ذکرنکردن منبع در تحقیقات، نشانه بی‌انصافی و بی‌اخلاصی است
آیت‌الله رضا استادی، استاد حوزه علمیه پنجم آذرماه در ادامه سلسله جلسات تفسیری خود در دارالقران علامه طباطبایی(ره) در توضیحاتی در مورد کشاف زمخشری گفت: زمخشری با صاحب مجمع‌البیان معاصر است، ولی هیچ‌کدام از یکدیگر خبری نداشته‌اند و کشاف از مجمع و مجمع هم از کشاف استفاده نکرده است.
وی با بیان اینکه زمخشری این تفسیر را در مکه نوشته و به همین دلیل به او جارالله می‌گویند، افزود: این تفسیر چون ادبی و بلاغی و روان است، در میان علمای شیعه نیز رواج زیادی داشته و درس حوزه بوده است و عالمان شیعه حاشیه و شروح زیادی هم بر آن نوشته‌اند و تلقی به قبول شده است.
استادی با بیان اینکه وی اهل سنت بوده است، تصریح کرد: برخی از اهل سنت، وهابی و برخی دشمن اهل‌بیت(ع) هستند و برخی نیز بی‌تفاوت هستند، ولی بسیاری از اهل سنت تمجید و تعریف فراوانی ازاهل بیت(ع) کرده‌اند و زمخشری نیز در زمره این افراد است.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه به تعبیر رسول جعفریان، حتی برخی از اهل سنت به 12 امام ما ابراز ارادت و محبت کرده‌اند، اظهار کرد: طبق آنچه محدث قمی آورده، زمخشری گفته است که «قال رسول‌الله فاطمة محجة قلبی و ابناها ثمرة فؤادی و بعلها نور بصری و ائمه من ولدها امناء ربی و حبل ممدود بینه و بین خلقه من اعتصم به النجاة و من تخلف عنهم هوی». این‌گونه روایات را برخی علمای شیعه دیده و او را شیعه قلمداد کرده‌اند، ولی او شیعه نیست.
استادی با بیان اینکه زمخشری قطعا سنی است و این روایت حتی روی قبر پیامبر هم بوده، ولی وهابیون آن را از بین برده‌اند، بیان کرد: زمخشری اثری به نام اساس‌البلاغه دارد که کتاب لغتی است که تنها معانی مجاز لغات را بیان کرده است؛ یعنی امتیاز این اثر پرداختن به معانی کنایی و مجازی است که در آثاری مانند قاموس و ... شاهد این مسئله نیستیم.
استادی اظهار کرد: بسیاری از افراد یک لغت را با مساوی آن معنا می‌کند که آن هم برای ما روشن نیست، لذا رجوع به این آثار و پرداختن به معنای دقیق یک کلمه در تفسیر و برداشت از قرآن هم مهم است.
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: الجبال و الامکنه از دیگر آثار زمخشری است و برای توضیح روایات اثر خوبی است. همچنین ربیع الابرار وی که همانند کشکول بهایی است، دارای مسائل متفرق است.
وی افزود: انسان باید این تفسیر را به درستی بخواند. در این صورت معلوم می‌شود که وی در جاهایی از این تفسیر که باید از اهل بیت(ع) دفاع کند، نکرده است. البته یکی از امتیازات کشاف که سبب شده تا در شیعه معروف شود، روایتی مانند «من مات علی حب آل محمد مات شهیدا ...» است؛ این حدیث در ذیل آیه مودت بیان شده و بسیار مایه تعجب است که یک عالم سنی قرن پنجم و ششم چنین روایتی را که بر غیر شیعه تطبیق نمی‌شود، آورده است.
استادی با بیان اینکه تفسیر بیضاوی و فخررازی از این تفسیر بهره‌های زیادی برده است، تصریح کرد: شیطنت‌هایی در این تفسیر شده که باید از سوی حوزه مورد بررسی قرار گیرد و به آن پاسخ داده شود.
استادی همچنین در مورد تفسیر جوامع‌الجامع اثر مرحوم طبرسی گفت: ایشان گفته من وقتی تفسیرم تمام شد، نسخه‌ای از زمخشری را برای بنده آوردند و بنده هم کشاف را مطالعه کردم و مطالبی را که پسندیدم جدا کرده و خلاصه آن را نوشتم و خلاصه آن «الکافی الشافی» شد که متاسفانه نسخه آن گم شده است.
وی افزود: مرحوم طبرسی خلاصه مجمع و کافی الشافی را هم در کتابی جداگانه نوشته است که نام آن را جامع الجوامع گذاشته است و به تعبیر خود آن مرحوم، این اثر را به اصرار و درخواست فرزندش نوشته است و جالب اینکه مرحوم طبرسی اقتباساتی را که از یک فرد اهل سنت داشته، ذکر کرده است، در حالی که برخی به این موضوع پایبند نیستند.
این استاد حوزه علمیه با بیان اینکه این نشانه انصاف این عالم شیعه است که در علمای اهل سنت، یک مورد هم وجود ندارد، اظهار کرد: سال‌های سال است که دعای کمیل خوانده می‌شود که هیچ نکته‌ای در مباحث شیعه و سنی هم وجود ندارد، ولی وهابیت با بغض به آن می‌نگرند.
استادی افزود: متاسفانه این مسئله اقتباس و عدم ذکر منبع در دوره ما هم رو به رواج است و گاهی می‌بینیم برخی آثار تحقیقی دیگران را به نام خود منتشر می‌کنند که نشانه بی‌انصافی و بی‌اخلاصی است. در درس و بحث هم این طور است و اگر کسی نکته و مطلبی را متوجه نشد و از کسی جواب را پرسید، خوب است ذکر کند تا دیگران تصور نکنند نکته ابتکاری خود او بوده است.
استادی با بیان اینکه جامعیت در میان علما و نویسندگان امروزی در مقایسه با دوره گذشته کمتر شده، اگرچه ممکن است در مباحث عمیق‌تر باشند، تصریح کرد: اهل علم اگر به دنبال این باشد که من بزرگتر و عالم‌تر و ... هستم، کار بسیار پیچیده خواهد شد؛ زیرا توقع از اهل علم اخلاص و انصاف است.
وی ادامه داد: تفسیر شبر یک جلد است که از این تفسیر جامع الجوامع خلاصه‌تر است؛ شخصی به نام تقوی که فردی فاضل و اهل علم بوده، در مقدمه این تفسیر نوشته که من 30 تفسیر را مطالعه کردم و این تفسیر با وجود خلاصه بودن، کتاب بسیار مفیدی است و برای کارهایی مانند منبر و وعظ و مطالعه این نوع آثار بسیار مفید است و رواج هم دارد.
منبع: خبرگزاری بین المللی قرآن
انتهای پیام