(
امتیاز از
)
از آسیب های اجتماعی تا ضربه های اقتصادی ; آرایش به چه قیمت؟
صدای شیعه: از مطالعه آثار هنری گذشتگان به این نتیجه می‌رسیم که بشر از دیرباز به زیبایی توجه داشته است و آدمی از آغاز به حکم طبیعت به حسن و جمال تمایل داشته و به همین جهت در کشاکش مبارزه با عوامل نامساعد طبیعت از هر فرصتی برای آراستن خانه و کاشانه خود استفاده کرده و گرفتاری های روزمره او را از توجه به کار آرایش و پیرایش باز نداشته است. آرایش که مظهر ذوق و ابتکار انسانی است، از عشق به زیبایی سرچشمه می‌گیرد و همواره کاری بجا و پسندیده محسوب می‌‌شده است.
قدیمی‌ترین مدارکی که ما را از به وجود آمدن هنر آرایش به معنای واقعی خود مطلع می‌کند، عطر‌دان های مفرغی فینیقیها و سومریها است. این عطر‌دان ها برای نگهداری مایعات معطر و گاهی برای حفظ بعضی داروهای آبگونه ساخته شده‌است. بعداً استعمال روغن های معطر از سومر پا فراتر نهاده و در مصر نیز رواج یافته‌است و استعمال سرخاب و غازه و به کار بردن روغن های معطر در دربار فراعنه مصر رواج زیادی داشته است. در این دوره زنان نیل به هنر آرایش توجه زیادی معطوف داشته‌اند. علاوه بر اینها در مقابر مصریان شانه‌هایی از عاج و استخوان های مختلف نیز بدست آمده است. در ایران در بین سلسله‌های قبل از ماد استعمال گردن‌بند و حلقه انگشتری و دست‌بند رواج داشته است. مصرف سرخاب و غازه در دوره مادها و مصرف سرمه در دوره هخامنشیان در ایران معمول گشته است.
شاهان ساسانی مخصوصاً خسرو‌پرویز توجه زیادی به هنر آرایش داشته‌اند و در این دوره استعمال صمغ ها و گیاهان رنگی مخصوصاً حنا در ایران معمول گشته‌است. در یونان قدیم زنان کلاه‌های زیبا و نوک‌تیزی به سر می‌گذاشته و توجه زیادی به هنر آرایش داشته‌اند. در قرن پانزدهم زیبایی گیسوان طلایی و بلند «لوکرس بورژیا» باعث شده است که زنان گیسوان خود را رنگ کرده و گیسوهای عاریتی به کار برند. در دوران های گذشته اکثراً پیشرفت کار آرایش از دربارهای سلاطین و امرا شروع گشته و به عبارت دیگر بیشتر رونق این کار در دربارها و منازل اشرافی بوده است.
اینکه در حال حاضر چرا مصرف لوازم آرایش در کشور ما بالاست، دلایل مختلفی دارد. برخی از کارشناسان ضعف زیبایی شناختی و عدم رضایت بانوان از جذابیت های جسمانی و برخی نیز ضعف هویتی افراد و نظام آموزشی را دخیل در این امر می دانند.
پیرامون این موضوع بر آن شدیم تا با «عبدالله امیدی، »،روانشناس و استاد دانشگاه به گفت و گو بنشینیم تا در مورد این موضوع برایمان بگوید. وی معتقد است؛ در منطقه خاورمیانه مصرف لوازم آرایشی و پرداختن به زیبایی‌های چهره‌ها بیشتر از سایر مناطق به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکایی است.
وی با بیان اینکه بخشی از مصرف بالای لوازم آرایشی در کشور ما به دلیل منطقه جغرافیایی ایران است، اظهار کرد: منطقه‌ای که تحت عنوان اروپا مشهور است، عمدتا دارای افراد اموشنال و هیجانی نیستند، در این مناطق انسان‌ها کمتر به دنبال رفتارهای نمایشی هستند و از لحاظ تجلی هیجانات، شادی، غم،خشم و حتی افسردگی‌های خود نسبت به منطقه خاورمیانه به ویژه ایران کمتر و ضعیف‌تر می‌باشند.
امیدی با اشاره به اینکه تجلی هیجانات در مناطق خاورمیانه به ویژه ایران دارای جنبه تاریخی و جغرافیایی ، فرهنگی و روان شناختی است، خاطرنشان کرد: در کشوری مثل ایران به دلیل برخی محدودیت‌ها تجلی خانم‌ها بیشتر به چهره‌هایشان معطوف می‌شود تا به کل اندام‌شان، در صورتی که راههای مختلفی برای نمایان شدن و عرض‌اندام کردن خانم‌ها در جامعه وجود دارد و لزوما این نیست که بخواهند از طریق چهره، خودشان را نشان دهند.
حجاب هیچ نقشی در آرایش بانوان ایرانی ندارد
این روانشناس با بیان اینکه حجاب نمی‌تواند عاملی برای مصرف بالای لوازم آرایشی در ایران باشد، تصریح کرد: در کشورهایی مانند عربستان، امارات متحده عربی و سوریه که مسئله حجاب در آنها اجباری نیست، مصرف بالای لوازم آرایش را شاهد هستیم؛ پس حجاب نمی‌تواند عاملی برای آرایش زنان ایرانی محسوب شود. این در صورتی است که آرایش خانم‌های عربی نسبت به زنان ایرانی اغراق‌آمیزتر و از رنگ و لعاب بیشتری برخوردار است؛ پس اگر قرار بود حجاب عاملی برای این امر باشد بایستی آرایش‌های ما رنگ و لعاب بیشتری نسبت به کشورهای عربی داشت، در صورتی که چنین نیست.
کسب رتبه های اول تا چهارم آرایش در جهان توسط زنان ایرانی
این استاد دانشگاه مسئله فرهنگی را عاملی مهم در آرایش بانوان خواند و افزود: بعضی از فرهنگ‌های جوامع رنگ و وارنگ هستند، آرایش زنان هندی و پاکستانی نیز رنگ و وارنگ بوده و از لعاب بیشتری برخوردار است، در صورتی که در این کشورها اصلا محدودیت حجاب وجود ندارد و حتی تنوع رنگ‌ها در این جوامع در مقایسه با کشورهای اروپایی که اکثرا گرایش به رنگ‌های سرد دارند بیشتر به سمت رنگ‌های گرم است.
وی یادآور شد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که نه تنها آرایش خانم‌ها رتبه‌های اول تا چهارم را در دنیا به خود اختصاص داده است، بلکه اخیرا با تبلیغات ماهواره‌ها که بیشتر بر روی زیبایی چهره و تناسب اندام متمرکز شده است به سوی جراحی‌های زیبایی رو آوردند که خود این مسئله نیازمند آسیب‌شناسی است.
عدم رضایت زنان ایرانی از جذابیت های جسمانی خود
وی با تأکید بر عدم رضایت زنان ایرانی از جذابیت‌های جسمانی خود در مقایسه با کشورهای غربی گفت: این عدم رضایت از جنبههای زیبایی‌شناختی جسمانی (چهره) باعث ایجاد یک نوع ناهماهنگی، اضطراب و تحت‌الشعاع قرار دادن مسایل هویتی فرد می‌شود که اساسا می‌گوید آیا من آدم زیبایی هستم یا نیستم؟، این عدم رضایت و این تعارض که آیا چهره‌ای که من از خودم در جامعه نشان می‌دهم مورد قبول همگان هست یا نیست، مشکل ساز شده است.
امیدی در ادامه اظهار کرد: شاید این عدم مقبولیت یک امر تخیلی و یا ناشی از ادراک فرد باشد که در پی این مسئله به دنبال کسب مقبولیت اجتماعی برای خود در جامعه برمی‌آید، به همین دلیل برای کسب آن اقدام به آرایش چهره خود کرده در حالی که شاید اگر روش‌ها و فرصت‌های بیشتری در جامعه برای کسب مقبولیت به ویژه برای خانم‌ها وجود وجود داشته باشد زنان تا این حد به دنبال این نباشند که از لحاظ زیبایی بخواهند به دنبال محبوبیت باشند.
زنان تحصیل کرده کمتر آرایش می کنند
امیدی با بیان اینکه به هر میزان فرد موقعیت‌های بیشتری در اجتماع برای کسب محبوبیت، مقبولیت و کسب تأیید شدن داشته باشد کمتر به دنبال زیبایی کردن خود هستند، یادآور شد: زنان تحصیل‌کرده و شاغل کمتر به دنبال زیبایی خود بوده و حتی کمتر نیز از طلا و جواهرات استفاده می‌کنند.
امیدی با اشاره به اینکه محیط‌هایی می‌توانند باعث سلامت روانی افراد باشند که موجب ایجاد تأیید برای آنها شوند، خاطرنشان کرد: هر فردی یک زمینه آسیب‌شناختی به طور ژنتیکی، تربیتی و تحولی در خود دارد، اگر این افراد در محیط‌هایی قرار گیرند که به نوعی برای فرد تأیید و تقویت فراهم کند، این زمینه‌های آسیب‌شناختی چندان بروز و تجلی پیدا نمی‌کند ولی اگر در محیط‌هایی قرار گیرند که دامنه عدم تأیید شدن‌شان بسیاری از رفتارهای فرد را شامل شود باعث ظهور این آسیب ها می‌شود.
وی ادامه داد:ما در جامعه افراد بی‌هویت زیادی می‌بینیم گرچه می‌توانند افراد موفقی باشند، اما هنوز یک تصویر منسجم و درستی را از خودشان ندارند. یکی از راههای کسب تأیید و اعتباربخشی در سنین جوانی و نوجوانی به ویژه در خانم‌ها جذابیت‌های جسمانی است، بنابراین می‌توان گفت عوامل جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی، روان‌شناختی و مسایلی که تحت عنوان آسیب‌های روانی که هنوز بروز پیدا نکردند، می‌توانند عاملی برای استفاده از لوازم آرایشی برای جذابیت‌های افراطی جسمانی باشد.
زنان، بالقوه مورد تهاجم فیزیکی و روانی دیگران قرار دارند
این روانشناس به آسیب های اجتماعی مصرف لوازم آرایش در جامعه اشاره کرد و افزود: زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که به دلیل ملزومات زندگی و شرایط اجتماعی بایستی وارد جامعه شوند، زیرا نمی‌توانند در منزل بمانند و فقط کارهای خانه‌‌داری را انجام دهند، بنابراین شرایط ایجاب می‌کند که خانم‌ها در اجتماع حضور داشته باشند. جنس مؤنث در تمام جوامع نسبت به جنس مذکر از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار است به همین دلیل بالقوه مورد تهاجم دیگران قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: تهاجم نسبت به بانوان همیشه فیزیکی نبوده، بلکه گاهی اوقات روانی نیز است. به هر حال نگاه‌ها نسبت به خانمی که در اداره کار می‌کند نوعی تهاجم و حمله برای همه آنها تلقی می‌شود و معنای روانی خوشایندی برایشان ندارد.
آرایش خانم ها سرنخی برای تهاجم بیماردلان
این استاد دانشگاه اضافه کرد: بنابراین واقعیت این است که خانم‌ها در اجتماع حضور دارند، بعضی از موقعیت ها برانگیزاننده سرنخ‌هایی برای تحریک محیط هستند، به عنوان مثال فردی که دارای یک خودروی 160 میلیون تومانی است وقتی نیمه شب در خیابان تردد کند صددرصد مشکلی برایش پیش می‌آید، پس خانمی که از تجلی بیشتری برخوردار بوده و آرایشش به گونه‌ای است که می‌تواند برانگیزاننده اطرافیان باشد، بنابراین وجود این زنان با چنین شرایطی می‌تواند سر نخی برای افرادی که احتمالا دارای آسیب‌هایی هستند، باشند.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: به هر حال همه انسان‌هایی که در جامعه زندگی می‌کنند افراد سالمی نبوده و دارای شخصیت‌های ضد اجتماعی هستند که اساسا کنترل خوبی به رفتارهای خود ندارند، بنابراین اگر ما این سر نخ‌ها را به دست افرادی که از لحاظ شخصیتی بی‌ثبات و هیجانی هستند، قرار دهیم؛ در واقع شرایط را برای تهاجم آنها مهیا کردیم.
تهاجم به زنان فقط مختص به ایران نیست
امیدی خاطرنشان کرد: شاید در جوامع غربی به اندازه‌ای که در کشور ما از لوازم آرایش استفاده می‌کنند، این لوازم مصرف نشود، ولی آنها نیز به دلیل جذابیت‌های جسمانی که برای خود ایجاد می‌کنند، مورد تهاجم دیگران قرار می‌گیرند. این بحث دردسرهای روزانه برای زنان در تمام جوامع حتی جوامع غربی هم وجود دارد، به هر حال خانم‌هایی که خارج از منزل هستند اگر شرایطی را رعایت نکنند مورد تهاجم فیزیکی و روانی قرار می‌گیرند.
1/2 میلیارد دلار صرف خرید لوازم آرایشی در کشور
وی با بیان اینکه 1/2 میلیارد دلار صرف خرید لوازم آرایشی در کشور می‌شود، افزود: این میزان رقم پایینی نیست، کسی که به طور افراطی به زیبایی و آرایش چهره خود می‌پردازد، بنابراین به صورت افراطی هم به لباس پوشیدن خود می‌پردازد؛ به عقیده بنده صرف 1/2 میلیارد دلار به طور خاص و محدود می‌تواند تقویت‌کننده بسیاری از رفتارهای اجتماعی دیگر هم باشد که موجب ایجاد رقم قابل ملاحظه‌ای از لحاظ مصرف هزینه‌های اقتصادی شود.
وی با اشاره به راهکارهای مقابله با این معضل در جامعه اظهار کرد: اگر نگاه آسیب‌شناسانه نسبت به حل مسئله داشته باشیم، اقدامات مهمی در این زمینه می‌توان انجام داد؛ اگر ما در محیط کار فرصت‌هایی برای خانم‌ها ایجاد کنیم که این فرصت‌ها مؤید رفتارهای آنها باشد، دیگر نیازی احساس نمی‌کنند که یک اعتباربخشی افراطی را از جنبههای جسمانی بخواهند دریافت کنند و آنها می‌توانند از طریق تسهیلاتی مانند تسهیلات آموزشی، شغلی، اوقات فراغت و چیزهایی که اغناکننده نیازهای روانی افراد در جامعه باشد ابراز وجود مثبت
کنند.
عدم اهتمام آموزش وپرورش به هویت افراد
وی با بیان اینکه یکی از آسیب‌های زیربنایی برای استفاده از لوازم آرایشی مسئله هویتی است، خاطرنشان کرد: بخشی از مسئله هویتی افراد به تجربیات دوران کودکی به ویژه در نظام آموزش و پرورش ما ارتباط پیدا می‌کند، آموزش و پرورش که صرفا به نمره و موقعیت تحصیلی افراد اعتبار می‌دهد و هیچ فرصتی را برای ابراز وجود و تأیید شدن افراد ایجاد نمی‌کند، پس در چنین شرایطی دانش‌آموزان بسیار محوری و کانالیزه شده، تربیت می‌شوند.
این روانشناس تصریح کرد: به عنوان مثال فرد 18 و 19 ساله‌ای که از لحاظ تحصیلی موفق نبوده بایستی در نظام آموزشی ما به گونه‌ای تربیت شده باشد که بتواند در موقعیت‌های دیگر خود را نشان دهد، اگر ما بخواهیم یک مقایسه‌ای با جوامع غربی داشته باشیم، باید بگوییم در این جوامع فرصت ابراز وجود تقریبا برای افراد وجود دارد و هر فردی با حداقل تفاوت سواد می‌تواند خود را در جامعه نشان دهد، مثلا یک فردی که هیچ جایگاه اقتصادی و اجتماعی در کشور ما ندارد، می‌تواند در جوامع غربی با یک خلاقیت و ابداع در میادین ورزشی خود را نشان دهد، در صورتی که در کشور ما عکس این امر حاکم است.
نظام آموزش و پرورش متکی به موقعیت تحصیلی افراد است، نه هویت آنها
امیدی با بیان اینکه یک‌قطبی بودن جامعه ما یکی از دلایل مهم مشکلات موجود است، یادآور شد: عامل این مشکل در جامعه، آموزش و پرورش است، نظامی که متکی به هویت افراد نبوده و صرفا متکی به موقعیت افراد آن‌هم در مسایل تحصیلی و شغلی است در چنین شرایطی فرصت رشد و هویت از افراد گرفته می‌شود که یکی از آسیب‌های هویتی آن در بزرگسالی همین معضل (آرایش) در جامعه است که شاهد آن هستیم.
افزایش مصرف لوازم آرایشی خاص ایران نیست!
حجت الا سلام سید حسین شرف الدین، جامعه شناس و عضو هیأت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) نیز پیرامون مصرف بالای لوازم آرایشی در ایران گفت: مصرف این نوع از لوازم تا آنجا که اطلاعات و آمار های منتشره نشان می دهد، در همه کشورها به ویژه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بالا است. البته زیادی و کمی مصرف تابع معیارسنجی خواهد بود که قاعدتا بدون آن، نمی توان در این خصوص داوری کرد. به بیان دیگر، تا حد مصرف متعادل و متوازن لوازم آرایشی تعیین نشود زیادی و کمی آن قابل تعیین نیست.
وی با بیان اینکه برآوردهای موجود بیشتر ذوقی یا ارجاع به یک سطح انتظار طبیعی و عرفی است، اظهار کرد:مصرف زیادی لوازم آرایشی تابع شرایط و امکانات جامعه مدرن از یک سو ؛ موقعیت اجتماعی زن دراین جامعه از سوی دیگر، اهمیت یابی موضوع آرایش و زیبایی و اهتمام به جلوه های فیزیکی؛ از سوی سوم است. آرایش و زینت و متقابلا دوری جستن از ژولیدگی و پلشتی یکی از مطلوبات روانی و نیازهای فطری انسان اعم از زن و مرد است. نیازی که در طول تاریخ و تقریبا در همه جوامع انسانی به گونه های مختلف به رسمیت شناخته شده و از ارزش فرهنگی اجتماعی متناسب برخوردار است.
حجت الاسلام شرف الدین اضافه کرد: فعالیت هایی همچون خالکوبی، سرمه کشیدن، سرخاب و سفیدآب کردن، خضاب کردن مو، روغن مالی، استفاده از عطریات و مواد خوش بو کننده، بلند گذاشتن مو با آرایش های خاص، شانه زدن، استفاده از زیور آلات همچون انگشتر، دستنبد و خلخال؛ مسواک زدن و سایر دخل و تصرفات بدنی از رایج ترین اقداماتی بوده که برای ارضای این نیاز طبیعی و زیباشناختی مورد توجه قرار گرفته است. بدیهی است که نیاز به زینت و آرایش نیز همچون سایر نیازهای فطری با دخالت و برنامه ریزی فرهنگی ارضا می شود.
خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد
این جامعه شناس با بیان اینکه در اسلام نیز این نیاز به رسمیت شناخته شده و در چارچوب حدود و قواعدی به ارضای آن توصیه و ترغیب شده است، خاطر نشان کرد: خداوند در آیه 31 سوره اعراف می فرماید: «یا بنی آدم خذوا زینتکم عندکل مسجد». طبق این آیه عموم انسان ها به بهره گیری از زینت و آرایش متناسب در محیط عام و اجتماع توصیه شده اند. در روایاتی دیگر هم می فرماید: «ان الله جمیل و یحب الجمال» یعنی خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. البته اسلام بسیار بیشتر و موکدتر از آراستگی و زینت ظاهری؛ به آراستگی باطنی، فکری، اخلاقی و معنوی توصیه و ترغیب کرده است.
آرایش کردن مجاز در حد تعادل، الزامیست
این عضو هیأت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) گفت: نیازی به ذکر نیست که در موضوع زینت و آرایش میان زن و مرد تفاوت هایی وجود دارد که در منابع فقهی بدان توجه داده شده است. برای مثال، برخی زینت ها برای زنان مجاز و برای مردان ممنوع است؛ استفاده از برخی زینت ها نیز تنها در چارچوب خانواده برای زنان مجاز و آشکار کردن آن برای دیگران ممنوع و حرام شمرده شده است. در حیطه مجاز نیز رعایت حد تعادل الزامی است.
ترمیم ضعف های طبیعی از جمله اهداف آرایش کردن
حجت الاسلام شرف الدین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا معیار زیبایی در کشور ما آرایش است، افزود: خیر زیبایی هم معیار طبیعی دارد و هم معیار مصنوعی و بدلی. آرایش هم می تواند در صورت رعایت برخی اصول، زیبایی های طبیعی را افزایش دهد. البته برای کسانی که از زیبایی طبیعی سهم در خوری ندارند یا خود چنین احساس می کنند؛ توجه به آرایش بیشتر با هدف ایجاد زیبایی و ترمیم ضعف های طبیعی صورت می گیرد. افزایش و تنوع بخشی به زیبایی های طبیعی یا ایجاد توازن میان زیبایی موجود نیزمی تواند از جمله انگیزه های سوق یابی به آرایش باشد.
تشدید آرایش با افول تدریجی زیبایی های طبیعی
وی با بیان اینکه گذر زمان و افول تدریجی زیبایی های طبیعی، توجه به آرایش برای حصول زیبایی بدلی را در میان افراد مسن تشدید می کند، تصریح کرد: کسانی که در دوره جوانی عادت مفرط به استفاده از لوازم آرایشی داشته اند، معمولا در میانسالی برای ترمیم عوارض به جا مانده از این مصرف افراطی نیاز بیشتری به ادامه این وضعیت دارند.
میل به زیبایی به عنوان یک آرمان عامل آرایش در زنان
این جامعه شناس با اشاره به عوامل متعدد توجه و اهتمام جدی زنان در جامعه مدرن به زینت و آرایش اظهار کرد: میل به زیبایی به عنوان یک آرمان (لازم به ذکر است که در جامعه مدرن به دلیل اینکه انسان خود را در بدن و جسم فیزیکی خلاصه کرده و خود حقیقی او به فراموشی سپرده شده؛ این میل از طریق دخل و تصرف های بدنی با هدف افزایش زیبایی ظاهری ارضا می شود)؛ میل به کسب زیبایی اضافی (به عنوان یک کمال؛ این موضوع در خانم هایی که بهره بالایی از زیبایی طبیعی ندارند وضوح بیشتری دارد)؛ میل به جوان ماندن و طراوت مستمر؛ میل به خودنمایی و جلب توجه یا تأیید دیگران (انسان به طور طبیعی – قطع نظر از جنبه های تربیتی و اخلاقی- از دیدن و دیده شدن لذت می برد؛ از سوی دیگر، جلب توجه دیگران یا برانگیختن حس کنجکاوی دیگران نماد نوعی قدرت روانی شمرده می شود) از جمله عوامل توجه زنان به آرایش کردن است. گاه هدف فرد به رخ کشیدن ثروت و موقعیت طبقاتی خود از طریق ضمیمه کردن زیور آلات، پوشیدن لباس های فاخر و استفاده از مدهای نو صورت می پذیرد.
بالا بردن شانس ازدواج با آرایش
این عضو هیأت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) ادامه داد: غلبه احساسات برعقل؛ رقابت جنسی و چشم و هم چشمی و بالا بردن شانس ازدواج نیز از جمله عواملی است که در این امر حائز ذکر کردن است. برخی عوامل اجتماعی و تمدنی مؤثر نیز همچون رواج مدگرایی و مصرف زدگی از طریق تبلیغ رژیم های متعدد بدن سازی و پدیده صنعت فرهنگ و سودجویی های اقتصادی؛ اهتمام به ارضای لجام گسیخته تمایلات زیباشناختی؛ افزایش قدرت و انگیزه تصرف و دست کاری در بدن؛ ارزش یابی و اعتبار بخشی اجتماعی (یا نیاز آفرینی کاذب واعمال فشار اجتماعی برای همنوایی)؛ محوریت یابی افسارگسیخته امیال انسانی وغیره نیز از جمله عواملی است که تشدید مصرف و افراط در این موضوع را تمهید کرده است.
تمایل به زینت و آرایش امری طبیعی است
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا اجباری بودن حجاب می تواند عاملی برای گرایش بانوان به آرایش باشد گفت :فکر نمی کنم. تمایل به زینت و آرایش امری طبیعی است که قاعدتا تحت تأثیر الزامات فرهنگی اجتماعی سامان می یابد. زنان در جامعه بنا به ملاحظاتی از آشکار سازی زیبایی های طبیعی و ظاهری خود و بهره گیری از آرایش های مصنوعی تا جایی که به خرج و زحمت نیفتند منع شده اند. حجاب کامل نیز تنها در صورتی رعایت خواهد شد که از آشکار سازی زینت های طبیعی و آرایش های صوری در محیط های بیرونی اجتناب شود.
آرایش مخدوش کننده عزت نفس زنان
حجت الا سلام شرف الدین در پاسخ به این سؤال که آرایش زنان چه آسیب های اجتماعی و اقتصادی به دنبال دارد، یادآور شد: آنان را در معرض نگاه های شهوت آلود بوالهوسان قرار می دهد، ضریب بزه دیدگی آنها توسط عوامل سرکش را افزایش می دهد؛ عزت نفس آنها را مخدوش می سازد؛ التهابات جنسی را در جامعه افزایش می دهد؛ فضای اخلاقی جامعه را تیره و تار می سازد؛ هزینه های امنیتی و روانی زیادی را برجامعه تحمیل می کند و در نهایت هزینه های اقتصادی خانواده و کشور را افزایش می دهد؛ همچنین زمینه اشاعه برخی بیماری های جلدی را نیز فراهم می سازد.
این جامعه شناس با اشاره به سن مصرف کنندگان لوازم آرایش در کشور گفت: مطالعه مشخصی در این خصوص در ایران صورت نگرفته ولی حدس منطقی و انتظار طبیعی این است که به لحاظ سنی قشر جوان و به لحاظ طبقه اجتماعی، طبقات متمکن و مرفه به این موضوع اهتمام نسبتا بیشتری داشته باشند. اگر چه همانگونه که در قبل گذشت، ادعای مصرف بالای مواد آرایشی و تزیینی در کشور خود نشانه روشنی از عمومیت مصرف این مواد در اقشار مختلف جامعه هر چند با نسبت های متفاوت دارد.
احیای هویت انسانی فراموش شده گامی در راستای حل معضل آرایش
وی به راهکارهای مقابله با این معضل در جامعه اشاره کرد و افزود: فرهنگ سازی و تقویت بنیادهای فرهنگ دینی؛ جامعه پذیری مناسب و اهتمام به ترویج الگوهای تربیتی و اخلاقی؛ اصلاح سبک زندگی و معیارهای زیستی؛ تقویت حس بازنگری وجود شناختی؛ احیای هویت انسانی فراموش شده و ترویج فرهنگ ترجیح روح و مطالبات روحانی و معنوی بر تمایلات و کشش های غریزی معطوف به بدن از جمله راههای مقابله با این معضل است.
هچنین از دیگر راهکارهای مقابله با این معضل می توان به ترویج حقیقت گرایی به جای ظاهر گرایی؛ اهتمام به ترمیم خلاء های شخصیتی و فرهنگی؛ تعدیل مصرف گرایی و تجمل گرایی؛ بازتعریف زیبایی؛ تردید افکنی در مشروعیت ارزش ها واستاندارهای فرهنگی بیگانه؛ اطلاع رسانی عمومی در خصوص تبعات و عوارض منفی موضوع و بهره گیری از نظارت و کنترل فرهنگی نرم اشاره کرد.
این عضو هیأت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) با بیان اینکه فرهنگ سازی نقش مهمی در حل معضل آرایش در جامعه دارد، خاطر نشان کرد: اساسا ایجاد هر نوع تحول در جامعه انسانی در سطوح رفتاری و خلق و خوی اجتماعی بدون بهره گیری از سازوکارهای جامعه پذیری، اقناع سازی، تغییر نگرش، ارائه سبک و شیوه جایگزین، تغییر نظام ترجیحات، ایجاد حساسیت متناسب، تردید افکنی در رویه های متعارف، اعمال نظارت و کنترل عمومی غیر ممکن و عقیم خواهد بود. البته ناگفته نماند که نام کلی همه این سیاست ها « فرهنگ سازی» است.
مطرح شدن ضعف زیباشناختی پس از دوره مشروطه
در این میان ابراهیم فیاضی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز در گفت و گو با خبرنگار شبستان گفت: مشکل ما اینجاست که ما ایرانی‌ها خود را زشت می‌پنداریم و اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها را زیبا فرض می‌کنیم چون رنگ پوست ما سبزه ایرانی و چشم و موی ما مشکی است، زشت هستیم و اروپایی‌ها که دارای پوست سفید، چشم رنگی و موی طلایی هستند، زیبا می‌باشند.
وی با بیان اینکه این ضعف زیباشناختی پس از دوره مشروطه (ناصرالدین) در ایران مطرح شد، اظهار کرد: ایرانیان از همان دوره، اروپاییان را زیبا و خودشان را زشت پنداشتند و نتیجه حاصله این شد که برای جبران این زیبایی‌شناسی، زیبایی غربی را در جسم خودمان بازتاب دهیم، بر همین اساس تا جایی که تکنولوژی اجازه می‌دهد (جراحی بینی، پوست و گونه) ما اقدام به این امر می‌کنیم که متأسفانه در صدا و سیما نیز با تبلیغ زیبایی‌شناسی غربی به این امر دامن زده و ما همچنان زشت باقی مانده‌ایم.
اعتماد به نفس تابعی از زیبایی‌شناسی است
فیاضی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات موجود در ازدواج نیز همین زیبایی‌شناسی است، اینکه همه دخترها زشت شدند و باید با آرایش خودشان را زیبا کنند، به دلیل اینکه اعتماد به نفس تابعی از زیبایی‌شناسی افراد است، اگر فردی احساس زیبایی کرد اعتماد به نفس‌اش نیز افزایش می‌یابد و اگر زیبایی نداشت اعتماد به نفس‌اش هم خود به خود از میان می‌رود.
زمانی که زشت می‌شویم آرایش می‌کنیم!
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا اجباری بودن حجاب باعث افزایش مصرف آرایش در بانوان شده است، یادآور شد: اتفاقا حجاب برای بانوان زیبایی می‌آورد. پوشیدن لباس‌های رنگی مانند چادر و مانتوی رنگی باعث زیبایی می‌شود، این برهنگی است که باعث زشتی می‌شود، ما احتیاج به آرایش نداریم، بلکه زمانی که زشت می‌شویم آرایش می‌کنیم.
وی با اشاره به آسیب‌های اجتماعی مصرف لوازم آرایش بالا در ایران گفت: این امر موجب دوگانگی و ریاکاری در جامعه می‌شود و افراد آن‌گونه که هستند خود را نشان نمی‌دهند، این امر عاملی مهم در ایجاد مسئله اخلاقی و رفتاری در جامعه است.
رابطه مستقیم آرایش با ضربه های اقتصادی
این جامعه‌شناس با اشاره به ضربه‌های اقتصادی این معضل در جامعه خاطرنشان کرد: اینجا بحث واردات نیست، بلکه اعتماد به نفس افراد مهم‌تر از ضربه اقتصادی است. زیرا اگر مشکل اعتماد به نفس در جامعه حل شود، ضربه‌های اقتصادی هم که از جانب این معضل متوجه کشور می‌شو،د حل خواهد شد. امروزه خانم‌ها فقط به دنبال عروسک کردن خود هستند (عدم اعتماد به نفس) یعنی تعریف یک زن در جامعه ما این شده است که یک پولی از همسر خود بگیرد و به دنبال فلان لباس مد شده با آرایش غلیظ در فروشگاه‌ها و مغازه‌ها بگردد. این امر بیانگر عدم وجود و عدم اعتماد به نفس زنان ما است.
ما هنوز در مرحله بچگی مانده ایم
وی با طرح سؤالی مبنی بر اینکه آیا کسی که احساس شخصیت نمی‌کند، می‌تواند تولید اقتصادی کند؟، افزود: ما هنوز از مرحله بچگی عبور نکردیم و بچه هم نمی‌تواند فکر کند، کار کند و در انجام امور جدی باشد، زیرا کار اقتصادی نیازمند عقلانیت است و افرادی که به دنبال آرایش و مد هستند هیچ‌گونه عقلانیتی ندارند و فقط مصرف‌کننده هستند، بنابراین اهمیت این امر بیشتر از واردات است.
وی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مشکل حال حاضر جامعه را دیر کرد ازدواج خواند و افزود: در صورت ازدواج به موقع و ارضای نیازهای جنسی در خلوت، بسیاری از مشکلات موجود، در جامعه حل خواهد شد؛ زیرا در این صورت دیگر زنان و مردان به دنبال خودنمایی جسمی نرفته و باعث بروز این مشکلات در جامعه نمی‌شوند.
این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: به دلیل همین خودنمایی جسمی، امروزه بسیاری از جوانان با استفاده از داروهای غیرمجاز و هورمونی که باعث عوارضی مانند نازایی در پسرها می‌شود و دخترها نیز با رژیم‌های غذایی نامناسب به دنبال لاغر کردن خود هستند که متأسفانه هیچ آگاهی از عوارض آنها در آینده ندارند.
وی با اشاره به اینکه اگر مسئولان طالب حجاب در جامعه هستند باید سن ازدواج را کاهش دهند، تصریح کرد: در صورت ازدواج به هنگام، هم طلاق در جامعه کاهش می‌یابد و هم رفتارهایی مانند خشونت‌ها، روابط غیرمشروع قبل از ازدواج، بدحجابی و آرایش در جامعه از میان می‌رود.
به اعتقاد فیاضی آرایش در دین مبین اسلام فقط در چارچوب خانواده برای همسر توصیه شده است و هیچ حد و مرزی برای آن تعیین نشده است.
مطالب فوق حاکی از آن است که بیشترین آرایش در سنین جوانی انجام می شود، این در حالی است که افول زیبایی در سنین میانسالی بروز می کند. آمار جمع آوری شده در مصرف لوازم آرایش و واردات آن به کشور هم نمایانگر خروج ارز از کشور است. همچنین بالا رفتن سن ازدواج و رواج انجام اعمال جراحی برای زیبایی نیز دامنگیر جامعه امروز شده است، اما این سؤال بی جواب باقی می ماند که چرا برای رفع این مشکلات و معضلات هیچ تدبیری اتخاذ نمی شود؟ چرا رسانه ملی که به گفته امام (ره) باید دانشگاه کشور باشد تیشه به ریشه می زند؟و در نهایت چرا هیچ نهاد مسئولی جوانان کشور این سرمایه های عظیم را در نمی یابد از آموزش و پرورش گرفته تا سازمان ملی جوانان؟ این انتظار می رود که در سالی با نام جهاد اقتصادی مانع خروج ارز از کشور شویم و سرمایه های کشور را برای آموزش و تربیت نسل جوان هزینه کنیم تا نسل جوان را از خطر تهاجم فرهنگی و جنگ نرم مصون نگه داریم. یادمان باشد نوش دارو پس از مرگ سهراب کاری از پیش نمی برد!!!
انتهای پیام