مراحل ساخت مسجد قبا; حضور در مسجد قبا ثواب یک عمره را دارد

پیامبر (ص) پس از ورود به مدینه 15 یا 12 ربیع الاول در توقف چهار روزه اش با کمک اصحاب و یاران خود اولین مسجد را که "قبا" نامگذاری شد در همین مکان بنا کرد. این مکان در آن زمان بیش از یک فرسخ با یثرب فاصله داشت.

در اطراف این مسجد دیواری از سنگ های حره کشیده شد و تا زمان توسعه ولید، سقف نداشت‏ یا اگر هم داشت از همان شاخه‏های خرما بود. پیامبر در این مدت در منزل کلثوم بن هدم میهمان بود و در منزل سعد بن خیثمه با مردم ملاقات می‏کرد.

این دو منزل در سمت قبله مسجد قبا بوده و در توسعه اخیر مسجد قبا در درون مسجد قرار گرفته است. پیامبر گرامی اسلام (ص)، پس از ترک قبا به خانه ابوایوب در یثرب (مدینه) وارد شد و به برکت حضور ایشان، مادر ابو ایوب که نابینا بود شفا یافت و بینا شد.

رسول خدا بعدها نیز که در مرکز مدینه ساکن شد، هرهفته، گاه روزهای شنبه و گاه دوشنبه به قبا می‏آمد و در این مسجد نماز اقامه می کرد. ساکنان قبا اغلب از چهره‏های بسیار خوب اصحاب آن حضرت بودند. در آخرین دهه اول هجری، عمر بن عبد العزیز به دستور ولید بنای اولیه مسجد قبا را تخریب و از نو بنایی استوار بر پا کرد و برای آن رواق هایی نیز ساخت.

پیامبر در این مورد فرموده است: "هر کس در مسجد قبا نماز بخواند ثوابش معادل با ثواب عمره است." و در باب پاداش نماز گزاردن در قبا می فرمایند: "نماز در مسجد قبا مانند (پاداش) عمره است."

مسجد قبا هم اکنون یکی از مهمترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد، چرا که با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است. بنای جدید آن مربوط به سال 1406 هجری قمری است و کتیبه‏ای سنگی که مربوط به این بازسازی است نیز در بیرون مسجد نصب شده است.

مساحت تقریبی این مسجد که در منطقه قبا در فاصله شش کیلومتری جنوب مسجدالنبی قرار دارد و بناهای جانبی مربوط به آن، به 13500 متر مربع می‌رسد و به شکل زیبایی با 4 مناره 47 متری ساخته شده است و گنجایش 20 هزار نمازگزار را دارد.