آموزش به کالا تبدیل شده است; نه اساتید حرف جدید دارند، نه دانشجویان مطالبه
صدای شیعه: میزگرد «چگونه جامعه بهتری بسازیم» با حضور نعمت‌الله فاضلی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و سید غلامرضا کاظمی دینان، استاد ارتباطات و روابط عمومی در مجموعه برنامه زمرد شبکه چهارم سیما برگزار شد.
در ابتدا فاضلی با اشاره به اینکه باید کمک کنیم چگونه می‌توان به وضعیت بهتری در جامعه دست یافت و سهم افراد و گروه‌ها در این حوزه چیست، افزود: بحران به وضعیتی گفته می‌شود که تغییراتی در حال انجام در جامعه است، اینکه ما در زندگی فردی هم برخی از این تغییرات را احساس می‌کنیم مثل اینکه احساس می‌کنیم برخی ناهنجاری‌ها ما را آزار می‌دهد یا نوع روابط در خانواده و جامعه نسبت به قبل تغییر کرده در نتیجه مدام خود را با دیگران مقایسه می‌کنیم.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه امروز تغییرات پرشتابی در دنیا در حال انجام است و ما احساس ناامنی وجودشناختی نسبت به این تغییرات در جایگاه خود داریم، افزود: به همین دلیل فقط مسئله مشکلات هم نیست که بگوییم بیکاری، تورم، کمبودها و کاستی‌های مختلف ملموس معیشت و ... عامل آن است، چرا که مشکلات همیشه هستند آنچه مهم است تفسیر ما از مشکلات مختلف است.
فاضلی با تأکید بر اینکه فقر همیشه در تاریخ کشور ما بوده اما ما هیچگاه بدان بد نگاه نکرده‌ایم و حتی این عنوانی بود که برخی بزرگان به خود می‌دادند، توضیح داد: اما امروز دیدگاه ما تغییر کرده و ما نسبت به برخی کمبودهایمان بدبین شده‌ایم، بنابراین این بحران همان جابه جایی و تغییر شیوه نگاه ما به زندگی است. این بحران لزوما بد یا خوب نیست ما باید بدانیم که امروز در وضعیت عادی به سر نمی‌بریم شاید باید عادت کنیم که اتفاقا همیشه باید در بحران زندگی کنیم چرا که آن وضعیت عادی و ارزشمند بودن فقر به پایان رسیده است.
وی علت برخی از این تغییر دیدگاه‌ها را تغییر نگاه به زندگی به شمار آورد و گفت: ما اگر مسئله‌مان انسان «بودن» باشد، یک نوع به زندگی نگاه می‌کنیم و اگر مسئله‌مان «داشتن» باشد، نگاهمان تغییر می‌کند. اگر ما مدام در زندگی خود تمرین خوب بودن و با مهارت‌های زندگی می‌کردیم، امروز شرایط بهتری داشتیم.
این استاد جامعه شناسی با بیان اینکه تغییر نگاه به عرصه آموزش نیز می‌تواند به توانایی ما در آینده تأثیرگذار باشد، گفت: اینکه چگونه ما آموزش را به کالا تبدیل می‌کنیم نتیجه همین تغییر دیدگاه در دوره کنونی است.
وی در ادامه اظهار داشت: امروز مدرسه و دانشگاه در ایران معطوف به ارتقای قابلیت‌های زندگی و معطوف به «بودن» نیست، در نتیجه در این فضا با سیستم آموزشی و رسانه‌ای که همه چیز را کالا می‌بیند و در خدمت پول و بازار در می‌آورد، انسان‌ها به حاشیه رانده می‌شوند.
فاضلی یادآور شد: فشار امروز توسط روشنفکران، نظام آموزشی، رسانه‌ای و دانشگاهی ما را خسته کرده است چرا که ما را بزرگ بار نمی‌آورد ظرفیت‌های وجودی ما را ارتقا نمی‌دهد و برنامه‌های درسی ما فاقد آموزه‌ها و تمرین‌هایی است که به جز مدرک تحصیلی و نمره چیزی به ما دهد تا قیمتمان بالا برود. حتی برنامه‌های تلویزیونی ما هم در مسیر ارتقا ظرفیت‌های وجودی ما نیست.در نهایت همه این نظام‌ها انسان را به حاشیه رانده و کوچک و کمی می‌کند.
* نه اساتید حرف جدید می‌زنند، نه دانشجویان مطالبه می‌کنند
در ادامه کاظمی دینان با بیان اینکه معتقد است بحران امروز چیز بدی نیست و می‌تواند باعث خلاق شدن انسان‌ها شود، توضیح داد: من اگر امروز مشکلی نداشته باشم ذهنم تحرکی ندارد و فقر فکری برایم پیش می‌آید. این فقر بدتر از فقر مالی است زمانی که من فقر فکری نداشته باشم به مال و ثروت هم می‌رسم و می‌توانم به آنجایی که می‌خواهم برسم لذا بحران یا مانع در زندگی باعث خلاق شدن و پرواز کردن و به اوج رسیدن می‌شود پس نباید نگران بحران‌ها باشیم.
این استاد ارتباطات در ادامه با تأیید سخنان فاضلی افزود: متأسفانه امروز دانشگاه‌های ما فقط «داشتن» را می‌خواهند (نه «بودن» را). اساتید در کلاس‌های درس با مطالعه و حرف‌های جدید نمی‌آیند چرا که دانشجویان از آنها چنین چیزی را طلب نمی‌کنند. در مدارس هم چنین فاجعه‌ای رخ داده است و امیدوارم که واقعا آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فکری کند تا بچه‌ها برای اینکه چیزی یاد بگیرند وارد دانشگاه شوند.
کاظمی دینان با تأکید بر اینکه زندگی اجتماعی وابسته به ارتباطات انسانی است، توضیح داد: در یک ارتباط مؤثر اطلاعات و پیام رد و بدل می‌شود و این اطلاعات باعث افزایش آگاهی انسان می‌شود و جامعه‌ای که افرادش آگاه و دانا و توانا هستند جامعه شاد و بهتری است و این جامعه به توسعه پایدار دست می‌یابد.
وی ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک بتوانیم با این برنامه‌ها جامعه را تحت تأثیر قرار دهیم.
سپس فاضلی با اشاره به اینکه گروه‌های مختلف در این مسیر وظایف متفاوتی دارند، گفت: امروزه یک طبقه متوسط فرهنگی از گروه روزنامه نگار تا هنرمند و نویسنده بیشتر از دیگر افراد مسئولیت دارند اگر می‌خواهیم جامعه بهتری داشته باشیم باید این گروه به عنوان وجدان جامعه و کسانی که توانایی سخن گفتن دارند و اعتبار اجتماعی و گروه مرجع هستند نسبت به بحث‌های بی‌عدالتی بیشتر آماده فداکاری و سخن گفتن داشته باشند.
وی همچنین گفت: اگر امروز در نظام آموزشی ما تحصیلات به کالا تبدیل شده دلیل اصلی به قوانین و برنامه‌های آموزشی باز می‌گردد اگر این قوانین تغییر کند ، بسیاری مشکلات هم رفع خواهد شد. زمانی که ما برای مقاله نویسی پاداش مادی تعیین کردیم طبیعی است که دانشگاه به ابتذال کشیده می‌شود و همینطور در ادارات و دیگر سیستم‌ها هم چنین چیزی دیده می‌شود بنابراین افراد تحصیل کرده و کسانی که دسترسی به رسانه دارند ساکت نباشند و پیام‌های جامعه را تولید کرده و برای جامعه دلسوزی کنند.
انتهای پیام