خروج نُسخ خطی به مقصد کشورهای عربی; مشکل مالی برای خرید آثار
صدای شیعه: حجت‌الاسلام امیر لهراسبی با اشاره به نبود یک هیات کارشناسی مستقل در مجموعه موزه‌ها و به نسبت کاربری هر موزه، در گفت‌وگو با ایسنا بیان می‌کند: هیات کارشناسی مستقر در موزه‌ها باید مجموعه‌ای از کارشناسان مورد تائید اداره کل موزه‌ها باشند تا اگر یک شیء یا نسخه‌ای برای فروش به یک موزه داده می‌شود، قیمت‌گذاری و اعلام قدمت اثر توسط این گروه بررسی و اعلام شود که آیا آن اثر به درد موزه می‌خورد یا خیر؟ در حالی که اکنون فقط یک هیات پیشکسوت از کارشناسانِ مورد تائید اداره کل موزه‌ها به عنوان کارشناسان فرهنگی در این زمینه فعال هستند که کار قیمت‌گذاری را انجام می‌دهند.
او این شیوه قیمت‌گذاری را غلط می‌داند و می‌گوید: هر مجموعه با توجه به هویت و کارکرد خود، نیازمند چند کارشناس آشنا به شرایط، فضا، نیاز و امکانات آن مجموعه است تا آثار را بررسی کنند، به عنوان مثال کارشناس فرهنگی موزه قرآن چند ماه پیش بازنشست شد و به دلیل قانون منع به کارگیری افراد بازنشسته، نتوانسته‌ایم از وجود او استفاده کنیم و در حال حاضر کارشناس فرهنگی و تخصصی در این زمینه در موزه قرآن نداریم که حتی بخواهد آثار را بررسی و به هیات کارشناسی ارجاع دهد.
وی با بیان این‌که متاسفانه هیات کارشناسی کنونی اداره کل موزه‌ها، هنوز اطلاعات خود را به‌روز رسانی نکرده، ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته افرادی به این مجموعه موزه‌ای مراجعه کرده‌اند تا آثار نفیسی که در اختیار داشته‌اند قیمت‌گذاری شود، اما قیمت اعلام شده با قیمتی که در بازار داده می‌شود بسیار متفاوت بوده و کمتر اعلام شده است، چنین اتفاقاتی دو تاثیر منفی روی میراث فرهنگی و معنوی ما می گذارد.
مدیر موزه ملی قرآن توضیح می‌دهد: در این شرایط از یک سو نمی‌توانیم این آثار را خریداری کرده و در گنجینه‌های خود به عنوان میراث کشور نگه‌داری کنیم، آثار نفیسی که شناسنامه‌ی ارزشمند تاریخ کشورند و وظیفه ما حفظ آن‌هاست. از سوی دیگر، بسیاری از این آثار به خصوص نسخ خطی از طریق دلال‌ها و قاچاقچیان از کشور خارج می‌شوند.
او با اشاره به موضوعاتی که در قرن‌ها و دوره‌های مختلف، توسط فلاسفه به عنوان مساله مطرح می‌شده، می‌افزاید: در گذشته نگاه فلاسفه و حکما به عالم هستی این دغدغه را به وجود آورده که این عالم از چه شکل گرفته، در دوره‌ای مساله زبان‌شناسی و امروز نیز مساله «هویت» مطرح می‌شود. در واقع کل جهان درباره‌ی این هویت بحث می‌شود و همه دنبال ایجاد یک هویت برای خود هستند، حتی اگر آن را ندارند، برای ایجادش تلاش می‌کنند و اگر دربین گذشتگان خود یک هویت ارزشمند داشته‌اند، برای آن ارزش قائل می‌شوند.
انتقال نسخه‌های خطی ایران به حوزه خلیج‌فارس
لهراسبی با اشاره به صحبت‌هایی که درباره‌ی انتقال برخی نسخ خطی به کشورهای حوزه خلیج فارس شنیده می‌شود، ادامه می‌دهد: کشورهای حوزه خلیج فارس دنبال هویت سازی برای خود هستند، که اگر جلوی این فرآیند گرفته نشود، ده‌ها و صدها سال آینده کشورهایی با قدمت 100 یا 200 سال، با این اسناد برای خود هویت و تمدنی جعلی و مستحکم در منطقه ایجاد می‌کنند. در نتیجه این وظیفه مسئولان ماست که جلوی خروج این آثار را به هر روش حتی خرید بگیرند.
او با اشاره به میزان تورم سالانه در کشور، می‌گوید: اگر امسال این آثار در کشور خریداری نشوند، قطعا زمانی که وضعیت آن‌ها به خطر می‌افتد میراث فرهنگی مجبور به خرید این آثار می‌شود و در آن شرایط قیمت نیز بالاتر است و باید دو برابر آن پولی که امسال گفته می‌شود را برای همان شیء پرداخت کنند، بنابراین به نفع است که در کمترین زمان کار کارشناسی را انجام دهند و اگر ارزشمند است بحث خرید صورت گیرد.
«پویش اهدای آثار به موزه‌ها» راه‌اندازی کنیم
وی ضرورتِ غنی‌تر کردن مخازن و گنجینه‌های میراث فرهنگی به خصوص کتب خطی برای موزه قرآن را، مدیریت افکار عمومی می‌داند و می‌گوید: این کار باعث می‌شود تا مردم به دستگاه‌های دولتی که کار نسخ خطی انجام می‌دهند اعتماد لازم را داشته باشند.
لهراسبی در ادامه به بیان چند راهکار که آن‌ها را با متولیان موزه‌ها نیز در میان گذاشته است، می‌پردازد و می‌گوید: در زمینه مدیریت افکار عمومی و رسانه باید به سمتی برویم که بحث اعتماد سازی افراد برای رغبت به اهدای آثار به موزه‌ها در راس باشد، که این اقدام در نخستین قدم با استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌های جمعی امکان‌پذیر است، همان‌طور که از این طریق مردم دست به دست هم دادند تا به کمک مردم زلزله‌زده کرمانشاه بروند.
مدیر موزه ملی قرآن تاکید می‌کند: می‌توانیم در این شرایط به واسطه رسانه‌های جمعی و فضای مجازی کمپین‌های مختلفی تشکیل و در کمترین ساعت بیشترین برخوردها را شاهد باشیم.
او با بیان این‌که می‌توان در سه شاخه، مدیریت افکار عمومی را انجام داد؛ این سه شاخه را شامل رسانه‌های جمعی، فضای مجازی و ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند و کلیپ‌های کوچک می‌داند و ادامه می‌دهد: می‌توانیم پویشی در جامعه به نام «پویش اهدای اثار به موزه‌ها» راه‌اندازی کنیم.
چطور بین مردم انگیزه اهدای آثار به موزه‌ها ایجاد کنیم؟
وی با اشاره به این‌که بسیاری از افراد آثاری ارزشمند در خانه‌های خود دارند که شرایط نگه‌داری آن‌ها مانند شرایط موزه‌ای نیست و چه بسا در سال‌های آینده به واسطه تغییراتی که رخ می‌دهد، این آثار از بین بروند، بیان می‌کند: بنابراین بهترین نقطه برای نگه‌داری آثار، موزه‌هایی است که کار تخصصی در آن انجام می‌شود، که برای انجام این نوع فعالیت‌ها نیازمند یکسری اقدامات انگیزشی هستیم.
وی در توضیح انواع اقدامات انگیزشی نیز می‌گوید: موزه‌ها می‌توانند آثار را به صورت امانی از مردم قبول کنند. افرادی که در منازل خود آثاری دارند، می‌توانند به مدت پنج سال یا هر قدر که به تفاهم برسند آثار خود را به موزه‌ها امانت دهند تا هم از آن‌ها نگه‌داری شود و هم پشت ویترین‌های موزه‌ای با شرایط مطلوب‌تر نگه‌داری شوند.
او با تاکید بر این‌که می‌توان آثار نفیس و دارای ارزش موزه‌ایِ در اختیار مردم را به طور رایگان مرمت کرد، بیان می‌کند: برای ایجاد انگیزه بین مردم دیگر می‌توان آثار اهدا یا امانت داده شده را همراه بامعرفی اهدا کننده در زیر شیء نمایش داد. حتی می‌توان دلایل و انگیزه‌های اهدای اثر را نیز نوشت.
لهراسبی اعطای نشان افتخار از سوی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی را یک اقدام انگیزشی دیگر می‌داند که باعث ایجاد رغبت برای آثار موزه‌ای خود بین مردم می‌شود.
جنبش «یک میلیونی» موزه‌ای در واشنگتن
وی با اشاره به جنبشی که در موزه «کتاب مقدس واشنگتن» به نام جنبش «یک میلیونی» ایجاد شده می‌گوید: هر کس که چیزی به این موزه اهدا می‌کند یا به هر نحو به این موزه کمک می‌کند، نام آن روی دیوار موزه ثبت می‌شود، این یک اقدام انگیزشی مثبت برای مردم است و کمک می‌کند که موزه یک پویایی خاص داشته باشد.
مدیر موزه ملی قرآن هم‌چنین به سنت «وقف» که از سال‌های گذشته بین مردم وجود داشته، اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از بزرگان مانند آقای مرعشی نجفی و حاج حسین آقا ملک به واسطه وقف، آثار خود را غنی‌تر کرده‌اند، اکنون نیز سازمان‌های دولتی می‌توانند یک تفاهم‌نامه با اوقاف در زمینه وقف کتاب و نسخه‌های خطی امضا کنند و حرکتی مثبت در این زمینه شروع کنیم.
انتهای پیام