بی‌حجابی در فضای مجازی؛ از باورهای دینی متزلزل تا فقدان الگو
رئیس مؤسسه علمی فرهنگی تمدن علوی ناکامی نهادهای فرهنگی و آموزشی در تعمیق باورهای دینی و عدم ارائه الگوهای صحیح از سوی خانواده به فرزندان را از جمله عوامل ایجاد جریان بی‌حجابی در فضای مجازی دانست.
حجت‌الاسلام محمد شریفی‌صادقی، استاد حوزه و رئیس مؤسسه علمی فرهنگی تمدن علوی، با اشاره به نگاه اسلام و قرآن به حفظ حریم و حرمت زن و مرد در جامعه و هجمه‌ها و تهدید‌هایی که به وضعیت حجاب و عفاف در فضای حقیقی و مجازی وارد شده است، گفت: بینش فرهنگ اسلامی مبتنی بر آموزه‌های قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) است که همواره بر حفظ حریم و حرمت مرد و زن تأکید داشته است. همین بینش اسلامی باید شعار علمی و عملی جامعه باشد تا راه آسیب‌های احتمالی و فساد داخلی را تا حد بسیاری ببندد.
این استاد حوزه به جایگاه حریم و حرمت در فضای مجازی پرداخت و افزود: فضای مجازی امروز به بخش مهم و بزرگی از زندگی تبدیل شده است؛ ویژگی‌ها و قوانین حاکم بر این فضا موجب شده است تا کم‌کم هویتی مجازی برای افرادی که بدان مشغول هستند، شکل گیرد و فرد تصور کند در دنیایی خارج از دنیای واقعی قرار دارد که می‌تواند بدون نگرانی از قضاوت دیگران و به دور از دسترسی بازدارنده‌های اجتماعی، رفتار‌هایی را تجربه کند که در سطح جامعه واقعی امکان انجامش را ندارد.
فرض اشتباه
وی ادامه داد: شکل‌گیری هویت در این فضا و پذیرش آن برای کاربران نوجوان و جوان اهمیت بیشتری دارد، چرا که در این سنین، هنوز هویت افراد به طور کامل شکل نگرفته است. در این حالت جوان مرز بین فضای حقیقی و مجازی را گم می‌کند و همان طور که از محیط پیرامونش تأثیر می‌پذیرد، از فضای مجازی نیز متأثر می‌شود. واقعیت این است که بین فضای مجازی و حقیقی تفاوتی وجود ندارد. این مسئله که برخی تصور می‌کنند به دلیل نبود محسوس سایرین می‌توانند در فضای مجازی امنیت بیشتری داشته باشند، فرض اشتباهی است و باید گفت که به عنوان یک اصل محوری در اسلام، حفظ حریم و حرمت‌ها، که حجاب جزئی از آن است، از سوی زنان و مردان بدون هیچ قید و شرطی ضروری است و این امر در هیچ فضا و مکانی به جز فضای خانوادگی از استثنا خارج نشده است.
رئیس موسسه علمی فرهنگی تمدن علوی با بیان اینکه بحران بی‌حجابی در فضای مجازی امروز به یک چالش دینی و فرهنگی تبدیل شده است، افزود: نزدیک به یک دهه است که چالش و بحران بی‌حجابی در فضای مجازی با شکل‌گیری اولین شبکه‌های اجتماعی بروز و ظهور پیدا کرده است. البته چرایی این موضوع هم به ذات انسان و میل او به خودنمایی بازمی‌گردد. این میل و نیاز در سنین مختلف بسته به جنسیت و در سطوح متفاوتی خود را نشان می‌دهد. بنابراین اصل میل به خودنمایی موضوعی نیست که بخواهیم از آن انتقاد کنیم؛ مسئله اصلی این است که این میل فطری و ذاتی مانند سایر امیال دیگر انسان قابل مدیریت، کنترل و نیازمند پیش‌نیاز‌هایی از جنس باور و اعتقادات عمیقی است که کنترل رفتار‌های ما را در دست دارد.
بدحجابی طبقه‌بندی خاص خود را دارد
حجت‌الاسلام شریفی‌صادقی با بیان اینکه بدحجابی طبقه‌بندی خاص خود را دارد، تصریح کرد: اگر بخواهیم بدحجابی را مورد بررسی قرار دهیم به چند گروه می‌رسیم. یک گروه از بدحجاب‌ها افرادی هستند که ساماندهی‌شده و از سوی شبکه‌های خارج از کشور هدایت و برنامه‌ریزی می‌شوند. گروه دیگر جزء افرادی هستند که برای جلب توجه و با الگو‌برداری از الگوهای نامناسبی که در جامعه پراکنده‌اند بدحجاب می‌شوند. این افراد اغلب جوان و نوجوان هستند و به خاطر ویژگی‌های گروه سنی‌شان به راحتی تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرند.
رئیس مؤسسه علمی فرهنگی تمدن علوی با بیان اینکه بخشی از چرایی این اتفاق نیز به این امر بازمی‌گردد که نهادهای فرهنگی و آموزشی در تعمیق باورهای دینی و ارزشی به جوان، نوجوان و سایر افراد جامعه موفق عمل نکرده‌اند، اظهار کرد: این مسئله موجب شده تا افراد در برابر عوامل متعدد بیرونی، که تضعیف اعتقادات دینی و باورهای درونی را نشانه گرفته‌اند، آسان‌تر تسلیم شوند.
وی با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم مقوله پوشش زن و مرد را در جامعه به فرهنگی ماندگار تبدیل و ریشه‌ای‌تر حل کنیم، باید کلید این چالش را در لایه‌های فرهنگی جامعه دنبال کنیم، گفت: البته با وجود تمام کم‌کاری‌های درونی، نباید از نقش عوامل متعدد بیرونی به سادگی بگذریم. فضای مجازی و رسانه‌هایی مانند ماهواره و حتی بازی‌های رایانه‌ای ابزار‌هایی هستند که در این مسیر به کار گرفته شده‌اند تا پروژه حیازدایی به ثمر بنشیند که یکی از مصادیق و نمود‌های بیرونی آن بدحجابی است.
تعمیق باورهای دینی و قرآنی در جامعه
حجت‌الاسلام شریفی‌صادقی با اشاره به راهکار‌های مقابله با وضعیت بدحجابی در فضای مجازی گفت: اولین نکته‌ای که در برابر بدحجابی‌های موجود در جامعه و فضای مجازی باید به آن توجه کرد، لزوم تلاش برای تعمیق باورهای دینی و قرآنی در جامعه است. تحقق چنین امری نیازمند بازنگری جدی در سبک آموزش کودکان از دوران کودکی و آغاز تحصیل است.
رئیس مؤسسه علمی فرهنگی تمدن علوی با تأکید بر اینکه نقش نهادهای مختلف در بسترسازی برای ایجاد فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه بر کسی پوشیده نیست، ادامه داد: خانوادهها به ویژه مادر مهم‌ترین نقش را برای باحیایی فرزندان و دور ماندن آن‌ها از آسیب برعهده دارند؛ لذا خانوادهها باید با ارائه الگوهای مناسب به فرزندان و آشنایی آن‌ها با مسائل دینی در این زمینه گام‌های محکم‌تری بردارند.
لزوم ورود جدی‌تر روحانیت به مسائل تربیتی
وی اضافه کرد: در کنار این مسائل نیازمند ورود جدی‌تر و به‌روز روحانیت و حوزه‌های علمیه هم به مسائل تربیتی و پاسخگویی به شبهات طراحی‌شده برای تزلزل پایه‌های اعتقادی جامعه هستیم. برای حل و فصل معضل بد‌پوششی و بدحجابی باید از همه ابزار‌های موجود برای اجرای این مقوله در جامعه بهره گرفت، اما تا الگوی جامعه الگویی متناسب با شئون اسلامی نباشد، هیچ طرحی به ثمر نخواهد نشست.