نماز پشت درهای بسته
صدای شیعه: از آن روز تا به امروز نزدیک به دو سال می‌گذرد، اما همچنان این مسأله در سطح قابل قبولی مراعات می‌شود، در حالی که این موضوع یکی از مطالبات اصلی مردم در حوزه‌های دینی است.
حسین ابراهیمی رئیس سابق مرکز رسیدگی به امور مساجد در این باره به مسئله‌ای اشاره می‌کند که اجازه باز بودن در مساجد را به متولیان امور مساجد نمی‌دهد؛ این مسئله همان مشکل نبود اعتبار و منابع مالی برای اداره مساجد در ساعت‌های طولانی است.
او معتقد است که بنا بر دستورات اسلامی باید در مساجد تا ساعتی چند پس از اذان صبح، ظهر و مغرب باز باشد، اما آیا هر دستوری را می‌توان اجرا کرد؟!
این نماینده مجلس توضیح می‌دهد: ما برای اجرای این دستور و برای اینکه بتوانیم در مساجد را دائم باز نگه داریم، باید در هر مسجد حداقل دو تا سه خادم داشته باشیم، خب خادمان ما هم انسان هستند و نمی‌توان آنها را 24 ساعته بیدار نگه داشت، از طرفی مساجد ما امکانات اولیه را هم ندارند، در چنین وضعیتی آیا می‌توان مساجد را در ساعت‌های طولانی باز نگه داشت! آن هم در شرایطی که در بعضی مساجد حتی کفش‌های مردم نیز در امان نیست و نمی‌توان مسجد را به حال خود رها کرد!
ابراهیمی در این میان البته به نکته قابل توجهی اشاره می‌کند و اینکه مساجد کشور با امکانات مردم و به دست آنها اداره می‌شود، اما او از این نکته غفلت می‌کند که آیا همین مردم نمی‌توانند در مساجد را بیش از آنچه که امروز رایج است باز نگه دارند! ما اگر معتقد به اداره مساجد به دست مردم هستیم پس چرا به مشارکت و همیاری آنها در این زمینه بی‌اعتقادیم! وی تأکید می‌کند که اغلب مساجد کشور از هر نظر تراز اسلام نیست و ما باید ابتدا به این امر مهم مبادرت ورزیم. به اعتقاد ابراهیمی، بسیاری از مساجد کشور بسیار فرسوده و قدیمی هستند و حتی از داشتن یک شبستان تمیز محرومند، چه برسد به اینکه بخواهند امکانات آموزشی و فرهنگی مناسبی نیز به مردم ارائه دهند! وی از هزینه‌های بالای مساجد گلایه می‌کند و خواستار ارائه یارانه دولتی به مساجد است.
او می‌گوید: «آیا دولت نباید بودجه‌ای را به این امر اختصاص دهد، آیا مساجد ما می‌توانند از پس فیش‌های بلند بالای برق، آب و گاز برآیند، خب مردم هم به اندازه توان خود کمک می‌کنند و مابقی نهادها کمک‌های محدودی دارند، متأسفانه میزان کمک‌ها بسیار کم است و کفاف هزینه‌های مساجد را نمی‌دهد.»
اگر هم‌اکنون این سؤال در ذهنتان ایجاد شده که بودجه هر مسجد چقدر است و چگونه می‌توان از درآمد مساجد مطلع شد، ما نیز این سؤال را از معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد پرسیدیم، اما جواب یک کلام بود و آن اینکه؛ مساجد از نظر مالی تحت فشار هستند، به طوری که 90درصد مساجد در تهران حتی از عهده تأمین کمک هزینه نگهداری خود هم برنمی‌آیند و این یعنی مساجد اگر هم درآمدی دارند بسیار ناچیز است و دنبال رقم آن نباشید! آقایی البته از دایره انصاف خارج نمی‌شود و تأکید می‌کند که مشکلات مالی مساجد نباید موجب نادیده گرفتن فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر باز بودن در مساجد پس از اذان ظهر تا پس از اذان مغرب باشد.
او می‌گوید: از آنجا که مساجد علاوه بر جایگاه نماز، مرکزی برای تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هستند، نباید در آنها نیز بسته باشد. در حقیقت بسته بودن در مساجد با فرموده رهبری مطابقت ندارد و به همین علت نیز یکی از برنامه‌های اجرایی ما در سال جاری، عمل به فرمایش مقام معظم رهبری است، چراکه امر ایشان نه برای ما که برای همه سازمان‌ها وجوه شرعی داشته و مطاع است.
آقایی تأکید می‌کند: «اقامه نماز صبح و باز بودن در مساجد از نماز ظهر تا نماز مغرب یکی از مباحثی است که در بودجه‌بندی زمانی و مالی این مرکز در سال91 دیده شده است و ما اعلام عمومی می‌کنیم که این مساجد از نماز ظهر تا عشا در خدمت مردم هستند.»
با این توصیف باید امیدوار بود که در سال جدید که هم‌اکنون حدود دو ماهی از آن سپری شده است حداقل در حدود 3هزار مسجد پایتخت روی نمازگزاران به جز وقت نماز باز باشد!
معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران، در عین حال به نقش مردم در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: باید توجه داشت تا این موضوع جزو مطالبات مردمی نشود، نمی‌توان انتظار اجرای دقیق آن هم را هم داشت، به همین منظور ما بخشی از برنامه‌هایمان را به فرهنگسازی مطالبات مردم از مساجد و بالعکس اختصاص داده‌ایم، چرا که معتقدیم بسیاری از مطالبات درست پیگیری و ساماندهی نشده است. اگر مردم بدانند که مساجد به غیر از نماز چه خدماتی را ارائه می‌دهند، حتماً پیگیر خواسته‌های خود خواهند شد، از طرفی ائمه جماعات نیز می‌دانند که موظف به انجام چه کارهایی در قبال نمازگزاران هستند.
مسجد فقط برای مجلس ترحیم نیست!
به طور حتم مطالبه مردمی‌ای که آقایی از آن یاد می‌کند، برگزاری مجالس ختم یا احیاناً کلاس‌های تفسیر و قرائت قرآن آن هم فقط در ماه مبارک رمضان نیست، مردم کارکرد مساجد را چیزی فراتر از این موضوعات می‌دانند، آیا به این خواسته‌ها عمل خواهد شد یا اصولاً اجرای این مطالبات با تعطیل شدن مساجد در غیر اوقات نماز مغایرت ندارد! به طور حتم یکی از دغدغه‌های مردم، اقامه نماز در اول وقت است، اما برای بسیاری پیش آمده که نتوانسته‌اند در وقت اذان به مسجد بروند، آیا این افراد باید با در بسته مسجد مواجه شوند. یا در کنار مسجد در گوشه‌ای از خیابان روی تکه‌ای کاغذ نماز بخوانند!
یا بسیاری برای رها شدن از فشارهای روانی به دنبال مکانی می‌گردند تا به دور از شلوغی‌ها، چند دقیقه‌ای با خودشان خلوت کنند، آیا مسجد برای آنها بهترین مأوا نیست!
15 میلیون تومان برای یک ماه برگزاری مراسم ختم
برگزاری مجالس ختم هم‌اکنون یکی از منابع اصلی درآمد مساجد محسوب می‌شود، هزینه برگزاری یک مجلس در مساجد معروف معمولاً 500 هزار تومان و در مساجد معمولی‌تر در حدود 100هزارتومان است.
این در حالی است که در هر مسجد روزانه بین یک تا سه مرتبه مجلس ختم برگزار می‌شود، با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که مساجد معمولی ماهانه در حدود 9 میلیون تومان و مساجد معروف‌تر درماه حدود 15 میلیون تومان درآمد دارند که البته بخشی از آن به مداح، سخنران و قاری پرداخت می‌شود.
آیا این میزان درآمد آن هم فقط از یک منبع اندک است! با این حال آقایی در این باره، به مسئله استهلاک مساجد به علت برگزاری این مجالس اشاره می‌کند. او معتقد است که مجالس ختم به هیچ وجه کفاف هزینه‌های نگهداری مساجد را نمی‌دهد و در مواردی حتی هزینه‌هایی را هم به آنها تحمیل می‌کند.
اما ما از او درباره مدیریت درآمد مساجد سؤال کردیم و اینکه بهتر نیست مبالغی که به مساجد اعطا می‌شود به شکل صحیح و اصولی مدیریت شود؟
او پاسخ می‌دهد: اگر درآمد خاص و هنگفتی بود، بله باید می‌پذیرفتیم که مدیریت شود، اما چون مبالغ زیادی نیست و ائمه جماعات نیز بالای سر هزینه‌ها هستند، می‌بینیم که عملاً مساجد نمی‌توانند از پس هزینه‌های خود برآیند، در حالی که اگر مسجد برای ما جایگاه استراتژیک دارد باید هزینه‌های آن را هم پرداخت کنیم. ما معتقدیم که اگر قرار باشد در کشور هزینه فرهنگی شود، دولت باید در نهاد دینی مسجد که بهترین خروجی‌های نظام را دارد، هزینه کند!
بحث مدیریت درآمد مساجد در شرایطی اهمیت پیدا می‌کند که بخشی از این درآمدها صرف آرایش ظاهری مساجد با هزینه‌های بالا و خرید لوازم غیرضروری و گران می‌شود، به طوری که اصل موضوع یعنی عبادت بعضاً به حاشیه رفته و ظاهر بر هر موضوعی ارجحیت پیدا می‌کند! طرح این مسئله البته در جایی واجب می‌شود که بسیاری از مساجد به علت داشتن لوازم گران‌قیمت مجبور به مراقبت‌های دوچندان و در نتیجه بسته‌بودن درهایشان می‌شوند!
البته سادگی مساجد با تمیز و پاکیزه بودن آنها مغایرتی ندارد و نباید به بهانه سادگی نیز از ضروریات مساجد مثل فرش‌های تمیز چشم‌پوشی کرد.
زینت دادن مساجد در حالی انجام می‌شود که با اندک مبالغی می‌توان چند خادم برای مسجد استخدام کرد که امنیت آن را فراهم کنند.آقایی اما با رد تجملاتی بودن مساجد اعلام می‌کند که مساجد ما در عین سادگی هستند و بسیاری نیز در فقر به سر می‌برند و اصلاً قضیه تجمل در مساجد ورودی ندارد، از طرفی مردم هم خواستار رسیدگی به وضع ظاهر مساجد هستند و ما گزارش‌های متفاوت با آنچه که شما مطرح می‌کنید از وضعیت مساجد داشته و داریم.
شبکه ایران
انتهای پیام