آئین های سوگواری ماه محرم در کشورهای مختلف جهان;تصاویر

لبنان:

مسلمانان لبنان ازگذشته‌های دور با‌ وجود حاکمیت مسیحیان و کنترل عزاداری از طرف حاکمان وقت، با‌ تأثیرپذیری از ایران و عراق همواره به عزاداری می‌پردازختند؛ تداوم این عزاداری‌ها باعث ‌شد تا دولت مسیحی لبنان در سال 1973 میلادی روز عاشورا را برای اولین‌ بار در تمامی نقاط لبنان و نهاد های دولتی، مؤسسه ‌های ملی و بازار، تعطیل رسمی اعلام‌ نماید. در بخش شيعه نشين اين کشور در جنوب، شیعیان به تشکيل دسته‌هاي عزاداري حسيني مي‌پردازند و از کوچه‌ها و خيابان‌ها به سوي ميادين اصلي مناطق به راه افتاده، سينه‌زني و زنجير زني مي‌کنند. همچنین مساجد مناطق آزاد شده‌ي اين کشور، با پخش نوحه‌هاي حسيني، براي مسلمانان مبارز اين منطقه، الهام بخش مقاومت و ايستادگي در برابر ظلم و ستم رژيم صهيونيستي هستند. در شب های محرم مردان و زنان لبناني، با خواندن زيارت عاشورا آغاز به عزاداري کرده و همراه با پرچم‌هاي سبز و سياه، با شکوه تمام به عزاداري مي‌پردازند.





 

ترکیه:

همه ساله در ترکیه به مناسبت سالگرد شهادت امام حسين (ع) مراسمي از سوي شيعيان جعفري این کشور برگزار مي گردد. در ساعات اوليه صبح هزاران نفر از شیعيان گردهم مي‌آيند و به عزاداري و زنجير زني مي‌پردازند و سپس نمايش تمثيلي حادثه کربلا را به صورت تئاتر اجرا مي‌کنند و طي مراسمي که در ديگر اديان معمول نيست ياد و خاطره‌ي شهادت امام حسين( ع) را در اذهان زنده مي‌کنند. در این کشور شیعیان از اول تا دهم محرم لباس سياه بر تن نموده و در هیات های عزاداری با لباس‌هاي سياه مقابل همديگر مي‌ايستند و شروع به سينه‌زني و زنجيرزني مي‌کنند. همچنین در برخی مناطق این کشور بسياري از شيعيان پيراهن سفيدي به روي لباس مشکي خود مي‌پوشند که به معني کفن است و نيز نوارهاي پارچه‌اي سبز و قرمز رنگي بر پيشاني مي‌بندند.همچنین شیعیان ترکیه در این ایام غذایی به نام «افشون» درست، و بین مردم تقسیم می‌کنند. در عزاداری شهر استانبول، گروه‌هایی از اهل سنت، به ویژه رجال دولتی برای هم دردی با شیعیان شرکت می‌کنند.





 

بحرین:

مراسم عاشورا و شهادت مظلومانه‌ي حضرت ابي عبدالله الحسين( ع)  و ياران باوفايش در بحرين شور و حال خاصي دارد، از ابتداي ماه محرم نماي حسينيه‌هاي بحرين يکپارچه سياه‌پوش مي‌شود و شعارهاي عاشورايي و پرچم‌هاي سياه در خارج از محدوده‌ي حسينيه‌ها نيز نصب مي‌گردد. در اغلب حسينيه‌ها به ويژه‌ حسينيه‌هاي شيعيان عرب بحريني، صبح و شب وعاظ به روضه‌خواني و مرثيه سرايي مي‌پردازند. روزها و شب‌‌هاي هفتم، هشتم، نهم و دهم محرم مراسم سينه‌زني و زنجير‌زني برگزار مي‌شود و دسته‌هاي عزاداري در کوچه‌ها و خيابان‌ها به صورت منظم به راه مي‌افتند. مراسم تعزيه‌خواني نيز هنوز در مناطقي از بحرين رواج دارد. همچنین پيشاپيش دسته‌هاي سينه‌زني پرچم‌هاي سياه و شعارهاي عاشورا و بعضاً اسب‌هاي سياه‌پوش به صورت ذوالجناح امام به حرکت در مي‌آيند. بعضي از دسته‌هاي سينه‌زني به نواختن سنج و دمام اقدام مي‌کنند. اطعام عمومي و پخش شربت در اين چند روز به صورت گسترده‌اي صورت مي‌گيرد. حسينيه‌هاي بحرين در تمام مدت دو ماه محرم و صفر داير هستند و مراسم عزاداري و روضه‌خواني برپا مي‌دارند. در بحرين براي حسينيه‌ اصطلاح «حاتم » به کار برده مي‌شود و شيعيان تمام مراسم اجتماعي، اعياد مذهبي و حتي مراسم عروسي فرزندانشان را  در حاتم‌ها برگزار مي‌کنند.




 

شبه قاره هند:

مسلمانان شبه قاره هند نیز در این ماه به سوگ امام حسین(ع) و یارانش می‌نشینند: مردم پاکستان از دوازده قرن پیش مراسم سوگواری سردار شهیدان را برپا می‌کنند؛ با وجود این‌که در سال 1288 هجری شمسی مراسم عاشورا و اربعین از سوی استعمارگران انگلیس ممنوع اعلام‌شد و در سال1361 پلیس پاکستان استفاده از بلندگو را در حسینیه‌ها و تکایای شیعیان را غیرمجاز اعلام‌کرد ولی هرگز موفق‌نشد روند این عزاداری‌ها را متوقف‌کند؛ در این راستا وهابیون این کشور نیز هرساله با به خاک و خون کشیدن عزاداران سعی‌دارند جلو این مراسم را به‌گیرند ولی با گذشت‌ زمان این عزاداری‌ها باعث غنای فرهنگ تشیع شده و خطبا، نویسندگان و شاعران فراوانی به ‌برکت این عزاداری‌ها پا به عرصه گذاشته‌اند.



در کشور هند نیز هندوها و غیرمسلمانان با دیدن سوگواری‌ها و نوحه‌سرایی و محافل حزن متأثر‌شده و با مسلمین همراهی‌می‌کنند و حتی در بعضی شهرها و مناطق، هندوها ساختمان‌هایی ساخته و وقف امام حسین(ع) کرده‌ و به تقلید از مسلمین نام آن‌ها را حسینیه گذاشته‌اند و در آنجا به سوگواری می‌پردازند؛ یکی از نقاط مشترک عزاداری پاکستان و هند شرکت مسلمانان اهل سنت در عزاداری‌هاست.  نکته قابل‌توجه این‌‌که در پاکستان اهل سنت نیز به عزاداری می‌‌پردازند؛ همچنین در شهرهای کراچی، حیدرآباد، کوتری، تخته و میرپورخاص از ایالت سند، روز عاشورا و اربعین حسینی غذاهای مختلفی چون حلیم درست می‌کنند و بین عموم تقسیم می‌کنند؛ این در حالی است که در شهر کوتری با 95 درصد جمعیت اهل تسنن، در ایام عزاداری امام حسین مجالس باشکوهی برپا می‌شود و مردم در روز عاشورا به سوی امام بارگاه حرکت می‌کنند. در شبه قاره در مجالس شیعیان هنگامی که عزاداری شروع می‌شود تمام شیعیان از خوردن و نوشیدن و سخن گفتن تا پایان مراسم خودداری می‌کنند و کسی که از این قانون تخلف‌کند، توبیخ می‌شود.


 
عده ای نیز در مناطق پاکستان و هندوستان شيعيان قمه زنی می کنند. انها در روز عاشورا دسته‌هاي عزا به حرکت در مي‌آيند و پس از صدمه زدن بر بدن هاي خود به محل هايي که کربلا نامگذاري شده است مي‌روند و در آنجا شمايل حضرت عباس را به خاک مي سپارند.







سنگال:
نحوه‌ي برگزاري مراسم عاشورا بين فرقه‌هاي مذهبي با يکديگر تفاوت چنداني ندارند و تا اندازه‌اي با خرافات آميخته شده‌است. مراسم عاشورا در سنگال به شکل سنتي است. براي مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذايي به نام "کوس کوس" که غذايي است عربي به همراه گوشت گاو، صرف مي‌کنند. بعضي‌ها عقيده‌دارند که بعد از غذا بايد بشقاب‌ها را روي سرگذاشت، سپس مراسمي مثل قاشق‌زني که در زمان قديم در ايران مرسوم بوده‌ است برپا مي‌کنند. زنان لباس مردان را مي‌پوشند و کودکان روي صورت خود پودر مي‌پاشند و در روز عاشورا که در زبان محلي به "تنخريب" معروف است به رقص و آواز مي‌پردازند و از مردم کوچه و بازار تقاضاي عيدي مي‌‌کنند چون اين روز را روز اول سال و عيد مي‌نامند. مرثيه‌خواني نيز در بين فرقه‌هاي تيجانيه و قادريه تا اندازه‌اي رواج دارد و واقعه عاشورا را از طريق نوارهاي صوتي براي مردم تشريح مي‌کنند و مرثيه‌خوانان معروفي که واقعه کربلا را به صورت نوار صوتي درآوردند مي‌توان از اين افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطيل رسمي است. در سنگال حسينيه، هيئت و يا فاطميه وجود ندارد و مجالس سخنراني‌هاي روز عاشورا در مساجد انجام مي‌شود.

کانادا:

مراسم مختلف مذهبي مربوط به محرم در کانادا و در شهرهاي مختلف هر ساله در روزهاي دهه‌ي آغازين ماه محرم و سوگواري حضرت سيدالشهداء (ع)  برگزار مي‌گردد. هر گروه شيعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبت‌هاي مذهبي در کشور خويش به برگزاري مراسم مذهبي در کانادا نيز مبادرت مي‌ورزد. البته شکل کلي و عمومي مراسمي که به شيوه‌ي مشترک ميان شيعيان با مليت‌هاي مختلف انجام مي‌گردد با توجه به مقتضيات محيط برخي ويژگي‌هاي خود را نيز دارند. برجسته‌ترين ويژگي مراسم عزاداري مشترک در ميان جامعه‌ي شيعيان کانادا برگزاري مجالس سخنراني است. محتواي اين سخنراني‌ها سعي بر اين دارد که در اين محافل بيشتر به وجه تاريخي و علمي مسئله عاشورا و درس‌هاي تاريخي آن پرداخته‌شود. مراسم عاشورا در کانادا شيوه‌ي مرسوم عزاداري شيعيان يعني سينه‌زني و نوحه‌خواني نيز انجام مي‌گيرد. البته اغلب اين مراسم سوگواري در مکان‌هاي سرپوشيده و مراکز تجمع شيعيان مانند حسينيه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود. در پايان مراسم نيز پرچمي را به ياد امام حسين (ع) در برابر شهرداري تورنتو به اهتزاز در مي‌آورند. يکي ديگر از ابتکارات اين کشور تهيه و نصب پوسترهايي در معرفي امام حسين (ع) و قيام عاشورا در وسايط نقليه‌ي عمومي شهر تورنتو است.




 

اندونزی:

براي اولين بار، مردم مهاجر جنوب هند، ساختن "تابوک" را براي برگزاري مراسم محرم به مردم بومي منطقه «پيدي» در اندونزي آموزش دادند. تابوک يا همان تابوت، يک سازه چوبي است (شبيه حرم مبارک امام حسين(ع) که با اوراق رنگارنگ تزئين مي‌شود و مردم این مناطق در تمام روز دهم محرم بر دوش گذاشته و در کوچه و بازار مي‌چرخانند و وقت غروب، در دريا مي اندازند.
مراسم برگزاري محرم (تابوک) در پاريمان اندونزی، بعد از ديدار هلال محرم، از نيمه شب، با آوردن خاک پاک و تميز رودخانه شروع مي شود. افرادي که براي آوردن خاک به رودخانه مي‌روند، لباس سپيد مي‌پوشند. اين خاک را در مکاني جمع مي‌کنند و روي آن پارچه‌ي سپيد مي‌کشند و آن را "دارگاه" (يعني درگاه يا امام بارگاه) مي نامند. اين دارگاه سمبل مرقد امام حسين (ع) و چادر سياه روي آن، نشاني پاکيزگي، حيات، دليري و شهادت حضرت امام حسين (ع) در راه خداست. روز پنجم محرم، ساقه درخت موز را از باغ با يک ضربه شمشير تيز مي‌برند که سمبل بهادري و دليري و مهارت شمشير زني حضرت قاسم (ع) است.





فرو بردن تابوت در آب دريا نشان مي‌دهدکه برگزاري مراسم محرم به پايان رسيده‌است و روح حضرت امام حسين (ع) با براق آن حضرت به سوي آسمان پرواز خواهد کرد تا آنجا به حضور امام علي(ع)‌ برسد و از آنجا به سوي بهشت عروج کند. تابوت آرام آرام در آب فرو مي رود و هنگامي که تاريکي شب فرا مي‌رسد، سوگواران بر مي‌گردند و زير زبان ورد گونه مي‌خوانند: علي بدايا! علي بدايا!( يعني يا حضرت علي (ع) به داد برس) و يا حسين! يا حسين!