فمینیسم الهیاتی، اعتقاد دارد فهم انسان از خدا و هستی غلط است

صدای شیعه به نقل از رادیو گفت‌گو: برنامه "شعبده شوم" با موضوع فمینیسم الهیات و با حضور حجت الاسلام والمسلمین رسول حسن زاده پژوهشگر عرصه عرفان های نوظهور و حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا مظاهری سیف بنیان گذار و رئیس موسسه بهداشت معنوی به روی آنتن رفت.

حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا مظاهری سیف با بیان اینکه یکی از ایدئولوژی هایی که در قرن 20 مطرح شد و در علوم مختلف تاثیر گذار بود، فمینیسم است، گفت: بخشی از این فمینیسم به قلمروهای معرفت شناسی کشیده شد و مبانی آن شکل گرفت و اعلام کردند فهم مردانه در حوزه های مختلف اندیشه مانند اجتماعی و سیاسی و همچنین حوزه فهم الهیاتی نقش اصلی را بازی کرده است، زیرا همه پیامبران مرد هستند.

وی ادامه داد: آنها می خواستند بیان کنند که نبود این نگرش زنانه در حوزه الهیات و معنویت چه آسیب هایی را به دنبال داشته است و اگر این نگرش جایگاه خودش را دنبال کند، چه نقش سازنده ای می تواند داشته باشد.

بنیان گذار و رئیس موسسه بهداشت معنوی به اسلام نیز اشاره کرد و بیان کرد: در فضای تفکر اسلامی نیز به صورت یکسری شبهات راجع به این موضوع مباحثی مطرح شده است ولی اینکه بخواهند نظریه پردازی شود، نبوده است. این حرف ها در بین جریان های معنوی نوظهوری که در سطح جامعه ما گسترش پیدا کرده اند و دارند فعالیت می کنند، بدون مباحث تئوریک زده می شود.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین رسول حسن زاده با اشاره به پیدایش این مفهوم گفت: فمینیسم الهیاتی در مباحث جنبش های عصر جدید مورد مطالعه قرار می گیرد و مورد پژوهش بسیاری از دین پژوهان این عرصه است.

وی اضافه کرد: همچنین از سوی دیگر مورد پژوهش جامعه شناسانی قرار می گیرد که در حوزه جنبش های فمینیسمی آن را بررسی می کنند و این یک نقطه تلاقی دارد. این نقطه تلاقی را هم در حوزه دین پژوهی دنبال می کنیم و هم در حوزه موج های جدید فمینیسمی. اتفاقی که افتاده این است که از پارادایم پنجم به پارادایم ششم تغییر کرده ایم یعنی از پارداریم مدرنیته به پارادایم پست مدرن تغییر کرده ایم.

پژوهشگر عرصه عرفان های نوظهور در تشریح تغییراتی که در این حوزه رخ می دهند، اظهار داشت: شاهد هستیم که در پست مدرن صورت های جدیدی از معنویت گرایی را با رویکرد واکنشی و اعتراضی به پدیده های اجتماعی خودشان می بینیم. این پدیده های اجتماعی یا ممکن است از فضای مدرنیته نشات گرفته باشد که در واقع اعتراضی به سلطه گری های مدرنیته باشد یا واکنشی به ادیان سازمان یافته باشد.

حجت الاسلام والمسلمین رسول حسن زاده با اشاره به اینکه ممکن است هر دو واکنش در یک پازل قرار داشته باشند، در عین حال خاطرنشان کرد: نتیجه واکنش و اعتراض یک پدیده دیگری را حاصل می کند. در جنبش های معنوی جدید، افراد اعتراض فمینیسمی شان را از عرصه اجتماعی به مباحث کلامی و نظری می آوردند.  

وی ادامه داد: یک زمانی شاهد بودیم اعتراض ها نسبت به جایگاه اجتماعی زنان و تبعیض هایی که بر علیه زنان در جامعه و فرهنگ ها وجود داشت، بوده است. همزمان جنبش هایی علیه دین نیز شکل می گیرند. دین تحریف شده مسیحیت کاری که انجام می داد، فراتر از نگاه فمینیسمی یکسری واکنش ها را در بر داشته است، به عنوان مثال نوع نگاهش به محیط زیست، اجتماع، هستی و زنان.

حجت الاسلام والمسلمین رسول حسن زاده به دیدگاه یهود تحریف شده به زنان اشاره کرد و گفت: در این دین این اعتقاد وجود دارد که زنان به همراه حیوانات و کودکان جزء مایملک شوهر محسوب می شدند. در مسیحیت نیز همین دیدگاه را داریم که هبوت آدم نتیجه وسوسه حوا بوده است!

وی با بیان اینکه جنبش های معنوی در واکنش به این نوع دیدگاه ها پدید می آمدند، گفت: در واقع در این دیدگاه نوعی نگاه خاص انحصارگرایانه ادیانی وجود داشت و به همین خاطر پدیده هایی در حوزه اجتماع نسبت به ساختارها و مبانی دینی واکنش نشان دادند و ریشه تمامی آسیب های اجتماعی نسبت به زنان را در ادیان دیده اند. 

این پژوهشگر عرصه عرفان های نوظهور وجود نگاه پدرسالارانه در مسیحیت را یکی از عوامل به وجود آمدن فمینیسم الهیاتی عنوان کرد و بیان داشت: در مسیحیت رابطه خدا و مسیح، رابطه پدر و پسری است و به همین جهت اندیشمندان این حوزه، تصریح کردند که باید پارادایم های دینی را دستکاری کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین مظاهری با اشاره به فمینیسم الهیاتی گفت: این حوزه یک حوزه دانشی دیگری است که فمیسنیم در حال وارد شدن در آن می باشد. فمینیسم به عنوان ایدئولوژی به قلمروهای مختلف سرک می کشد و امروز انواع فمینیسم را در حوزه های اجتماعی، حقوقی، اخلاقی و امثال آن شاهد هستیم.

وی به کار جالب توجه فمینیسم ها اشاره کرد و اظهار داشت: در همه جا درباره جایگاه زن و برتری زن به مرد صحبت کردند و این موضوع را برجسته کردند و ظاهراً در زیست شناسی بود که موجی از فمینیسم پدید می آید و می گوید که هیچ تفاوتی وجود ندارد و این تفاوت ها همه اش اجتماعی است. در واقع آنها اعلام کردند هیچ تفاوتی وجود ندارد و تنها در فرآیند اجتماعی شدن دختر، دختر می شود و پسر، پسر می شود و باید جامعه ای را بسازیم که تفکیک جنسیتی را بروز ندهد و تبدیل به منزلت های اجتماعی نکند.

بنیان گذار و رئیس موسسه بهداشت معنوی بسط ایدئولوژی فمینیسم در حوزه الهیات و اخلاق را یکی از مهمترین مسائل پیش رو دانست و عنوان داشت: پیامدهای این نوع نگاه به حوزه های اجتماعی و سیاست کشیده می شود و در همین راستا اعلام کردند تفسیر ما از خدا و هستی غلط بوده است و در این تفسیر غلط، زن را تعریف کرده اند.