‌های آموزشی و نظارت بر عملکرد کارکنان تا حدودی معاملات را از نظر شرعی رعایت کنند.
وی افزود: اما برخی از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، به ویژه در حوزه غیرمجاز و غیررسمی وجود دارند که گاهی کوچکترین پایبندی نسبت به معاملات و ضوابط شرعی ندارند و این امر نشانگر این است که در حوزه نظارت شرعی دارای ضعف جدی هستیم و بانک مرکزی اقدام لازم را انجام نداده است.
ضعف مطالعات پژوهشی در زمینه بانکداری اسلامی
موسویان ادامه داد: در زمینه ابزارهای سیاست‌های پولی هم تفاوت اصلی بانک مرکزی در بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف، این است که بانک مرکزی باید با استفاده از تجربه سایر کشورهای اسلامی و بانک‌های اسلامی بتواند ابزارهای به روز و کارآمد سیاست پولی را طراحی کرده و در اختیار بانک‌ها قرار دهد و خودش در مقام سیاست پولی از آن ابزارها استفاده کند.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تأکید کرد: ما در این زمینه هم تحرکات زیادی را در بانک مرکزی مشاهده نمی‌کنیم و باید بخش‌های پژوهشی و آموزشی بانک مرکزی به صورت مدام در حوزه مباحث بانکداری اسلامی پژوهش کرده و آموزش دهند اما الان اگر سهم مطالعات پژوهشی اسلامی و غیراسلامی در زمینه بانکداری در نهادهای مرتبط با بانک مرکزی را چه در بخش آموزش و چه پژوهشی بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که حدود 80 درصد در حوزه بانکداری عرفی و بقیه در حوزه مطالعات و تحقیقات بانکداری اسلامی است؛ درحالی‌که این عدد باید برعکس می‌بود.
وی در پایان گفت: ما باید عمده تلاش خود را در حوزه بانکداری اسلامی به خرج می‌دادیم و در مورد بانکداری ربوی هم مطالعه می‌کردیم تا بتوانیم از یافته‌ها و نوآوری‌های علمی آنها هم استفاده کنیم و عقب نمانیم اما از این جهات هم بانک مرکزی در ضعف به سر می‌برد و لازم است این بخش با استفاده از افراد پرتوان که در دانشگاه‌های ما بسیارند، تقویت شود تا توان علمی و کارشناسی بانک مرکزی در حوزه بانکداری اسلامی ارتقا یابد.
منبع: ایکنا
انتهای پیام