(
امتیاز از
)
طب‌النبی(ع) و طب الصادق(ع)؛ نشان‌گر اهتمام معصومين(ع) به بهداشت روان
صدای شیعه: بخش دانشگاهی بيستمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن کريم، عصر روز گذشته ميزبان محمدرضا جليلی، عضو هيئت علمی دانشگاه و دبير گروه مطالعات قرآنی سازمان بسيج اساتيد دانشگاه‌ها بود که به بيان سخنانی درباره «راهکارهای تأمين بهداشت روانی از منظر قرآن کريم» پرداخت.
وی با اشاره به اين‌که بحث از قرآن و علم يکی از مباحث مهم جاری در مجامع علمی است، افزود: قريب هزار مورد از مشتقات علم در قرآن آمده است و قرآن به همه علومی که بشر به آن نياز داشته، اهتمام دارد و از رسالت‌های انبياء، تعليم علم و کتاب است و پيامبران در صنايع مختلفی نظير کشت و زرع و نجاری، طب و کشتی‌سازی مهارت داشته‌اند.
جليلی با اشاره به طب‌النبی(ع)، طب الصادق(ع)، طب‌الباقر(ع) و طب‌العسکری(ع) اظهار کرد: نزول قرآن در آيات متعدد قرآنی نظير «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ...؛ آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مىکنيم»(اسراء/62) و... شفاء دانشته شده است و 5 بار اين تعبير در قرآن تکرار شده است.
وی با اشاره به اين‌که در قرآن بيماری‌ها و درمان آنها مطرح شده است، گفت: بزرگترين بيماری‌ها بيماری عقيدتی نظير کفر و شرک و ضلالت است که قرآن درمان آنها را ايمان و توحيد و هدايت می‌داند و ترس، فقر و خرافات را بيماری‌های اجتماعی تلقی می‌کند که در موارد متعدد به بيان نحوه درمان آنها می‌پردازد.
طبق نتايج تحقيقی در دانشگاه الزهرای اصفهان که درآن 150 بيمار مورد بررسی قرار گرفتند، آنهايی که قوت ايمانی بيشتری داشتند، اضطراب کمتری داشتند؛ به گفته آيت‌الله سبحانی مردان باايمان در مقابل مشکلات کوه‌آسا مقابله می‌کنند
عضو هيئت علمی دانشگاه با بيان اين‌که قرآن انسان را برای حذف خرافه به تفکر دعوت می‌کند، افزود: از نظر قرآن علم راه حل بيماری جهل است و اين قبيل تعبيرات است که نوعی از طب نفسانی را برای ما فراهم آورده است و زکريای رازی مبتنی بر ديدگاه‌های قرآنی، کتابی با عنوان طب روان ارائه کرده است.
وی با اشاره به حکمت 338 نهج‌البلاغه تصريح کرد: اميرالمومنين علی(ع) فقر را نوعی بيماری می‌داند که جزو بيماری‌های روحی و بدتر از هر بيماری جسمی است و بايد از اين بيماری به خداوند پناه ببريم.
دبير گروه مطالعات قرآنی سازمان بسيج اساتيد دانشگاه‌ها ضمن تأکيد بر اين‌که خداوند برای فاصله گرفتن از ظلم به عدل توصيه کرده است، افزود: درمان بی‌وفايی در امانت است و بيماری اخلاقی و امراض روحی جديد فشار روانی و استرس است که بهداشت روانی که بهترين الگوی آن آموزه‌های قرآن است، برای مقابله با آن طرح شده است.
وی با اشاره به آيه شريفه « ...أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ آگاه باش که با ياد خدا دل‌ها آرامش مىيابد»(رعد/28) اظهار کرد: درمان اضطراب و استرس در قرآن، آرامش و طمأنينه ذکر شده است و اين‌که ياد خدا مهم‌ترين عامل در درمان اين معضل فردی و اجتماعی است.
جليلی راهکارهای بهداشت روانی را چهار رويکرد: معرفتی، رفتاری، عاطفی و تصويب قوانين دانست افزود: از جنبه معرفتی، وحدت شخصيت و ارتباط با توحيد قرآنی نخستين عامل از رويکرد معرفتی موثر در بهداشت روانی است که با نظم‌بخشيدن به ذهن آدمی، او را از تشتت و اختلاف رهايی می‌بخشد.
عوامل معرفتی موثر در بهداشت روانی
وی ايمان را از ديگر عوامل معرفتی موثر در بهداشت روانی دانست و خاطرنشان کرد: شاخص‌ترين آيه ايمان، آيه شريفه « الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ یَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِکَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ؛ کسانى که ايمان آورده و ايمان خود را به شرک نيالودهاند آنان راست ايمنى و ايشان راهيافتگانند»(انعام/82) است که نشان می‌دهد ايمان که هم ريشه امن و امنيت است، موجب آرامش می‌شود.
دبير گروه مطالعات قرآنی سازمان بسيج اساتيد دانشگاه‌ها سپس به بيان نتايج تحقيقی در دانشگاه الزهرای اصفهان اشاره کرد که در آن 150 بيمار مورد بررسی قرار گرفتند و آنهايی که قوت ايمانی بيشتری داشتند، اضطراب کمتری داشتند و افزود: آيت‌الله سبحانی می‌فرمايند که مردان باايمان در مقابل مشکلات کوه‌آسا مقابله می‌کنند.
وی با تأکيد بر اين‌که انسان به خاطر ايمان به خدا هرگز از چيزی هراسی ندارد، افزود: مومن مقاومت بالايی در برابر مشکلات وجود دارد، زيرا در مواجهه با موارد مختلف يا آن را موافق با مراد خويش می‌يابد که در آن زمان شکرگذار است و يا آن را بر وفق مراد خود نمی‌يابد که صبر پيشه می‌کند.
راهکارهای بهداشت روانی در چهار رويکرد معرفتی، رفتاری، عاطفی و تصويب قوانين قابل طرح است و از جنبه معرفتی، وحدت شخصيت و ارتباط با توحيد قرآنی نخستين عامل از رويکرد معرفتی موثر در بهداشت روانی است که با نظم‌بخشيدن به ذهن آدمی، او را از تشتت و اختلاف رهايی می‌بخشد
جلالی سومين وجه معرفتی موثر در بهداشت روانی را اميدواری دانست و گفت: يأس و نااميدی همانند کفر مورد طرح قرآن قرار گرفته است و تنها اميد به خداست که اطمينان آدمی را افزايش می‌دهد و مومن به تعبير روايات بايد همواره در ميانه خوف و رجاء باشد؛ نه بايد عجز و لابه کند و نه بايد جسور باشد.
وی در ادامه به چهارمين عنصر موثر در بهداشت روانی اشاره کرد و گفت: معناداری و هدف‌داری در زندگی از عوامل موثر در بهداشت روانی است و مومنی که جامعه را هدف‌دار می‌داند، زندگی برايش معنايی پيدا می‌کند و با هر چالشی از کوره در نمی‌رود. به گفته نيچه کسی که به چرايی باور دارد، چگونگی را تحمل خواهد کرد.
اين مدرس دانشگاه ادامه داد: بر اين اساس کسی که به مبدأ هستی ايمان دارد، با چگونگی کنار می‌آيد و حوادث به رشد او انسان کمک می‌کند. طبق آيه شريفه «أَحَسِبَ النَّاسُ أَن یُتْرَکُوا أَن یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ؛ آيا مردم پنداشتند که تا گفتند ايمان آورديم رها مىشوند و مورد آزمايش قرار نمىگيرند»(عنکبوت/2) چگونگی‌های وقايع طبيعی در واقع امتحان و آزمون‌هايی الهی است و انبياء هم مبتلاترين انسان‌ها بوده‌اند.
وی اعتقاد به معاد، قضا و قدر و توکل را ديگر مفاهيمی دانست که تاثير عميقی بر بهداشت روانی دارد و اظهار کرد: دوبار تعبير صبر جميل در قرآن ذکر شده است و اعتقاد به قضا و قدر مقدمه‌ای بر صبوری و پذيرش چگونگی‌ها و ابتلاهای دنيايی است. اعتقاد به معاد نيز از موارد ديگری است که موجب ايجاد آرامش است و توکل نيز به معنای انجام مقدمات و واگذار کردن نتايج به خداست نه رها کردن کارها و کسی که متوکل است، به قدرتمندی تکيه داده است.
راهکارهای رفتاری و عاطفی ارتقای بهداشت روانی
جلالی در ادامه به راهکارهای رفتاری اشاره کرد و اظهار کرد: پرداختن به دعا، نماز، تلاوت قرآن و ذکر خدا از راهکارهای رفتاری دينی است که در ارتقای سلامت روانی موثر است و طبق تحقيقات مختلف، نشان داده شده است که اين رفتارها موجب آرامش و تسکين آدمی می‌شود.
وی در پايان خاطرنشان کرد: راهکارهای عاطفی از ديگر مواردی است که می‌تواند به ارتقای سلامت روان کمک کند که صله ارحام و توبه از اصلی‌ترين راهکارهای عاطفی بشمار می‌روند و در حديثی از پيامبر اکرم(ص) آمده است که ايشان خوشبختی را در چهار چيز می‌بينند که شامل زن صالحه، همسايه صالح، مسکن وسيع و مرکب واسعه است.
انتهای پیام