حول حالنا نجوايي که آسمانيان را به وجد مي آورد

صدای شیعه: در لحظه حلول سال نو، همه دستها رو به آسمان مي رود و نجوايي متين، با اين مضمون، سقف آن را مي شکافد: " اي خداوندي که تغيير دهنده قلبها و بينش ها هستي ، اي تدبيرگر روز و شب، و اي تحول دهنده حالات ما ، تبديل ساز وضع و حال ما را به نيکوترين احوالات ".
دعايي که هنگام تحويل سال زمزمه مي شود، ورد زبان انسانهايي شده است که نوروز را به عنوان يکي از آيين هاي به جا مانده از نياکانشان پاس داشته و پس از اسلام آوردن، اين سنت ديرينه را با سنن اسلامي درهم آميخته و در اکرام آن هر ساله گامي به پيش مي گذارند.
همزماني رخ داد برخي از مناسبتهاي اسلامي با عيد نوروز مانند غديرخم که در نوروز اتفاق افتاد، تاثير گذار در اهميت اين جشن بوده است و حتي توصيه به انجام آدابي مانند غسل، نماز و دعاهاي خاص هنگام نوروز نشانه اهميت اين آيين باستاني مي باشد که از سوي اسلام پذيرفته شده است.
در متون عربي نوروز را " نيروز" گويند. بنا به روايتى، امام صادق(ع) فرمود:" نوروز، روزى است که خداوند از بندگانش پيمانهايى گرفت که تنها خداى يکتا را بپرستند، براى او همتا قرار ندهند، ايمان به رسولان و حجت هاى خدا و امامان(ع) بياورند، روزى است که کشتى نوح(ع) بر کوه جودى نشست..."
همچنين از آن حضرت نقل شده است که فرمود:" نوروز همان روزى است که ابراهيم خليل(ع) بت هاى قومش را - که در آن روز براى شرکت در مراسم جشن از شهر خارج شده بودند ـ شکست."
تابعين آيين زرتشت از قديم، به نوروز اهميت مى دادند و در آن روز به همديگر تبريک گفته و براى يکديگر هديه مى فرستادند. برخي گفته اند،در عصر خلافت اميرمومنان على(ع) زرتشتيان چند ظرف نقره که در آن "شکر" ريخته بودند، به آن حضرت هديه داده و نوروز را به ايشان تبريک گفتند.آن حضرت هديه را پذيرفت ،" شکر"ها را بين ياران تقسيم کرد وظروف را به عنوان جزيه(ماليات سرانه آنها) از آنها قبول کرد.
از مجموع اين مطالب چنين برداشت مي شود که نوروز، قبل از اسلام، نيز روز محترم و خاصى بوده که با رخدادهاي مهم اسلامي همزمان بوده است. همچنين پس از اسلام نيز طبق پاره اى روايات، از اين روز تجليل شده و بروز رخدادهايى مهم ، موجب افزايش عظمت و احترام آن شده است.
در حديث " معلى بن خنيس " از امام صادق(ع) به چند رخداد بزرگ در نوروز، بعد از اسلام اشاره شده است (علامه مجلسى مى گويد آن را در کتب معتبر ديده است).
طبق اين روايت نوروز روزى است که :
1ـ جبرئيل بر پيامبر نازل شد
2ـ پيامبر(ص)، على(ع) را بر دوش خود گرفت، تا على(ع) بت هاى قريش را از بالاى خانه کعبه فرو ريزد، هم چنين ابراهيم(ع) در چنين روزى بت ها را شکست
3ـ پيامبر(ص) به اصحاب خود امر کرد(در روز غدير خم) با على(ع) به عنوان اميرمومنان، بيعت کنند
4ـ پيامبر(ص)، على(ع) را به " وادى جنيان " فرستاد، تا از آنها در پذيرش اسلام و پيامبر(ص) بيعت بگيرد
5 ـ در چنين روزى (بعد از مرگ عثمان) براى خلافت حضرت على(ع) بيعتى دوباره شد
6ـ در چنين روزى على(ع)(در عصر خلافتش) در جنگ نهروان بر خوارج پيروز شد، و مخدج ذوالثديه (سردمدار خوارج) را کشت
7ـ در چنين روزى قائم ما (عج) و صاحب امر از پرده غيب، آشکار مى شود
8ـ در چنين روزى قائم ما (عج) بر دجال (طاغوت خودکامه عصر) پيروز مى گردد و او را در ميدان کناسه کوفه به دار مى کشد
9ـ هيچ نوروزى بر ما نمى گذرد، مگر اين که ما در آن روز اميد فرج قائم (عج) را داريم، زيرا آن روز، از روزهاى ما و از روزهاى شيعيان ما است، که عجم ها آن را پاس داشتند و....
چنان که گفته شد، پديدار شدن 9 رخداد بسيار بزرگ يادشده ، پس از ظهور اسلام موجب عظمت و پاسداشت نوروز شده است.
عالم بزرگ و بنيانگذار حوزه علميه نجف اشرف، شيخ طوسى (متوفاى سال 460 هـ.ق) در کتاب " المصباح المتهجد" از معلى بن خنيس روايت مى کند که امام صادق(ع) فرمود:" هرگاه نوروز فرا رسيد، در آن روز غسل کن، پاکيزه ترين لباس ها را بپوش، با بهترين عطرها خود را خوشبو نما و در اين روز روزه بگير. پس از انجام نافله نمازها و نماز ظهر و عصر، دو نماز دو رکعتى (به نيت نماز نوروز) بخوان... و سجده شکر به جاى آر... با اين آرزو که به جاي آوردن اين ادعيه علاوه بر تزهيب روح و جان آدمي، نور اميد را براي بخشش الهي در دل زنده مي کند."
عالم و محقق و محدث بزرگ، علامه مجلسى(ره) که در گردآورى احاديث و اخبار پيامبر(ص) و امامان(ع) و در بررسى آنها مهارت وسيع و عميقى داشت، نوروز را بر اساس روايات ستوده و در بيش از بيست مورد در بحارالانوار از ستايش آن سخن به ميان آورده است.
وي پس از ذکر روايات معارض مى نويسد:" روايات معارض با روايت معلى بن خنيس، در تقابل است، ولى بايد گفت احاديث معلى بن خنيس در بين اصحاب قوي تر و مشهورتر است، ممکن است برخي روايات از روى تقيه بوده، زيرا حديث معلى مشتمل بر امورى است که از موارد تقيه است از اين رو تبرک جويى به نوروز در عصر خلفا در شهرهاى غير شيعيان، به دليل تقيه انجام نمى شد، يا اين که منظور از نوروزى که در حديث معلى بن خنيس آمده، غير از نوروزى است که در احاديث ديگر آمده است".
اگر چه رواياتى که در شان نوروز، از امامان معصوم(ع) به ما رسيده، متعارض است؛ اما با کند و کاو همه جانبه مى توان چنين نتيجه گرفت که، روايات در تاييد و ارج نهادن بر نوروز بيش از روايات سرزنش گونه است. از طرفي سيره علماى بزرگ اسلام و مراجع تقليد، در شان نوروز، بيانگر آن است که نوروز، از روزهاى برجسته و مبارک است.
نوروز، نخستين روز بهار و نخستين روز سبزترين فصل سال، سرآغاز زنده شدن زمين و شکوفايى ها و وزيدن نسيم دل انگيز بهارى است که همه گوياي نشاط و طراوت است، حتى باد شفابخش بهارى، نويد زندگى تازه مى دهد.
در نوروز آداب پسنديده اي چون" نظافت و پاکيزگي ، پوشيدن لباس نو، همگامى با تحولات طبيعت و ايجاد دگرگونى در خويشتن، فراگيرى درس خداشناسى و معادشناسى از رويش سبزه در بهار و..." مرسوم بوده و اين امور نشانه مثبت بودن اين آيين است.
بنابراين نوروز همگام با نسيم بهارى، شکوفه هاى درختان، زنده شدن زمين و جوانه زدن گياهان و در کنار آن تازه شدن صله رحم با انجام ديد و بازديدها و آشتى افرادى که مدت ها با هم قهر بوده اند و... همه و همه داراى جهات مثبتى است که هر خردمندى آن را مى پسندد.
به راستى زمين و زمان و درختان و هوا ، با نشاط بهارى خود، زبان به ستايش خالق هستي مي گشايند و نوروز و آغاز بهار را " مبارک باد " مى گويند.
بايد گفت؛ نوروز، مبارک، ستوده و براي ايرانيان و همه مسلمانان روز جشن و روز شگفت انگيزى است.
اگر چه روزهايي که در اسلام " عيد " اطلاق شده، به طور رسمى چهار روز را شامل مي شود که دربرگيرنده عيد فطر، عيد قربان، عيد غدير و روز جمعه است ولي مي توان با استناد به سخنان ائمه اطهار نوروز را عيد ناميد،چنانچه از اميرمومنان على(ع) نقل شده است "هر روزى که در آن روز گناه نشود، آن روز، روز عيد است "، از طرفي بايد مراسم نوروز، بر اين اساس پى ريزى گردد که انسانها خود را با محتواى دعاى آغاز سال که بيان گر تحول در جان و روح آدمي است ، همگام سازند.
در ايام دل انگيز و پرنشاط آغاز بهار مي توان با استناد به آياتى از کتاب آسماني قرآن، که صدرنشين سين هاي سفره هفت سين ماست با اين مضمون که " همانا در خلقت آسمان ها و زمين ، آمد و شد شب و روز، قطعا نشانه هايى براى صاحبان انديشه است "؛ به "خالق هستي " و " فلسفه خلقت " انديشيد و" ايزد منان " را ستايش کرد.


انتهای پیام