اشاره نمادين به شخصيت‌های قبل از ظهور
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايکنا) شعبه مؤسسات قرآنی مردم‌‌نهاد، با توجه به آيات و روايات فراوانی که در مورد مراتب نفسانی انسان مشتمل بر مرتبه امّاره (نفس سرکش)، لوّامه (نفس ملامتگر)، ملهمه (نفس الهام‌پذير)، مطمئنّه (نفس آرام و تسليم شده)، راضيه (نفس خشنود)، مرضيه (نفس خشنود کننده) و نهايتاً نفس قدسی که نفس متزکّی و صافی و پاک است و ماوراء همه نفوس است وجود دارد، می‌توان گفت هر انسانی بالقوه امکان قرار گرفتن در هر يک از مراتب نفسانی خود را به اختيار خواهد داشت.
در اين ميان گاه بر اثر نافرمانی و زير پا گذاشتن دستورات الهی آنقدر نفس اماره بر انسان غالب می‌شود که تا پائين‌ترين درجات وی را به سقوط می‌کشاند و گاه در اثر خودسازی و طی طريق الهی و عمل بدون چون و چرا به فرامين و دستورات حضرت حق شامل آيات پايانی سوره فجر شده و دعوت به جنت الهی می‌شود.
از سوی ديگر در ميان احاديث و روايات فراوانی که در باب ظهور حضرت ولی عصر (عج) از سوی ائمه معصومين (ع) ذکر شده است بسيار نام افرادی همچون دجال، سفيانی، شيصبانی، قمی، خراسانی، حسنی و يمانی را مشاهده می‌کنيم که هرکدام از اين افراد با مشخصات و محل خروج در کتب معتبر اسلامی ذکر شده‌اند.
با وجود اهميت بحث غيبت و ظهور حضرت مهدی(عج) به عنوان آخرين خليفه الهی بر روی زمين به عنوان بخشی از تاريخ بشريت که اتفاقاً پر فراز و نشيب‌ترين قسمت تاريخ هم بوده است، چرا در اين کتاب آسمانی هيچ اشاره مستقيمی به حوادث و شخصيت‌ها و فتنه‌های دوران پيش از ظهور نشده است.
بايد گفت قرآن کريم که هميشه با سنبل‌ها و نشانه‌ها و نمادها و آيات با بشر سخن گفته است و در اين موضوع خاص نيز از همين شيوه استفاده کرده است در قرآن کريم خداوند به «نفس اماّره» که همان «نفس سرکش» است و به بدیها امر می‌کند اشاره می‌فرمايند که تزکيه نفس نيز که عرفان هم بر آن تاکيد دارد از همين مرتبه آغاز می‌شود. «و َمَا أُبَرِّىءُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِإِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّیَ إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَّحِيمٌ» من هرگز خود را تبرئه نمی‌کنم که نفس سرکش به بدیها امر می‌کند، مگر آنچه را پروردگارم رحم کند. همانا پروردگارم آمرزنده و مهربان است.
قرآن کريم همچنين به «نفس لوّامه» و به عبارت ديگر «نفس ملامتگر» اشاره می‌فرمايد. نفس لوّامه همانند وجدان آگاه، ناظر اعمال و کردار شخص و ملامتگر بدی‌های اوست. وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ، سوگند ياد نمی‌کنم به نفس لوّامه (وجدان بيدار و ملامتگر).
سرانجام در اثر تزکيه، «نفس مطمئنّه» حاصل می‌شود که او در اطمينان و يقين و صلح و آرامش است.
یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ «تو ای روح آرام يافته» و در اينجاست که نفس در مرتبه تسليم به شناخت حقيقت نائل شده و يگانگی وجود را تجربه می‌کند. ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً، (برگرد به سوی پروردگار خود در حاليکه هم تو از او خشنودی و هم او از تو خشنود است) فَادْخُلِی فِی عِبَادِی (در ميان بندگان من درآی) وَادْخُلِی جَنَّتِی (و در بهشت من داخل شو).
کليه پيامبران و ائمه معصومين (ع) ما را دعوت به جهاد با نفس و کوشش در تزکيه و عروج آن می‌‌کنند. خودشناسی و کشف يگانکی وجود مستلزم چنين جهادی است. مادامی که انسان قادر به غلبه بر نفس خويش نباشد از اعتدال و هماهنگی بدور بوده و قابليت‌های درونی او پرورش نخواهد يافت.
بنابراين جهاد در اصل، مبارزه مقدّسی است که هر مؤمنی آن را در درون خود جهت تزکيه نفس، عروج روحانی و نهايتاً حصول آرامش و تسليم و يگانگی بر پا می‌دارد از آنجا که مبحث خود شناسی و خداشناسی يکی از مباحث مهم و سرنوشت‌ساز در ميان دانشمندان علوم اسلامی بوده است و همچنين تشابه موجود ميان مراتب نفسانی انسان از لحاظ ساختاری و به نوعی بروز و جلوه هرکدام از اين مراتب در شخصيت‌های مختلف دوران پيش از ظهور همچون اشخاصی که از آنها نام برده شد و عدم اشاره مستقيم به دوران حساس پيش از ظهور در قرآن کريم که کتاب انسان سازی و جامعه‌سازی برای بشر است می‌توان به اين مطلب اشاره کرد که هر انسان می‌تواند مرتبه‌ای از غيبت و ظهور را در خود دنبال کند و در برحه‌های مختلفی از زندگی خود را در قالب يکی از شخصيت‌های دوران پيش از ظهور بيابد.
و مطمئنا رسيدن به مراحل بالای از مراتب نفسانی که مقدمه ای برای ورود به مراحل روحانی و خروج از دوران غيبت و ورود به دوران ظهور است می‌تواند هر فرد را برای شرکت و حضور در قيام منجی عالم بشريت ياری کند.
چه بسيار لحظاتی که انسان خود را همانند شخصيت سفيانی می‌يابد و آن لحظه‌ای است که غرق در ماديات و لذات و هوس‌های شيطانی است و چه مواقعی که انسان در اثر عنايت‌های حضرت حق و حجت راستين او خود را از پرچمداران عدالتخواهی و خدا محوری می‌شمارد.
صحبت و انشاء در مورد اين بحث مهم، مطمئنا از عهده انسان کم سواد و کم بهره‌ای همچون اين حقير برنخواهد آمد به همين دليل تحقيق و واکاوی بيشتر در اين زمينه را به عهده دانشمندان و فقهای علوم اسلامی می‌گذارم تا با بررسی دقيقتر و تيزبينانه‌تر در معانی و عمق آيات، ضمن هدايت جامعه جوان و منتظر کشور عزيز ايران برای آماده کردن جسم و روح خود برای خدمت به آن ولی غايب از نظر مسائل مرتبط با ظهورحضرت ولی عصر (عج) و شخصيت‌های پيش از ظهور را برای جامعه جوان، بهتر و بيشتر تبيين و تشريح کنند.
انتهای پیام