دوران چند خدايی نوين پديد آمده است; بشر امروز؛ گرفتار جهل مدرن
صدای شیعه: دور چهارم گفتگوي ديني مرکز گفتگوي اديان و تمدنهاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با کنفرانس اسقفان سوئيس با حضور آقاي دکتر ابوذر ابراهيمي رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و هيأت همراه در سوئيس به ميزباني کنفرانس اسقفان سوئيس برگزار شد.
در اين دور از گفتگوها ابوذر ابراهيمي به عنوان رئيس هيأت ايراني و انديشمنداني متشکل از حجت‌الاسلام محمود محمدي عراقي عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي، عماد افروغ استاد جامعه شناسي و حجت الاسلام محسن الويري عضو هيأت علمي دانشگاه باقرالعلوم (ع) حضور داشتند.
از انديشمندان مسيحي شرکت کننده در اين دور از گفتگوها هم می‌توان به پروفسور آپينه، رئيس دانشگاه فرايبورگ و چارلز موررود، مسئول گفتگوي اديان کنفرانس اسقفان سوئيس، دکتر اروین تانر تیزیانی دبیر کل کنفرانس شوراي اسقفان سوئیس و آلاین دی رامی عضو کنفرانس اسقفان و اسقف لوزان اشاره کرد.
پروفسور آپینه، رئيس دانشگاه فرایبورگ در افتتاحیه این نشست ضمن ابراز خرسندی از میزبانی این دور از گفتگوها و اشاره به همکاری دانشگاه در زمینه گفتگوی دینی گفت: ما در دانشگاه مرکزی را به نام «مرکز اسلام و جامعه» راه اندازی کرده‌ایم تا تمرکز بر گفتگوی ادیان داشته باشد و گفتگوی دینی با مسلمانان را دنبال نماید.
وی افزود: مطالعات تطبیقی در حوزه ادیان در دانشکده الهیات انجام و امروز دانشگاه ما از اصلی‌ترین دانشگاه‌های سوئیس است که در دانشگاه الهیات کاتولیکی تدریس می‌شود. دغدغه اصلي ما در دانشکده الهيات شناساندن خدا و آموزش دکترين مسيحيت است.
در ادامه ابوذر ابراهيمي ترکمان، رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي نیز به ارائه مقاله ای با عنوان «نقش دین در جامعه و عوامل بازدارنده از ایفای این نقش» پرداخت.
وی ادامه داد: همه اديان بر ايمان و عمل صالح در کنار هم تأکيد کرده‌اند، در قرآن کريم، کتاب آسمانی مسلمانان نيز ترکيب ايمان و عمل صالح برای 70 مرتبه در کنارهم ذکر شده است. در اغلب اين آيات به مؤمناني که عمل صالح انجام مي‌دهند، وعده‌هاي نيک داده شده‌است. ريشه واژه «ايمان» و مشتقات آن 723 مرتبه و مشتقات واژه «عمل» نيز 313 مرتبه در قرآن ذکر شده است. اين نشان مي‌دهد که دين اسلام بر مؤمن بودن و عمل صالح بسيار تأکيد دارد. در منطق قرآن کريم، فقط ترکیبی از مؤمن بودن و انجام عمل صالح است که انسان را به خداوند نزديک مي‌کند و سبب تکامل او مي‌شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: روشن است که منظور از ايمان، صِرف معرفت نيست، چرا که معرفت هم با ایمان می سازد، هم با بی‌ایمانی و اساساٌ ملازمه‌اي بين معرفت داشتن و باور داشتن وجود ندارد. اما در مقابل، باید گفت که براي داشتن ايمان وجود نوع و مرتبه‌ای از معرفت ضروری است، زیرا ایمان به چیزی که بدان معرفتی نداریم معقول نیست. تصدیق یا همه ایمان است یا رکنِ رکین آن ایمان، و تصدیق بدون معرفت معنایی ندارد.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: ايمان مسبوق به اراده و اختیار انسان است و تا انتخاب‌گری درکار نباشد، ایمان شکل نمی‌گیرد و معنا نمی‌یابد. بنابراین مؤمن کسی است که آگاهانه حقیقتی را که شناخته و پسندیده برمی‌گزیند و بدان باورمند و ملتزم می‌شود. در نتیجه، می‌توان گفت که ایمان ترکیبی است از معرفت و التزام قلبی، و مکمل آن و گواه جدی و صادقانه بودن آن پایبندی عملی است، هر چند که بنابه تعالیم اسلامی ما باید به همان اظهار زبانی بسنده کنیم و حق نداریم درون افراد را بکاویم تا بفهمیم که ایمان آنها واقعی است یاخیر، اما ثواب و مراتب بهشت و رضوان الهی که از بهشت والاتر است، در گرو ترکیبی از ایمان و عمل صالح است. به همين دليل مؤمن گنهکار را نمي‌توان کافر به حساب آورد، زيرا مؤمن گنهکار ايمان دارد اما پايبندي عملي ندارد. اما کافر باطني و واقعی، از اساس باوري به خدا ندارد.
ابراهیمی‌ترکمان اضافه کرد: از سوي ديگر باید دانست که ايمان و عمل صالح تاثير متقابل بر يکديگر دارند، به اين معني که هرچه ايمان قوي تر باشد اعمال صالح بيشتري از فرد مؤمن سَر مي‌زند و عمل صالح نیز در افزايش ايمان فرد تأثير دارد.
وی گفت: هدف اصلي از توصيه به ايمان و عمل صالح، تربيت يافتن انسان صالح است. به عبارت ديگر، هدف از ایمان به خداوند و انجام کارهاي نيک آن است که انسان‌هاي صالح پديد آيند و از آنجا که جامعه متشکل از انسانها است، در نهايت جامعه‌اي صالح تشکيل شود. اما سؤال اصلي اين است که چرا امروز در جوامع بشری و حتی جوامع به ظاهر دینی چنين وضعيتي وجود ندارد و چرا با اينکه امروزه دينداران از ابزارهاي بيشتر و دقيق‌تري براي تبليغ دين برخوردار شده‌اند، اما همچنان آن دسته از مشکلات جوامع بشري که مي‌توانست با پايبندي به دين برطرف شود هنوز پابرجاست؟
ابراهیمی ترکمان تاکید کرد: در منطق قرآن کريم غفلت از باطن دين به عنوان علت عدم توجه به و پايبندي به دين و در نتيجه عدم ارتکاب اعمال صالح ذکر شده است. انسان در دنيا از همه چيز غفلت مي‌کند جز خودش که همواره نسبت به خودش دائم‌الذکر است و به هر ميزان که از ياد خود بکاهد و دوام ذکر را متوجه خداوند سازد، رفتارهاي صالح از او سر خواهد زد. متأسفانه يکي از عوامل دين‌زدايي از جوامع همين است که انسانها دين را تا مرحله انجام تشريفات تنزل داده‌اند و از باطن دين که همان تهذیب نفس و اخلاق و نیت پاک است، غفلت صورت گرفته است.
وی افزود: از سوي ديگر انسانها به جاي شدن و بودن، ترجيح مي‌دهند که داشته باشند و متأسفانه توجه به داشتن، انسانها را از طي مسير منتهي به بودن بازداشته است.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: فضيلت‌هاي انساني به جاي آنکه در درون قلب انسانها جاي بگيرند بر زبان‌ها مي‌نشينند و با آنکه شيوه‌ها و ابزارهای تبليغي بسيار متنوع و گسترده شده است اما آثار عملي مثبت در افراد و جوامع کمتر بروز يافته است؛ بنابر اين انسان بايد از طریق انجام شعائر و مناسک به عمق معنوی، اخلاقی و انسانی ظواهر و مظاهر دینی راه یابد.
وی با انتقاد از این که انسان در عصر کنونی از هويت حقيقي خود فاصله گرفته است، افزود: به نظر مي رسد بشر امروز در يک نوع جهل نوینی به سر مي‌برد؛ جهل مدرن! منظورم از جهل، جهل در برابر علم نيست. بلکه جهل در برابر عقل است. درست است که علم توانسته است انسانها را به زندگي راحت‌تری سوق دهد و سرعت را به زندگي انسان هديه کند اما تکنولوژي در عين حال، او را از خودش دور کرده است و رفته رفته کيان خانواده را نيز به گسستگي سوق خواهد داد. گاه در يک خانواده و زیر یک سقف، انسانها بسيار از هم دور هستند و زبان مشترک ندارند و به همين دليل دوري از خود شکل مي‌گيرد و انسان رفته رفته از خود دور شده و در هويت خود شک مي‌کند.
ابراهیمی ترکمان افزود: بگذاريد داستاني از داستايوسکي نويسنده مشهور روس نقل کنم. داستايوسکي در جايي مي‌گويد که يک روز کارمند يک اداره‌اي بسيار علاقه‌مند بود از خياباني مخصوص اشراف عبور کند و لذت عبور از اين خيابان را بچشد، اما فقير بود. کوشيد تا از آشنايانش قرض گرفت و لباس نو و کلاه سيلندري خريد و دُرشکه‌اي اجاره کرد و با تبختر براين درشکه تکيه زد تا لذت عبور از خيابان مخصوص اشراف را بچشد. در همان ابتداي خيابان رئيس خود را ديد، مي‌دانست که رئيس به فقر او آگاه است و حتماً برايش بسيار جاي تعجب خواهد بود که او را در اين خيابان ببيند به همين دليل از جاي خود برخواست و کلاه خود را به احترام از سر برداشت و رو به رئيس گفت: قربان من، من نيستم و نفي هويت کرد. به نظر من بشر امروز در همين نوع جهل به سر مي‌برد، جهلي که منجر به نفي هويت او مي‌شود. از همين رو در فرهنگ اسلامي تأکيد شده است که هرکس خود را شناخت قطعاً خداوند را نيز خواهد شناخت. زيرا وقتي انسان خود را بشناسد و باور کند که وجود هبه‌اي الهي به اوست و سخت به وجود، نيازمند است و تنها خداوند مي‌تواند وجود را به او ببخشد، به سوي خداوند روي مي‌آورد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: گرچه دوران بت پرستي گذشته است و بیشتر انسانها به خدا پرستي روي آورده‌اند، اما بايد به اين نکته توجه کرد که در دوران جاهليت هر کسي یک بت را مي‌پرستيد اما امروزه انسانها بت‌هاي مختلفي را مي‌پرستند، بي‌آنکه ظاهر مخصوصي داشته باشد و نام بت را بر خود گرفته باشد! اگر در گذشته، کسانی خدایان ساختگی از سنگ و چوب را پرستش مي‌کردند اما اکنون از سنگ و چوب، برای خود خدا نمی‌سازند. بلکه خدايان موهوم ساخته خود را مي‌پرستند. به همين دليل مي‌توان گفت دوران چند خدايي نوين پديد آمده است که راه انسان را از توحيد و يکتاپرستي منحرف کرده است و خداياني را که خود براي خود ساخته‌اند، پرستش می‌کنند.
وی افزود: برخی از انسانها حتی تمايلات نفساني خود را به عنوان خدا تلقي کرده و از آن تبعيت مي‌کنند. اين تبعيت تا جايي پيش رفته است که حتي از ميان بردن هم‌نوع را نيز به پاي عمل به تکليف ديني مي‌نويسند. قاتل و مقتول هر دو نام خدا را بر زبان جاري مي‌کنند. اين نشان مي‌دهد که باور به خدايان به جاي خداي واحد پديد آمده است و همين امر جوامع را به سمتي سوق مي‌دهد که اين شکاف بيشتر شود و اگر امروز رهبران اديان به توحيد باز نگردند و جوامع را به سمت يکتاپرستي هدايت نکنند؛ در آينده فجايع بيشتري رخ خواهد داد، زیرا انسانی که از خود دور شده و گرفتار جهل مدرن است، به يقين با سرعت بيشتري با تکيه بر تکنولوژي‌هاي پيشرفته به سمت ارتکاب اعمال غير صالح پيش خواهد رفت.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان تاکید کرد: بايد به دين و آموزه‌هاي ديني بازگشت تا ايمان و عمل صالح دوباره در جهان بشريت جان بگيرد. دوران دوري از دين، بشر را به جهل بيشتر سوق خواهد داد و او را بيش از آنچه که اکنون هست از عمل صالح دور خواهد ساخت.
گفتنی است، کنفرانس اسقف‌هاي سوئيس نهادي وابسته به کليساي کاتوليک است و بخشي به نام «گروه‌کاري اسلام» دارد که مسئوليت تماس با جوامع اسلامي در سراسر جهان را به عهده دارد. در حال حاضر اسقف مارکوس بوسل؛ رئيس کنفرانس اسقفان سوئيس و آقاي دکتر اروين تانر تيزاني؛ دبيرکل کنفرانس اسقفان سوئيس است.
انتهای پیام