وضعیت ترجمه و نشر آثار امام موسی صدر; ترجمه آثار به هفت زبان

صدای شیعه: به مناسبت سالروز ربوده شدن امام موسی صدر گفتگویی انجام داده ایم با طه فروتن، مسئول بخش انتشارات موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر که در پی می آید؛

*بفرمایید ترجمه آثار امام موسی صدر در چه وضعیتی است؟  

دو موسسه، یکی در ایران و دیگری در لبنان، به چاپ و نشر آثار امام موسی صدر همت گماشته اند. «مرکز الامام موسی الصدر للأبحاث و الدراسات» بیروت با مدیریت جناب آقای صدرالدین صدر، فرزند ارشد امام موسی صدر، در کنار پیگیری پرونده ربودن امام صدر و با امید آزادی ایشان، نسبت به تهیه و چاپ آثار امام موسی صدر به صورت موضوعی اقدام کرده است. عناوین متعددی کتاب در این مرکز به چاپ رسیده که بیشتر آنها به صورت مستقل و یا در قالب مقالاتی مختلف در مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر در تهران ترجمه و چاپ شده است.

در حال حاضر مهم‌ترین عنوان منتشر نشده به زبان فارسی، مجموعۀ 12 جلدی «مسیرة الامام موسی صدر» است که در سال جاری در لبنان به چاپ دوم رسیده است و این مجموعه در مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر ترجمه شده و امیدواریم به زودی به چاپ برسد. این مجموعه به روزشمار زندگی و فعالیت‌های امام موسی صدر، به‌خصوص در دورۀ 18 سالۀ حضور ایشان در لبنان، اختصاص دارد. تمامی اسناد و مدارک مکتوبِ مربوط به ایشان، با ذکر منبع و سند آن، در کتاب گرد آمده است.

*بیشتر آثار عربی است یا فارسی؟

از آن‌جایی که آثار امام موسی صدر در واقع سخنرانی‌ها و پیام‌ها و نامه‌های ایشان در طول حضورشان در لبنان است، غالباً به زبان عربی هستند. اما بخش عمده این مطالب تاکنون به فارسی برگردانده شده‌اند. همچنین در حال حاضر آثار امام موسی صدر توسط مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر در قالب‌های مختلف و برای مخاطبان گوناگون بازنشر شده است.

*آثار امام موسی صدر به چه زبان‌هایی تابه حال منتشرشده است؟

تا کنون آثار به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شده‌اند. اخیراً یکی از آثار ایشان به همت آقای جعفر گونزالس به زبان اسپانیایی ترجمه و منتشر شده‌است. به زبا‌ن های روسی و آذری هم کتاب هایی ترجمه و منتشر شده است. همچنین تعدادی از آثار برای برگردان به زبان‌های انگلیسی و فرانسه در اختیار مترجمین محترم قرار گرفته و در آینده منتشر خواهد شد.

*تازه‌ترین آثاری که از امام چاپ شده و یا به زودی منتشر می شود چیست؟

مجموعۀ 12جلدی «مسیرة الأمام موسی صدر» که برای مخاطب فارس زبان «گام به گام با امام» نامگذاری شده است؛ ان‌شاء‌الله تا پایان سال 1394 منتشر خواهد شد. همچنین تمامی 8 عنوان مجموعۀ «در قلمرو اندیشۀ امام موسی صدر» که اختصاص به آثار و مقالات شخصِ ایشان دارد با طراحی و صفحه آرایی جدید تجدید چاپ شده است.

مؤسسه علاوه بر آثار خودِ امام، آثاری دربارۀ ایشان نیز در دست چاپ دارد. مهمترین مجموعه‌های این بخش «تاریخ شفاهی» و «اندیشۀ ربوده شده» هستند که هریک از آن‌ها شامل چند کتاب چاپ شده و چند عنوان در دست چاپ هستند. در حال حاضر 2 عنوان از کتاب‌های تاریخ شفاهی چاپ شده‌ که اولی مربوط به خاطرات آیت‌الله عبدالجلیل جلیلی، با عنوان «من و آقا موسی» است و عنوان دوم «حدیث روزگار» که شامل خاطرات حجت‌الاسلام سیدهادی خسروشاهی از امام موسی صدر است. طبق برنامه هر دو کتاب طی سال 1394 تجدید چاپ خواهند شد. همچنین از همین مجموعه 3 عنوان کتاب جدید در طی سال 1394 چاپ خواهد شد. این عناوین مربوط به خاطرات مرحوم دکتر حسن حبیبی، خاطرات جناب آقای مستجابی و همچنین خاطرات خانم‌ها طباطبایی و اعرابی از امام موسی صدر است.

جلد دوم از مجموعه «مشاهیر خاندان صدر» نیز در نمایشگاه کتاب امسال در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار گرفت.

مجموعۀ «اندیشۀ ربوده شده» دیگر مجموعه‌ای است که در آن به بررسی و تحلیل آراء و افکار امام موسی صدر، توسط محققین و اساتید حوزه و دانشگاه، می‌پردازد. تاکنون 2 عنوان از این مجموعه به زیور طبع آراسته شده‌اند که در آینده نزدیک علاوه بر تجدید چاپ این دو عنوان 3 عنوان جدید از این مجموعه چاپ و در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

در حوزۀ ادبیات نیز 2 عنوان کتاب «7 روایت خصوصی از زندگی امام موسی صدر» و «عصایت را به میله‌های زندان بزن موسی» در سال 1393 چاپ شد که با استقبال خوب خاطبان همراه بود.

*کتاب‌های مؤسسه در ایران و لبنان تا چه اندازه در جذب مخاطب موفق هستند؟ مشکلات و موانع در این بخش چیست؟

قطعاً وضع کنونی مؤسسه در جذب مخاطب با وضع آرمانی خود فاصلۀ زیادی دارد اما برآیند حرکت دو مؤسسه تهران و بیروت، با توجه به بازخوردهایی که از سوی مخاطبان خود دریافت می‌کند، رو به جلو و پیشرفت است. مدیران و همکاران هر دو مرکز تهران و بیروت تمام همّ و تلاش خود را برای بهتر شدن وضع موجود و تحقق وضعیت مطلوب به خرج خواهند داد؛ ان‌شاءالله.

اما در مورد مشکلات و موانع پیش‌روی مؤسسه لازم است که آن‌ها را در دو بخش کلی تقسیم کرد. بخش نخست مربوط به مشکلات عمومی ناشران در بازار نشر کشور می‌شود که طبعاً وضع مؤسسه بی‌شباهت به وضع دیگر ناشران نیست. مشکلاتی از قبیل بالابودن هزینۀ تولید و به تبع آن گرانی محصول تولید شده برای مخاطب؛ پایین بودن شمارگان نشر؛ مشکلات حوزۀ توزیع و پخش و ...

اما گروه دوم مشکلات اختصاصاً مربوط به مؤسسۀ امام موسی صدر است. از آن‌جایی که مؤسسات تهران و بیروت مراکز غیرانتفاعی و غیردولتی هستند، هر دو مرکز بضاعت کم و محدودی در تولید و عرضۀ آثار دارند. مسأله دیگر نیز اطلاع کم افراد از وجود این محصولات است که با بالارفتن سطح اطلاع و آگاهی مردم از آراء شخصیتی همچون امام موسی صدر استقبال از آثار ایشان بیشتر خواهد شد که این فرآیند نیاز به زمان، هزینه و نیروی انسانی متخصص دارد.

*آیا مؤسسه تمایلی به چاپ آثار موضوعی از اندیشه امام دارد؟ چه کتاب‌هایی در این گروه چاپ شده؟

این اتفاق رخ داده است. دو جلد تفسیر قرآن با نام‌های «حدیث سحرگاهان» و «برای زندگی»، کتاب «سفر شهادت» با موضوع گفتارهای عاشورایی امام صدر و کتاب «انسان آسمان» با گزینش سخنرانی هایی درباره امیرالمومنین منتشر شده است و نمونه‌هایی از چاپ موضوعی آثار امام صدر هستند. این رویکرد ادامه خواهد داشت.

*در موضوع دربارۀ امام (زندگی و اندیشه) چه کتاب‌هایی چاپ شده و آیا برنامه‌ای برای انتشار سایر آثار دارید؟

سال‌ها بود که‌‌علاقمندان در پی کتابی برای آشنایی با زندگی‌نامه امام صدر بودند. الحمدلله امروز درباره زندگی امام صدر چند عنوان کتاب منتشر شده است. کتاب‌های «هفت روایت خصوصی از زندگی امام موسی صدر»، «عصایت را به میله های زندان بزن، موسی»، «سیره و سرگذشت» و بخش‌هایی از کتاب «گزارش کمیته پیگیری پرونده ربودن امام موسی صدر در مجلس هفتم» از این جمله‌اند.

در حوزه اندیشه هم جدی ترین دستمایه پژوهشگران برای مطالعه، مجموعه هشت جلدی «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» است که به تعداد این مجموعه افزوده خواهد شد.

*در پایان اگر نکته ای مد نظر دارید بفرمایید.

مؤسسۀ امام موسی صدر علاوه بر تولید آثار مربوط به امام موسی صدر وظیفه خود می‌داند تا به نشر آثار خاندان صدر نیز بپردازد. از این رو چند مجموعه در مؤسسه تهیه شده و یا در دست تهیه‌اند. یکی از آن‌ها مجموعه داستان‌ها و مقالات شهید بنت‌الهدی صدر است که در 11 جلد به چاپ رسیده‌ است. همچنین طرح پژوهشی مشاهیر و شرح حال و نسب‌نامه‌های خاندان صدر به همت آقای دکتر کمالیان در حال انجام است و مجلد دوم آن چاپ شده است و مجلد اول آن تابستان امسال به چاپ می رسد.

برای آشنایی بیشتر علاقمندان با ابعاد گوناگون اندیشه امام صدر، نشست های «اندیشه و عمل» به صورت ماهانه در موسسه برگزار می‌شود که تاکنون شاهد برگزاری بیست نشست بوده‌ایم. مطالب این نشست‌‌ها دستمایه چاپ کتاب‌هایی درباره اندیشه امام صدر خواهد بود.

همچنین کتابخانه‌ای تخصصی از آثار پنج شخصیت معاصر از خاندان صدر، امام موسی صدر و آیت الله سید رضا صدر و آیت الله سید صدرالدین صدر و شهیدان محمدباقر و بنت‌الهدی صدر و نیز درباره ایشان در محل موسسه تأسیس شده و به پژوهشگران و مراجعه‌کنندگان خدمت‌رسانی می‌کند.

همچنین دوره‌های سیر مطالعاتی آثار امام موسی صدر در سه سطح و از آسان به مشکل طراحی شده است که با استقبال طلاب و دانشجویان مواجه شده. علاقمندان برای اطلاع بیشتر می توانند به پایگاه رسمی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به آدرس IMAMSADR.IR مراجعه کنند.

منبع: مهر