معجوني از سياه نمايي وطن فروشي و بي‌هنري!

صدای شیعه: واقعيت آن است که کارنامه سينماي جماعت شبه روشنفکر در عرصه فيلم هاي رو زميني هم چندان دندانگير و قابل دفاع نيست چه برسد به فيلم هاي زيرزميني؛ اما فارغ از اين آنچه زمينه و عقبه ساخت و نمايش فيلم هاي به اصطلاح زيرزميني را در ايران شکل مي دهد دو مولفه در هم تنيده و مشترک است.

يکي حساسيت برانگيز بودن اصل موضوع و سوژه و ايده و ديگري سياسي بودن منظري که کارگردان براي رعايت فيلمش انتخاب کرده است.

فيلم هاي زيرزميني در سينماي ايران عموما از يک الگوي کليشه اي و تکراري استفاده مي کند و آن اينکه يک موضوع حساس و تابو در ساختاري ناهنجار و البته با نگاهي کاملا سياست زده به اجرا در مي آيد، که يک نکته اساسي و محوري در تمامي مراحل ساخت و نمايش آن وجود دارد و آن نگاه جشنواره هاي خارجي و مديران سياسي کار رسانه هاي غربي است به اين فيلم ها.

مروري بر فيلم هاي زيرزميني سينمايي ايران به خوبي و روشني گوياي اين حقيقت است که غالب اين فيلم ها از همان مرحله اي که سوژه يابي و طراحي ايده گرفته تا انتخاب ساختار و نحوه فيلم برداري و نحوه ارائه نهايي اثر، نيم نگاهي به جشنواره هاي خارجي و سياست گذاري هاي آنها دارد و در اين راه در خيلي از اوقات اتفاق مي افتد که کارگردان حاضر به هر اقدامي براي مطرح شدن خود و اثرش دست نمي زند و از سياه نماي مفرط نسبت به جامعه ايران و ايراني تا وطن فروشي و هنجار شکني و زير پا گذاشتن همه اصول و معيارهاي ارزشي و اخلاقي انساني.

جريان ساخت فيلم هاي زيرزميني در ايران را بايد اساسا يک جريان غير اصيل به لحاظ هنري و سينمايي دانست که شالوده آن بر مبناي نگاه هاي سياسي و اغراض اهداف غير هنري شکل مي گيرد و قوام مي يابد.

گاه اتفاق مي افتد که در اين فيلم ها زننده ترين و زشت ترين برخوردها با فرهنگ مردمي، شعائر ديني و اصول اخلاقي جامعه صورت مي گيرد. اتفاقي که در فيلم هاي فيلم سازان غربي به اين شدت و حدت رخ نمي دهد!

 

اگر بسيار از فيلم هاي غربي براي اصلاح آبروي جامعه ايران البته به ظن خود سازندگان فيلم ها ساخته و پرداخته مي شوند، بعضي از فيلم هاي زيرزمين که ساخته کارگردان ايراني است و انگيزه کور کردن چشم هويت و فرهنگ ايران زمين است که البته چنين روندي و چنان نتيجه اي حاصل خود باختگي فکري و فرهنگي سازندگان فيلم ها و نيز اهداف و اغراض سياسي آنهاست که چنين معجوني از سياه نمايي و وطن فروشي و بي هنري را گرد هم مي آورد.

نکته ديگري که در اين فيلم ها حائز توجه است نوع هنجار شکني هاي عرفي و زيرپاگذاشتن اصول اخلاقي و ارزش هاي ديني است که به شکلي انفجاري و تکان دهنده دراين آثار وجود دارد. صحنه هايي که درجه ابتذال و استهجانشان بعضا روي فيلم هاي سينماي غرب را با آن پيشينه و سابقه سفيد کرده است.
 

ورود به مصاديق اين کارگردان ها و آثارشان در حوزه سينمايي زيرزمين در عين حال که مي تواند قدرت نقد و تحليل سينمايي را وسعت ببخشد از معذوراتي هم برخوردار است در عين حال مي توان با انتزاع عناصر ساختاري و شاخصه ها و مولفه هاي فرمي و محتواي اين آثار به تحليل جامعي نسبت به آنها پرداخت.

يکي ديگر از نکاتي که در مورد اين فيلم ها قابل توجه است و توجه جدي مسئولان هنر را مي طلبد بحث حضور عوامل حرفه اي سينماي ايران از جمله بازيگران و ساير دست اندرکاران مطرح کشور در اين آثار زيرزمين است نکته اي که بايد يک راه حل همه جانبه فراگير، مدون و قانوني برايش يافت تا عرصه سينمايي ايران بيش از اين آلوده به ابتذال منتشر در اين گونه از فيلم ها نشود.