انجام عالیترین مناظرات در دفاع از حریم تشیع در شب های پیشاور

مرحوم سید محمد بن اکبر مشهور به سلطان الواعظین شیرازی در حدود سال 1275 هجری شمسی در تهران متولد شد و مقدمات علم را در همان جا فرا گرفت؛ در 12 سالگی به همراه پدرش به عراق رفته و سطوح متوسطه را خواند؛ سپس در خدمت پدر به کرمانشاه عزیمت کرد و به تبلیغ شریعت پرداخت، پس از آن به کشورهای عراق، سوریه، فلسطین، اردن، مصر و هندوستان مسافرت کرد و با گروه های بسیاری از یهودیان، مسیحیان، برهمائیان و اهل سنت مناظرات دینی و مذهبی داشت. 

در ربیع الاول سال 1345 قمری در حالی که بیش از 30 سال نداشت، بعد از تشرف به حج به کراچی و دیگر شهرهای مهم هند و پاکستان رفته و بنا به درخواست دوستان خود و با توجه به شهرتی که داشت، جلسات مناظره متعددی با علمای هند و سایر مذاهب اسلامی برگزار می کند؛ که از جمله آنها جلسه ای بوده که در حضور گاندی برگزار شده و با پیروزی او به اتمام رسیده و در جراید آن روزگار هند چاپ می شود.

بنابراین گزارش، روزی دونفر از روحانیون اهل سنت به نام های حافظ محمد رشید و شیخ عبدالاسلام که اهل کابل بودند، به ملاقات ایشان آمده و تا ده شب مشغول مناظره  می شوند، این جلسات که در منزل شخصی به نام میرزا بعقوب علی برگزار می شد و تا شش ساعت و گاه تا طلوع فجر ادامه می یافت، با حضور چهار نفر خبرنگار و حدود 200 مستمع شیعه و سنی اهمیت زیادی یافته بود، به طوری که گزارش آن هر روز صبح در جراید منتشر می شد.

البته بعدها خود سلطان الواعظین از روی گزارش های چاپ شده در جراید، این مناظرات را در کتابی به نام "شب های پیشاور" مرتب و چاپ کرد. علاوه بر این کتاب، آثار گرانبهای دیگری از وی به جای مانده که یکصد مقاله سلطانی در رد یهود و نصارا و نیز "فرقه تاجیه" یا "گروه رستگاران" از آن جمله اند.

بنابراین گزارش، مرحوم سلطان الواعظین شیرازی سرانجام در شانزدهم مهر 1350 هجری شمسی در 75 سالگی در تهران درگذشت و با تشییع  با شکوهی در مقبره ابوحسین در شهر مقدس قم در جوار حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد.

این گزارش می افزاید: کتاب شب های پیشاور  شامل 10 جلسه از مناظرات سلطان الواعظین می شود، که به بخشی از آنها اشاره می کنیم؛ جلسه اول این کتاب که مربوط به تاریخ شب جمعه 23 رجب سال 1345 می شود شامل مباحثی همچون تعیین نسبت خانوادگی، دلایل کافی بر اینکه فرزندان فاطمه (س) فرزندان پیغمبر (ص) اند، فجایع اعمال بنی امیه، پیدایش قبر حضرت علی (ع)، اختلاف مدفن علی (ع) و سادات شیرازی در تهران است.

تبیین معنای شیعه و حقیقت تشیع

 همچنین، جلسه دوم مورخ شب شنبه 24 رجب سال 1345، حاوی مباحثی همچون "آیا شیعه یک حزب ساختگی است؟"، "معنی شیعه و حقیقت تشیع"،"آیات و اخبار در تشریح مقام تشیع"،"علت توجه و تشیع ایرانیان در زمان خلفا و دیالمه و غازان خان و شاه خدابنده"، است و  مناظرات مربوط به جلسه سوم مورخ یکشنیه 25 رجب 1345، شامل "عقاید زیدیه"،"عقاید کیسانیه"،"عقاید شیعه امامیه اثنی عشریه"،"اشکال راجع به خبر معرفت"،"اخبار رویت الله تعالی از اهل سنت"،"اشاره به خرافات صحیحین(بخاری و مسلم)"،"نسبت شرک دادن به شیعه"،"شرک جلی"،"شرک در ذات" می شود.

علاوه بر این، جلسه چهارم این مناظرات که برابر با شب دوشنبه 26 رجب سال 1345 بود، به مباحث متعددی اختصاص یافت که به برخی از انها اشاره می کنیم: "حقیقت امامت"،"شناخت امامت"،"کشف حقیقت از مذاهب اربعه اهل تسنن"،"دلیلی بر تبعیت مذاهب اربعه نیست،"اختلاف مراتب انبیا"،"اثبات مقام نبوت از برای علی(ع) به حدیث منزله". 

پنجمین جلسه از مناظرات یاد شده در تاریخ شب سه شنبه 27 رجب 1345، تشکیل شد که در این جلسه مباحثی نظیر "خلیفه قرار دادن حضرت موسی برادر خود هارون را و فریب دادن سامری بنی اسرائیل را به گوساله پرستیدن"،"مطابقه حالات امیرالمونین (ع) با هارون"،" احادیث مصرحه به خلافت علی(ع)"،" نسبت های  دروغ و تهمت های علمای سنی به شیعیان"،"شرکت ابوهریره با بسر بن ارطاط در ظلم و کشتار مسلمین"،"تهمت های ابن تیمیه"مطرح شد.

ششمین جلسه به تاریخ شب چهارشنبه 28 رجب 1345، شامل طرح موضوعات و مناظره در باب موارد مختلف چون "سیصد آیه در شان علی(ع)"،"تربیت نمودن پیغمبر(ص) علی(ع) را از طفولیت"،"سبقت علی(ع) در اسلام"، "اشکال در ایمان علی (ع) در طفولیت و جواب آن"، "اقرار عمر به برتری علی(ع) نسبت به خودش"،"بعض مواردی که امام علی (ع) موجب نجات خلفا گردید و آنها اقرار نمودند که اگر علی نبود هلاک شده بودند" است.

اثرات مترتب بر زیارت قبور ائمه (ع) 

"فرق بین اتحاد مجاز و حقیقت"،"اتحاد نفسانی پیغمبر(ص) و علی(ع)"،"استشهاد به آیه مباهله"،"بیان گنجی شافعی در اطراف حدیث تشبیه"،"اجماعی به اتفاق فریقین واقع نشده است"،"نقد قول عمر که گفت: نبوت و سلطنت در  یک جا جمع نگردد"،"شیوع فحشاء در بلاد اهل تسنن"،"اعتراف و انتقاد زمخشری از اهل تسنن"،"فرق بین کَس و ناکَس"،"مقاله مادام انگلیسی در مظلومیت امام حسین(ع)"، "اثرات مترتبه بر زیارت قبور ائمه اطهار" از جمله مباحث مطروحه در شب هفتم مصادف با پنج شنبه 29 رجب 1345 محسوب می شود.

جلسه هشتم برابر با نخستین شب شعبان المعظم همان سال، برگزار شد که "فرق بین اسلام و ایمان"،"مراتب ایمان"،"اهل سنت بر خلاف قواعد قرآن شیعیان را طرد می کنند"،"به دستور رسول خدا(ص) امت باید از عترت آن حضرن پیروی نمایند"،"مقامات امام جعفر صادق(ع)"،"ظهور مذهب جعفری"،"اشاره به مرگ طبری"، "دشنام دادن به علی دشنام به پیغمبر است" از جمله برخی موارد مطرح شده در آن محسوب می شود.

همچنین در جلسه نهم برابر با شب شنبه 2 شعبان المعظم سال 1345، مواردی چون "اشکال شیعیان که به عایشه نسبت خبث و فحش می دهند و جواب آن"،"اشاره به قضیه افک و مبرا بودن عایشه از خبث و فحش و قذف"،"زوجین در ممدوحیت و مذمومیت ممائل نیستند"،"زن نوح و لوط به جهنم می روند و زن فرعون به بهشت می رود"،"در چگونگی خیانت زن های نوح و لوط"،"آزار دادن عایشه پیغمبر را"،"ممانعت نمودن عایع از دفن نمودن امام حسن (ع) در جوار پیغمبر(ص)،"سجده وشادی نمودن عایشه در شهادت امیرالمومنین" مورد بررسی قرار گرفته است.

در دهمین جلسه برابر با شب یک شنبه مصادف با سوم شعبان المعظم سال 1345، موارد مختلفی مطرح شده که به بخشی از آنها اشاره می شود: "سوال از مقام علمی عمر و جواب آن"، "اظهار عمر بعد از وفات پیغمبر(ص) که آن حضرت نمرده است"،"اشتباه عمر در حکم به رجم پنج نفر که زنا کرده بودند"،"امر نمودن عمر به رجم زن حامله و منع نمودن علی (ع) او را"، "امر نمودن عمر به رجم زن دیوانه و مانع شدن علی(ع)"، "تمام علوم در نزد علی(ع)"، "دفاع نمودن معاویه از مقام علی(ع)"، "قضاوت منصفانه لازم است"، "قبول دیانت باید کورکورانه نباشد" و "ابراز حقیقت توام با تاثر".

شایان ذکر است، استقبال کم نظیر از کتاب شبهای پیشاور (در دفاع از حریم تشیع) منجر شده که این کتاب در سال های اخیر به همت ناشران مختلف منتشر شود.