هر کاری مناسب هرجایی نیست

صدای شیعه: گردشگری مذهبی یکی از انواع توریسم‌هایی است که اخیرا جای خود را به خوبی در میان انواع تورها و گردش‌های ایرانیان و حتی جهانیان باز کرده است.

اين کار علاوه بر رونق اقتصادي‌اي که براي مناطق مذهبي به همراه دارد داراي فوايد مثبت ديگري است. خداوند در قرآن در توصيف شهر مکه و خاصيت آن براي قريش مي‌فرمايد: «الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ»، يعني يکي از کارکردهاي شهر مکه را رونق اقتصادي آن دانسته و کارکرد ديگر آن را امنيت و آرامش مردم آنجا به واسطه وجود کعبه مقدسه مي‌داند. از ديگر فوايد گردشگري مذهبي مي‌توان به آشنايي گردشگران با جايگاه و اهميت آن مکان مقدس در ميان مردم و تأثيرپذيري از فضاي معنوي حاکم بر آن شهر دانست. کساني که به مکه، مدينه، کربلا، نجف و ساير شهرهاي از اين قبيل مشرف شده‌اند اين احساس را به خوبي دارند که در آن مکان‌ها يک امنيت خاصي را احساس مي‌کنند. از سوي ديگر فضاي خاصي که در مکه و مدينه و امثال اين اماکن وجود دارد خواه ناخواه افراد را به سمت و سوي عبادت و تقرب و نزديکي به خدا سوق مي‌دهد.

اما روي ديگر سکه جنبه‌هاي منفي اين نوع گردشگري است. گردشگري کلا يک مقوله دو وجهي است و جنبه‌هاي منفي هم دارد، حال اگر گردشگري، مذهبي هم باشد اين تأثيرات مضاعف مي‌شوند. يکي از تأثيرات منفي اين نوع گردشگري، اثرگذاري گردشگران بر مجاورين است. اين تأثيرات مي‌تواند به حدي منفي باشد که تأثير خود را حتي از طريق مجاورين به ساير گردشگران معتقد هم منتقل کند. اگر يک گردشگري مثلا با لباس نامناسب براي يک مکان به آنجا وارد شود قطعا مورد عتاب قرار مي‌گيرد، اما وقتي که تعداد اين افراد زياد شود، اين موضوع کم‌کم براي مجاورين و ديگر گردشگران عادي مي‌شود. نمونه آن را هم‌اکنون در بعضي از اماکن مذهبي مشاهده مي‌کنيم که بعضي از خانم‌ها و آقايان با پوشش‌هاي زننده در نزديکي حرم حضرات معصومين يا امامزادگان تردد مي‌کنند و از بس اين جريان زيادشده براي ديگران هم عادي شده است. يا افرادي با پوشش‌هاي زننده در مراسم‌هاي مذهبي شهرهاي بزرگ که محوريت دارد مانند مراسم روز عاشورا و تاسوعاي حسيني در شهر زنجان و اردبيل و ساير شهرهاي اينچنيني حضور پيدا مي‌کنند و وقتي که تعداد آنها زياد مي‌شود علاوه بر اينکه مجاورين و ديگران عادت مي‌کنند، برخوردي هم از سوي کسي صورت نمي‌گيرد با اينکه مي‌دانند اين افراد با اين نوع از پوشش، حرمت اين اماکن و مراسم‌ها را زير پا مي‌گذارند ولي باز چيزي نمي‌گويند. در اين مسئله ميان مسلمانان و غيرمسلمانان فرقي وجود ندارد.

در اروپا و آمريکا و ساير کشورهاي جهان هم اماکن مذهبي شامل آداب خاصي مي‌شوند که بايد توسط مراجعان رعايت شود. منتهي گاهي اوقات ما تساهل‌مان در اين زمينه‌ها زياد است. صرف اينکه يک فردي گردشگر خارجي حساب مي‌شود دليل نمي‌شود که با پوشش بسيار زننده وارد مسجد امام‌خميني‌(ره) اصفهان شود که اولا مسجد است و حکم مسجد را دارد و ثانيا داراي حرمت خاصي است. اين موضوع اخيرا به حدي زننده شده بود که سال گذشته مسئولين روستاي تاريخي و گردشگري ابيانه ورود گردشگران را در ايام خاصي از سال به اين روستا ممنوع اعلام کردند و اجازه ورود هيچ‌ گردشگري را ندادند؛ يعني در واقع ‌تر و خشک با هم سوختند و کساني که واقعا قصد بهره‌بردن از اين فضا را داشتند هم از اين فضا محروم شدند. از اين مسائل جالب‌‌تر اين است که اخيرا تورهاي گردشگري هم با همين موضوع و مقصد تشکيل مي‌شود، يعني تور مختلط دختر و پسر براي گردش و بازديد از اماکن و مراسم‌ مذهبي! اين قطعا به سخره گرفتن مقدسات جامعه است و مسئولين بايد با اين سوءاستفاده‌ها برخورد کنند.

موضوع مهم ديگري که متأسفانه چندين بار توسط چندين رسانه مختلف و حتي صدا و سيما به آن پرداخته شد و حتي عموم افراد جامعه هم به آن اعتراض کرده و مي‌کنند بحث سلفي گرفتن در اين مراسم‌هاست. همگي مراسم تشييع جنازه افراد معروفي مانند مرحوم پاشايي، حجازي و... را خوب به ياد داريم که افراد زيادي حتي در بالاي قبر در حال گرفتن عکس يادگاري يا سلفي و... بودند. قطعا اين کار از نظر همه ما مردود است اما جالب است که خود ما هم اگر در اين موقعيت قرار بگيريم اقدام به اين کار مي‌کنيم ولو اينکه اين عکس را يک‌ماه يا يک سال بعد پاک کنيم. اين کار وجهه جالبي ندارد و کل مراسم را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد.

همين مسئله دقيقا در مراسم‌هاي مذهبي ساير شهرها هم هست که عده زيادي از افراد گوشي به‌دست لحظه به لحظه در حال سلفي گرفتن و عکس انداختن‌هاي بيجا هستند. مسئولين و همه ما دغدغه‌مندان اين عرصه بايد نسبت به اين موضوع حساس باشيم و مشکلات را رصد کرده و براي آنها چاره‌اي بينديشيم و الا اين کار دامن همه را در همه عرصه‌ها مي‌گيرد و دير يا زود با چالش‌هاي خاص و جديدي در اين زمينه مواجه خواهيم بود.

منبع: همشهری آنلاین