اقدامات امام سجاد(ع)؛ عامل استمراربخش حماسه ماندگار عاشورا

حجت‌الاسلام زاهدی عنوان کرد: مصداق واقعی‌ آيه‌ شريفه‌ «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا»، عاشورای امام حسين(ع) و کربلاست؛ چون مؤمن واقعی که در رأس همه‌ مؤمنين قرار دارند، ائمه‌ اطهار(ع) هستند.

اين محقق و پژوهشگر علوم اسلامی گفت: منظور از اين آيه شريفه انسان‌های مؤمنی هستند که وفاداری خود را به آن عهدی که با خدا بستند به اثبات رسانيده‌اند و اين وفاداران به عهد و پيمان الهی، در اين آيه‌ شريفه به دو دسته تقسيم شده‌‌اند.

معاون فرهنگی و دانشجويی دانشکده الهيات دانشگاه تهران در ادامه تصريح کرد: يک دسته‌ آنهايی هستند که در اين راه، طبق آيه‌ شريفه «الَّذِينَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِی سَبِيلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ؛ کسانى که ايمان آورده و هجرت کرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته‏اند نزد خدا مقامى هر چه والاتر دارند» به درجه رفيع شهادت نائل می‌شوند و مصداق بارز آن سرور شهيدان حسين بن علی(ع) و جريان عاشورا هستند.

وی افزود: ادامه‌ آيه شريفه که دسته‌ دوم از اين جريان را معرفی می‌کند، می‌فرمايد: «وَمِنْهُم من یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا؛ و برخى از آنها در [همين] انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نکردند»؛ يعنی آن مؤمنينی که وفای به عهدشان را به اثبات رسانده‌اند و راه طولانی‌تر از راه شهادت را برای رسيدن به فوز عظيم و «اعظم درجة عند الله» در پيش دارند. آنها انسان‌هايی هستند که بعد از شهدا با اهداف شهدا و با منطق شهيدان ادامه‌دهنده راه آنها هستند و ما هم در کربلا دو صفحه‌ تاريخ را مشاهد می‌کنيم.

حجت‌الاسلام زاهدی با اشاره به انگيزه و هدف امام حسين(ع) در حرکت به سمت کربلا، اظهار کرد: در بيان انگيزه امام حسين(ع) از آمدن به کربلا، مورخين در مقاتل و کتاب‌های تاريخ علل مختلفی را بيان کرده‌اند اما من اينجا فقط به اين اشاره می‌کنم که آنهايی که می‌گويند امام حسين(ع) با دعوت کوفيان فقط برای تشکيل حکومت به سوی کربلا آمد ولاغير، در بين راه در آن منزلی که خبر شهادت مسلم به امام حسين(ع) رسيد، چرا امام حسين(ع) برنگشت؛ زيرا هدف امام(ع) اصلاح امت پيامبر(ص) و احيای ارزش های انسانی بود.

اين محقق و پژوهشگر علوم اسلامی با اشاره به وصيت امام حسين(ع) به محمد بن حنفيه، بيان کرد: در وصيت‌نامه‌ امام حسين(ع) به محمد بن حنفيه می‌خوانيم که حضرت می‌فرمايند: «هذا ما اوصی به الحسين ابن علی ابن ابيطالب الی محمد ابن حنيفه انی اشهد ان لا اله الا الله و ان جدی رسول الله؛ اين چيزی است که حسين پسر علی به محمد حنفيه وصيت می‌کند که شهادت می‌دهم خدايی جز الله نيست و جدم فرستاده خداست» که تاريخ در همان زمان و بلافاصله بعد از شهادت آن حضرت، رمز اين وصيت را در مجلس شام، کوفه و در حرکت حضرت زينب(س) و امام سجاد(ع) به ما معرفی می‌کند.

معاون فرهنگی و دانشجويی دانشکده الهيات دانشگاه تهران در بيان ابعاد اين وصيت، عنوان کرد: خيلی بحث است که آيا لازم بود امام حسين(ع) به وحدانيت خدا شهادت دهد؛ زيرا او نوه پيامبر اکرم(ص)، فرزند امام علی(ع) و فرزند حضرت زهرا(س) است؛ چون در تاريخ می‌بينيم روز11محرم يا 12 محرم، خانواده امام حسين(ع) را به عنوان خروج کنندگان از دين در کوفه می‌چرخانند و در مجلس شام آنها را به عنوان خارجی معرفی می‌کنند.

وی در بيان نقش امام سجاد(ع) در اجرای وصيت امام حسين(ع) اظهار کرد: در اين حرکت نقش امام سجاد(ع) و عمه‌ بزرگوارشان حضرت زينب(س) را برای اجرای آن وصيت‌نامه، در تاريخ مشاهده می‌کنيم و می‌توانيم بگوييم کربلا، دو صفحه‌ تاريخ را برای همه‌ انسان‌های آزاده جهان تشکيل داده است؛ يک صفحه‌اش از حرکت امام حسين(ع) در روز هشتم ذی‌الحجه از مکه به سوی عراق آغاز می‌شود که عصر عاشورا اين صفحه با شهادت امام حسين(ع) و فرزندان و ياران آن حضرت بسته می‌شود.

حجت‌الاسلام زاهدی با اشاره به اينکه صفحه‌ ديگر کتاب عاشورا، پيام خون شهيد و پيام‌رسانی خون اباعبدالله الحسين(ع) است، بيان کرد: اگر امام حسين(ع) را علت ايجادکننده و به وجودآورنده حادثه‌ عاشورا معرفی کنيم، به حق بايد امام سجاد(ع) و عمه‌اش حضرت زينب(س) را به‌عنوان علت مبقيه و نگهدارنده حماسه‌ عاشورا معرفی کنيم؛ چون هر حرکت تاريخی اگر استمرار پيدا نکند آن حرکت ابتر است.

معاون فرهنگی و دانشجويی دانشکده الهيات دانشگاه تهران ادامه داد: همان‌طور که درباره پيامبراکرم(ص) می‌بينيم وقتی ايشان يک حرکت تاريخی انجام می‌دهند و دين را به دنيا معرفی می‌کنند، دشمنان او را ابتر می‌خوانند؛ چون فرهنگ آن موقع اين‌گونه بود که اگر يک حرکتی به وسيله کسی اتفاق می‌افتاد و فرزندانی نداشت که آن راه را ادامه دهند، آن حرکت ابتر می‌ماند و بعد از مرگش تمام می‌شود.

وی افزود: می‌بينيم که خداوند متعال در سوره‌ مبارکه کوثر بعد از رنجشی که در خاطر پيامبر(ص) ايجاد شده بود، می‌فرمايد: ما به تو کوثر عظيم داده‌ايم، آنها که به تو ابتر می‌گويند خودشان ابتر هستند.

اين محقق و پژوهشگر علوم اسلامی با اشاره به آرامش نهفته در اين سوره برای پيامبر(ص)، تصريح کرد: آيه شريفه «إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ» يعنی ای پيامبر مطمئن باش تو ابتر نيستی و غصه نخور. چون دشمنان پيامبر(ص) می‌ديدند که ابراهيم، پسر پيامبر، در کودکی فوت کرده و پيامبر(ص) تنها زهرا(س) را دارد لذا او را چنين می‌خواندند.

حجت‌الاسلام زاهدی با بيان اينکه اقدامات امام سجاد(ع) و حضرت زينب(س) استمرار جريان عاشورا است، اظهار کرد: هر حرکت تاريخی اگر استمرار پيدا نکند قطعاً آن حرکت ابتر می‌ماند و استمرار حرکت اباعبدالله الحسين(ع) در روز عاشورا از عصر عاشورا به دست امام سجاد(ع) و عمه‌شان حضرت زينب(س) ادامه پيدا می‌کند و علت مبقيه و نگهدارنده جريان عاشورا می‌شود. در کوفه، در شام و در سال‌های متمادی بعد از جريان عاشورا ادامه پيدا می‌کند.

معاون فرهنگی و دانشجويی دانشکده الهيات دانشگاه تهران بيان کرد: اينکه امام سجاد(ع) را «ابکی الباکين؛ گريه‌کننده‌ترين گريه‌کنندگان» نام نهادند يا «سجاد» ناميدند و يا اينکه در تاريخ نوشته‌اند ايشان تا سی سال بعد از جريان حاد‌ثه‌ عاشورا وقتی چشم مبارک‌شان به آب می‌افتاد گريه می‌کردند، اينها گزافه‌گويی و مبالغه‌گويی نيست، اين‌ها افسانه نيست؛ اين‌ها احيای يک حماسه و استمرار يک حرکت است.