مشکل شرعی سرقت علمی
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی بزرگترین آسیب را تکرار مکررات و سرقت علمی در پایان نامه‌ها و رساله‌ها دانست و خاطر نشان کرد: در پایان همایش" آسیب شناسی پایان نامه‌ها و رساله‌ها در حوزه علوم انسانی-اسلامی" شاید پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی و شورای انقلاب فرهنگی بدهیم تا در این راستا قانونی وضع کند چرا که سرقت علمی به لحاظ شرعی نیز اشکال دارد؛ ضمن آن که قانونی که در حال حاضر در این راستا تصویب شده بسیار کلی است.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن مختاری در نشست خبری نخستین همایش ملی "آسیب شناسی پایان نامه‌ها و رساله‌ها در حوزه علوم انسانی – اسلامی" که امروز (یکشنبه پنج اسفند) در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد، بزرگترین آسیب و مصیبت را تکرار مکررات و سرقت علمی در رساله‌ها دانست و گفت: گاهی می‌بینیم که در بخش نتیجه گیری یک رساله تلخیص حرف‌های گذشته آمده است. این موضوع عمومیت ندارد اما آفت است. باید خون بگرییم که رو به روی دانشگاه‌های ما بساط پایان نامه فروشی به راه است و در این زمینه به تمام دست اندر کاران و همه نهادهای فرهنگی و علمی کشور ایراد وارد است.
وی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری در جمع دانشجویان و طلاب و فضلای قم بر تولید ایده و به ویژه نظریه پردازی در حوزه علوم اسلامی خاطر نشان کرد: ایشان در حقیقت در نشست‌ها مؤلفه‌های اصلی پژوهش و تحقیق موفق را به جامعه علمی کشور متذکر می‌شدند.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان اینکه نخبگان ایرانی با توجه به سابقه کهن و تاریخی این مرز و بوم باید در مطالعات خود به ایده‌های جدید برسند، تاکید کرد: یک پدیده مکتوب همچون رساله، مقاله یا کتاب یا حتی یک اثر ملفوظ باید حامل پیام‌های جدید برای مخاطبان باشد و چنان چه تنها به شرح و ایضاح نقطه نظرات دیگران اکتفا کند پیام جدیدی به مخاطبان انتقال نمی‌دهد و جامعه‌ای نیز که باید پله‌های ترقی را طی کند در صورت تکرار مکررات از این لحاظ دچار ضعف خواهد بود.
مختاری بر این اساس رسالت دانشگاه‌ها و مراکز علمی به خصوص حوزه‌های علمیه در سراسر کشور را تولید ایده‌های جدید و نظریه پردازی دانست و یادآور شد: در برابر حجم بالای مجهولات، معلومات ما ناچیز و عمر ما کوتاه است و باید بر نقاط محوری مرتبط با رشد بینشی، دانشی و معنوی جامعه تاکید کنیم.
وی با اشاره به اینکه برگزاری همایش آسیب شناسی پایان نامه‌ها و رساله‌ها در حوزه علوم انسانی- اسلامی با هدف هموار کردن راه تولید ایده‌های جدید در حوزه این علوم گام برداشته می‌شود، اظهار کرد: ۷ ،۸ ماه پیش همکاران ما بعد از برگزاری جلسات متعدد به این نتیجه رسیدند همایش فوق را با حضور افراد دغدغه‌مند در حوزه تألیف، تعلیم و نشر آثار علمی برگزار کنیم؛ که به همت این افراد ساختاری شکل بگیرد که در آن از تکرار مکررات و انتقال آرای دیگران به مکتوبات منسوب به خود جلوگیری شده و نیز جامعه به سمت و سویی برود که تازگی در علوم انسانی وجود داشته باشد.
هر صفحه مطالب غربی‌ها حامل پیام جدیدی است
مختاری یادآور شد: امروز در غرب در حوزه علوم انسانی و همچنین در بحث‌های مربوط به دین شناسی بیشتر از علوم تجربی و پایه کار شده و کمتر شاهد هستیم که مباحث تکراری در مطالب آنها موجود باشد. ما ممکن است به محتوای آنها نقد داشته باشیم اما صبحت از روش تدوین جملات و پاراگراف‌ها است و می‌توان گفت هر صفحه مطالب غربی‌ها حامل پیام جدیدی برای مخاطب است، بنابراین محتوا در اختیار ما است فقط باید روش‌ها را عوض کنیم.
وی در رابطه با جزئیات برگزاری همایش"آسیب شناسی پایان نامه‌ها و رساله‌ها در حوزه علوم انسانی-اسلامی" نیز تشریح کرد: این همایش چهارشنبه ۸ اسفند ماه سال جاری از ۸:۳۰ صبح آغاز به کار می‌کند و در آن مسئولان عالی رتبه کشوری حضور دارند. همچنین سه پنل آسیب‌ها و بایسته‌های پژوهش، کاربست نتایج پژوهش در علوم انسانی اسلامی و اخلاق پژوهشی و حقوق مالکیت معنوی نیز در بعد از ظهر این روز برگزار خواهد شد.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به برگزاری همایش با همکاری بیش از ۳۰ دانشگاه و نهادهای مهم علمی کشور، تاکید کرد: دانشگاه مذاهب اسلامی خود را ملزم می‌داند که برگزاری این همایش را ادامه دهد. این در حالی است که سخت گیری‌ها در خصوص نگارش پایان نامه از همین حالا در دانشگاه مذاهب اسلامی آغاز شده است و گاهاً تصویب موضوع با توجه به تاکید دانشگاه بر مسئله محور بودن و تازگی تا شش ماه طول می‌کشد. البته این سخت‌گیری‌ها برای دست اندازی نیست بلکه برای اعتبار دانشگاه است.
مختاری افزود: در پایان نامه‌های دانشگاه مذاهب اسلامی باید موضوعات به صورت مقارن و مطالعه تطبیقی دنبال شوند، ضمن آنکه دو محوریت مهم این دانشگاه در زمینه نگارش پایان نامه‌ها این است که معلومات انتقال پیدا کند و همچنین این سوال مطرح است موضوع انتخاب شده تا چه میزان در ایجاد انس و الفت و گرایش بین مذاهب مختلف کمک می‌کند.
مختاری در پایان تعداد مقالات رسیده را ۱۳۰ مقاله و تعداد مقالات پذیرفته را ۱۰۰ مقاله عنوان کرد و توضیح داد: ۲۵ مقاله به صورت مصاحبه و ۲۰ مقاله نیز به صورت سفارشی نوشته شده است و مجموعه چکیده مقالات در حال آماده سازی است که روز همایش در قالب دو الی سه جلد کتابچه توزیع خواهد شد.