چرا فاطمه عليهاالسلام «أمّ أبِيْها» لقب يافت؟

به گزارش صدای شیعه آیت الله العظمی روحانی در پاسخ به استفتایی دلیل آنکه فاطمه سلام الله علیها «ام ابیها» نامیده شد را چنین بیان فرمودند:

سؤال: چرا پيامبر گرامى، دخترش فاطمه عليهاالسلام را «أمّ أبِيْها» خواند؟ آيا اطلاق اين لقب به آن بزرگ بانوى دانش و کمال، نشانگر راز و جايگاه ويژه‏اى است؟

جواب: شمارى از علماى اهل سنّت و در صدر آنان، صاحب «کفاية الطّالب» تصريح نموده‏اند که پيامبر خدا از دخترش فاطمه عليهاالسلام به «أُمّ أبِيْها» تعبير مى‏فرمود، و در نتيجه در بسيارى از کتاب‏هاى تاريخى اين تعبير از پيامبر در مورد دخترش فاطمه عليهاالسلام آمده است، امّا چرا و راز آن چيست؟ از واژه «أُمّ» و جاى به‏کاررفتن آن، در ادبيات و فرهنگ عرب چنين دريافت مى‏شود که در عرب، هر انجام‏رسان و گردآورنده کار بزرگ يا پيشگام در آن را که پيروان و رهروانى داشته باشد که آن را پيگيرى کنند، «أُمّ» مى‏نامند؛ به‏همين جهت است که به کاسه و پوششى که مغز را در خود گرفته است، «أُمّ‏الرَّأس»، و به‏پرچمى که لشکرى زير آن گرد آمده‏اند «أماً» مى‏گويند. در قرآن نيز «أُمّ الْکتاب» براى لوح محفوظ به‏کار رفته است که مى‏فرمايد: «وَ عِنْدَهُ أُمّ الْکتاب*». و نيز بر آيات محکم «أُمّ الْکتاب» اطلاق شده است که مى‏فرمايد:«هُنَّ أُمّ الْکِتاب*» (آل‏عمران، آيه 7.) بنا بر اين، از تعبير پيامبر در مورد دخترش فاطمه عليهاالسلام که او را«أُمّ أبِيْها» مى‏خواند، باتوجّه به مقام والاى معنوى آن حضرت - که آخرينِ فرستادگان خدا و سالار و برترين پيامبران و جلوه‏گاه کامل پيام و پيامبرى به‏سوى همه بشريت است، و به‏گواهى روشن قرآن از روى شيفتگى و هواى دل سخن نمى‏گويد، بلکه هماره سنجيده و حکيمانه سخن مى‏گويد، (نجم، آيه‏هاى3 ـ 4. ) چنين دريافت مى‏شود که آن بزرگوار با اين تعبير در مورد آن بانوى بزرگ، در حقيقت بر آن است که دريايى پهناور بلکه اقيانوسى بى‏کرانه از فضيلت‏ها را با اين تعبير براى ما گرد آورد و عالمى بزرگ از مکارم اخلاقى و انسانى را که در وجود ارجمند فاطمه عليهاالسلامموج مى‏زند، به ما نشان دهد، تا دنيايى از ارزش‏ها و گنجينه‏هايى از افتخارات بزرگ را که رسالت نبوى را آراسته و پايه‏هاى آن را برپا ساخته و امامت و ولايت راستين را بنيان و استوار نموده است در برابر ديدگان ما جلوه‏گر شود. با اين بيان، تعبير پرمعناى «أُمّ أبِيْها»، به‏روشنى جايگاه پُرشکوه و عظمت بى‏نظيرى را براى آن بانوى معنويت و کمال ترسيم مى‏کند.

لینک استفتاء