(
امتیاز از
)
گزارش از تلخ و شيرين‌هاي ازدواج موقت در جامعه
صدای شیعه : هر بار که واژه ازدواج موقت بر اساس شرايط خاص مطرح مي‌شود جامعه واکنش‌هاي مختلفي نشان مي‌دهد، بعضي‌ها اين مسئله را مثبت مي‌دانند اما برخي ديگر با منفي تلقي کردن اين مسئله مخالف ترويج آن هستند؛ واقعيت اين است که ازدواج موقت وجود دارد و نمي‌توانيم آن را کتمان کنيم.
شايد هر کدام از ما وقتي مي‌شنويم زني به ازدواج موقت مردي درآمده است، با در هم کشيدن ابرو و گزيدن لب‌هايمان، او را سرزنش و ملامت کنيم. انگار هيچ کس حاضر نيست حتي براي چند ثانيه خود را در موقعيت زني تنها قرار دهد.
از سوي ديگر همگي بر اين امر واقفيم و مي‌دانيم "ازدواج موقت " امري شرعي، قانوني و مقدس است. حتي در حقوق کشورمان نيز اين مسئله امري شناخته شده و در ماده 1075 و 1077 قانون مدني تبيين شده است اما به راستي چرا باز هم پس از مطرح شدن اين واژه علي‌رغم قانوني و شرعي بودن در جامعه با واکنش‌هاي مختلف مواجه مي‌شود؟
*رغبت برخي افراد سودجو به ازدواج موقت
محمد روشن عضو هيئت علمي پژوهشکده خانواده دانشگاه شهيد بهشتي درباره اين که نگرش جامعه نسبت به جامعه موقت منفي است، مي‌گويد: رغبت افرادي که معمولاً مقيد و معتقد به اخلاق نيستند زمينه اين نگرش را فراهم مي‌کند.
اين استاد دانشگاه معتقد است ازدواج موقت را مي‌توان با اهداف مختلفي به عنوان راهکار تلقي کرد.
روشني با بيان يک مثال درباره مردي که به دليل نداشتن فرزند مجبور شد زني را به عقد موقت خود در‌آورد، مي‌گويد: يکي از راهکارها ازدواج فردي است که بچه‌دار نمي‌شود و مي‌تواند از طريق ازدواج موقت همسر ديگري را انتخاب کند و بچه‌دار شود.
روشني در پاسخ به اين پرسش مبني بر اين‌که چرا ازدواج موقت باعث نگراني و به خطر افتادن مصالح اجتماع مي‌شود؟ مي‌گويد: اگر اين تصور وجود دارد که ازدواج موقت با مصلحت‌هاي اجتماع و نظام منطبق نيست مي‌توان از راه قانونگذاري بنابر مصالح موجود نسبت به محدود کردن ازدواج موقت اقدام کنيم؛ بدون شک با اين روش ازدواج موقت باعث اضمحلال خانواده نمي‌شود.
چندي پيش زماني که سردار اسماعيل احمدي‌مقدم، فرمانده نيروي انتظامي نيز در رابطه با موضوع جلوگيري از تجاوز به عنف اعلام کرد زماني که بستر ازدواج موقت فراهم نيست صحبت از ازدواج موقت قبح دارد اما از سويي روابط نامشروع جنسي قبح ندارد. بايد اين نوع روابط ضابطه‌مند شود و در چارچوب شرع صورت پذيرد؛ مجدداً نگاه‌ها به سمت و سوي اين مقوله سوق گرفت.
م.ر دختر 28 ساله‌اي است که مجرد است و درباره ازدواج موقت اين‌گونه مي‌گويد: ازدواج موقت معلوم نيست براي دختر پسرهاي جوان مطرح مي‌شود يا افراد متأهل؟ اگر براي دختر پسرها مطرح شود که به نظر مي‌رسد هيچ خانواده‌اي اين اجازه را نمي‌‌دهند.
اين دختر 28 ساله مي‌افزايد: دخترهاي جوان که هنوز ازدواج نکرده‌اند هرگز حاضر نيستند تن به اين کار بدهند چرا که ممکن است تبعات قانوني و حقوقي داشته باشد ضمن اين که از نظر عرف نيز در جامعه ما اين امر براي زنان مطلقه و بيوه ناپسند است چه رسد به دختر و پسرهاي جوان.
* عقد موقت بهتر از عادي شدن روابط نامشروع در جامعه است
جوادآريان منش نماينده مجلس شوراي اسلامي در رابطه با مطرح شدن ازدواج موقت در جامعه مي‌گويد: ازدواج دختران منوط به رضايت پدر و اگر قرار است ازدواجي بين دختر و پسر صورت گيرد بهتر است که عقد دائم باشد.
وي با اشاره به نيازهاي عاطفي و جنسي جوانان مي‌گويد: روابط نامشروع بين دختر و پسر نبايد در جامعه اسلامي ما به عنوان امري عادي تلقي شود همچنان که نمونه‌هايي از آن در جامعه وجود دارد و به وضوح ديده مي‌شود.
اين نماينده مجلس شوراي اسلامي مي‌افزايد: دختر و پسرهايي که به راحتي با يکديگر ارتباط برقرار مي‌کنند و به تفريح و خوشگذراني مي‌روند به دليل اين که عقدي جاري نشده است به عنوان روابط نامشروع تلقي مي‌شود.
اين نماينده مجلس با اشاره به اين وضعيت ادامه مي‌دهد: در اين صورت ترويج ازدواج موقت به جاي گسترش روابط نامشروع در ميان جوانان بهتر است اما متأسفانه فضاي جامعه نسبت به ازدواج موقت مثبت نيست و واکنش نشان مي‌دهد.
* واقعيت تلخ روابط نامشروع
آرين‌منش در ادامه مي‌افزايد: وجود واقعيت تلخي به عنوان روابط نامشروع ميان دختر و پسرها و عدم فراهم بودن شرايط ازدواج دائم به دليل نبودن فرصت هاي شغلي و سطح مالي پايين مسئولان را به اين فکر وامي‌دارد که براي جلوگيري از گسترش اين واقعيت تلخ به دنبال راهکاري باشند؛ راهکاري که جامعه را به سمت پاکي و حفظ اخلاقيات سوق دهد.
* طولاني شدن دوران عقد، براي جلوگيري از ازدواج موقت
اين نماينده مجلس به عنوان راه حل به طولاني شدن دوران عقد اشاره کرد و گفت: بهترين راه اين است که دوران عقد و نامزدي بين دختر و پسر طولاني شود تا در طول مدتي که دانشجو هستند يا شرايط مالي مناسبي ندارند بتوانند با طولاني شدن دوران عقد به وضعيت مناسبي دست يابند.
آرين‌منش طولاني شدن دوران عقد را براي دختر و پسرهاي جوان بهتر از عقد موقت دانست و اظهار داشت: به جاي صيغه و عقد موقت، عقد دائم بدون شک بهتر است اما در اين مدت بايد خانواده‌ها از فرزندانشان حمايت کنند، از سوي ديگر دختر و پسرهاي جوان در طي دوران عقد مراقب باشند فرزنددار نشوند تا پس از پايان درس و توانايي اقتصادي تشکيل زندگي بدهند؛ اين بهترين راه حل است.
* آيا زناني که از همسرانشان جدا شده‌اند، نبايد ازدواج کنند؟
وي در پاسخ به اين پرسش مبني بر اين‌که ازدواج موقت درباره زنان مطلقه و مردان همسردار آيا پسنديده است يا خير؟ مي‌گويد: ازدواج موقت براي زنان مجرد و مرداني که ازدواج کرده‌اند زواياي مختلفي دارد و از زمان‌هاي گذشته وجود داشته است. زناني که به دلايلي از همسرانشان جدا شده‌اند يا همراهانشان فوت کرده‌اند آيا بايد تا آخر عمر تنها بمانند؟ ضمن اين که شايد براي اين زن‌ها شرايط ازدواج دائم پيش نيايد.
* ازدواج خانم مطلقه يا بيوه با مرد متأهل امري زشت و قبيح نيست
اين نماينده مجلس شوراي اسلامي مي‌افزايد: اگر خانمي مطلقه يا بيوه که به دلايلي شرايط ازدواج دائم برايش فراهم نيست با مردي که قبلاً ازدواج کرده اما او نيز به دلايلي نياز به ازدواج مجدد دارد، تشکيل زندگي پاک و سالم را بدهند، نبايد اين امر در جامعه زشت و قبيح شمرده شود؛ ضمن اين‌که رضايت همسر اول نيز مهم است.
وي با تأکيد بر اين‌که در شرايطي که ضرورت احساس مي‌شود نبايد "ازدواج موقت " امري نامشروع و زشت تلقي شود، مي‌گويد: واقعيت تلخ اين است که گسترش روابط ميان دختر و پسرهاي جوان و مجرد حتي در اماکن عمومي به وضوح ديده مي‌شود.
*قانون تسهيل ازدواج جوانان به جاي دنبال کردن ازدواج موقت
آرين‌منش با اشاره به قانون تسهيل ازدواج جوانان گفت: بهتر است به جاي دنبال کردن ازدواج موقت براي دختر و پسرهاي جوان به دنبال تصويب قانون تسهيل ازدواج جوانان باشيم. با اين کار به پائين آمدن سن ازدواج و ترويج ازدواج آسان و ساده کمک مي‌‌کنيم.
* بر سر قانون تسهيل ازدواج جوانان چه آمد؟
مجيد اميدي مدير کل فرهنگي سازمان ملي جوانان؛ درباره علت به تأخير افتادن قانون تسهيل ازدواج جوانان مي‌گويد: آئين‌نامه اجرايي اين قانون بايد توسط اين سازمان نوشته شود، هر بند اين قانون آئين‌نامه اجرايي دارد و دستگاه‌هاي مربوطه بايد جلساتي را برگزار کنند و مکلف به اجراي آن شوند.
وي ادامه مي‌دهد: در زمينه سربازان متأهل ستاد نيروهاي مسلح و فرماندهي کل قوا اظهار نظر کنند در زمينه دانشجويان متأهل نيز نياز به مشارکت وزارت علوم و دانشگاه‌هاست.
اميدي تأکيد مي‌کند: بند اول اين قانون درباره صندوق ذخيره ازدواج جوانان است که اساسنامه آن آماده شده و کارهاي نهايي آن تقريباً تا چند مدت ديگر تمام مي‌شود و به هيئت دولت ارسال مي‌شود.
وي با اشاره به اين‌که اين قانون در ابتدا در قالب طرح در مجلس به تصويب رسيده است پس از آن براي اجرا به هيئت دولت ارسال مي‌شود.
به گفته اميدي در 24 آبان سال جاري تهيه و تدوين آئين‌نامه‌‌هاي اجرايي اين قانون به سازمان ملي جوانان محول شده است.
وي مي‌گويد: اين آئين‌نامه‌ها منوط به تصويب بند اول اين قانون درباره اساسنامه صندوق ذخيره ازدواج جوانان است. از سوي ديگر مجلس شوراي اسلامي تعيين کرده است اساسنامه اين صندوق مجدداً در مجلس شوراي اسلامي به تصويب برسد و منابع آن مشخص شود.
مدير کل فرهنگي سازمان ملي جوانان بيان مي‌کند: در واقع پس از بررسي اساسنامه در هيئت دولت و تصويب در آن جا مجدداً براي تصويب به مجلس شوراي اسلامي ارسال خواهد شد؛ بنابر اين انتظار داريم اين در پروسه کوتاه مدت و قابل قبولي اين اقدامات انجام شود.
اميدي در پاسخ به اين پرسش مبني بر اين که چرا پس از گذشت بيش از 4 سال است از تصويب اين قانون هنوز اجرايي نشده است؟ مي‌گويد: زماني که قانوني تصويب مي‌شود بايد زمينه اجراي آن نيز فراهم شود و تمام ظرفيت‌ها لحاظ شود.
اميدي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اين‌که آيا اين مسئله مبني بر اين که گسترش ازدواج موقت باعث افزايش آمار ازدواج در کشور شده است صحت دارد يا خير؟ مي‌گويد: ازدواج موقت نياز به بررسي دقيق دارد. ازدواج موقت از جهاتي منفي است و باعث مي‌شود امنيت خانواده از بين برود و دچار چالش شود اما گاهي اوقات تحت فشارهاي اجتماعي و در شرايط اورژانسي مي‌توان به عنوان علاج درد يا راه فرار محسوب شود.
وي ادامه مي‌دهد: البته در شرايط اورژانسي بعضي از جايگاه‌ها سکوت کرده‌اند. از اين جايگاه‌ها انتظار داريم که وارد عمل شوند. مراکز فرهنگي و اجتماعي حوزه‌هاي علميه قم مي‌‌توانند با صدور بيانيه و فتوا در شرايط بحراني وارد عمل شوند.
* از ازدواج نصفه و نيمه خود راضي هستم
س.گ زن 30 ساله‌اي که متارکه کرده است و حدود يک سال است که به عقد موقت مردي 45 ساله درآمده است، مي‌گويد: به دليل اين‌که تنهايي بسيار ناراحتم مي‌کرد دوست داشتم ازدواج کنم اما کم‌تر کسي حاضر مي‌شود با زن مطلقه ازدواج کند.
"حتي براي اجاره آپارتمان نيز مشکل داشتم " اين جمله را زن 30 ساله مي‌گويد و ادامه مي‌دهد: زماني که براي اجاره يک آپارتمان به آژانس‌هاي املاک مراجعه مي‌کردم يا از دادن آپارتمان خودداري مي‌کردند يا اين‌که با رفتارهاي زشت و ناپسنديده مواجه مي‌شدم.
در حالي که سعي مي‌کند رضايتمندي خود را از اين نوع زندگي نشان دهد و غم سرد چشمانش را پنهان کند، مي‌گويد: با اين‌که ازدواجم ازدواجي نصفه و نيمه است اما راضي هستم، چون سايه بالاي سر دارم و ديگر کسي به خودش اجازه نمي‌دهد که از من سوءاستفاده کند.
از او مي‌پرسم آيا از ابتدا مي‌دانستي که همسر شما يک بار ازدواج کرده و زندگي مشترک دارد؟ س.گ با اشاره به يک سال تجربه از زندگي مشترک نصفه و نيمه‌اش، در پاسخ مي‌گويد: "با علم به اين موضوع قبول کردم و همسر دوم شدم. "
*همسرم از بي توجهي‌هاي زن اولش به من پناه آورد
مجدداً پرسيدم آيا نپرسيدي چرا مي‌خواهد بار ديگر ازدواج کند؟ در پاسخم مي‌گويد: به گفته همسرم علي رغم اين‌که ازدواج کرده بود اما احساس تنهايي مي‌کرد. او مردي با مسئوليت و خانواده دوست است اما ظاهراً خودخواهي و بي‌توجهي‌هاي همسرش باعث شد تا به من پناه بياورد.
مهريه‌ات چه مقدار است؟ اين را مي‌پرسم و زن جوان مي‌گويد: 14 سکه بهار آزادي. يک سفر عمره مفرده. ضمناً حتي براي اين‌که ازدواجمان زير سئوال نرود و از نظر قانوني مشکلي پيش نيايد به يکي از دفترخانه‌هاي ازدواج و طلاق مراجعه کرده و اقدام به ثبت ازدواجمان کرديم.
*ثبت ازدواج موقت در شناسنامه نياز به تغيير قانون دارد
سيدمحمدجواد ابطحي، يکي از نمايندگان مجلس که به تازگي درباره ازدواج موقت اعلام کرده بود بهتر است براي اين‌که هيچ‌گونه سوء‌استفاده‌اي از طرف مرداني که متأهل هستند پيش نيايد، سازمان ثبت احوال با همکاري مجلس شوراي اسلامي برگه‌اي براي ثبت ازدواج موقت در داخل شناسنامه اضافه کند که همه چيز در اين‌باره قانونمند شود. پس از اعلام اين پيشنهاد سعيد عبودي معاون حقوقي و سجلي سازمان ثبت‌احوال نيز ضمن اظهار بي‌اطلاعي نسبت به اين موضوع مي‌گويد: من تاکنون چيزي در اين‌باره نشنيده‌ام ولي اگر قرار باشد به شناسنامه چيزي اضافه شود بايد قانون، اصلاح شود.
وي اظهار داشت: در حال حاضر در شناسنامه‌ها محل درج ازدواج و طلاق وجود دارد.
اين روزها که افزايش آمار طلاق يا کاهش آمار ازدواج براي هر جامعه‌اي موجبات نگراني را فراهم مي‌کند، جامعه ما نيز از اين قاعده مستثني نيست اما يافتن راهکار صحيح و معرفي آن در جامعه ما که مطابق با آموزها‌ي ديني و اعتقادي باشد، کاري بس دشوار است. از سوي ديگر با معرفي طرح‌ها و پيشنهادهاي ناپخته ممکن است آسيب‌هاي جدي به جامعه رسانده شود.
بنابراين ضروري است پيش از مطرح شدن هر پيشنهادي توسط هر يک از مسئولان و دستگاه‌هاي ذي‌ربط، جلسات کارشناسي دقيقي برگزار شود و به دور از هر گونه موضع‌گيري زواياي مختلف مورد بازنگري قرار گيرد.
از آن جا که ازدواج موقت امري شرعي و قانوني است بايد به دنبال اين باشيم تا از اين به عنواني راهکاري براي حفظ بنيان خانواده، جلوگيري از اشاعه فساد و بي بندوباري به ويژه درباره مردان و زناني که امکان ازدواج دائم برايشان وجود ندارد بهره برد؛ بي‌ترديد نمي‌توان گروه زناني که به هر دليلي در جامعه تنها و بي‌سرپرست زندگي مي‌کنند را کتمان کرد. اما از سويي با مطرح شدن ازدواج موقت در جامعه اين سئوال در ذهن‌ها تداعي مي‌شود "آيا زناني که به ازدواج موقت مردي در‌آيند، قانون تضميني را براي حفظ آبرو و حقوقشان ايجاد کرده است؟
از آن‌جا که به گفته مدير کل ثبت احوال استان تهران تنها يک درصد از ازدواج‌هاي موفق به ثبت مي‌رسد، آيا مرداني که به طور مخفي اقدام به ازدواج موقت مي‌کنند، با اختصاص يک برگ از شناسنامه حاضر هستند زير بار اين مسئوليت بروند؟ در اين صورت تکليف رضايت همسر اول در ازدواج موقت چه مي‌شود؟
اميدواريم با توجه به اين‌که ازدواج موقت شرعي و قانوني است، روزي فرا برسد و دست مردان فرصت‌طلب و سودجو درباره اين طرح کوتاه شود و ديگر به بهانه کمک به زنان بيوه و مطلقه يا ترحم به آن‌ها از اين طرح سوءاستفاده نکنند، ضمن اين‌که با اعمال چارچوب‌هاي قانوني کامل و دقيق زمينه‌اي براي ضايع شدن حقوق زنان فراهم نشود.
منبع : فارس
انتهای پیام