(
امتیاز از
)
حضرت زهرا (س) از منظر اميرالمومنين
منزلت و جايگاه رفيع حضرت زهرا عليهاالسلام در نزد حضرت علي عليه السلام نشانگر اوج شخصيت زن در نگاه اوست، يک زن مي‌تواند چنان بالا رود که مايه مباهات و افتخار امام (عليه السلام) گردد. اگرچه بيان عظمت مقام حضرت فاطمه عليهاالسلام در نزد حضرت علي عليه السلام خود تحقيق مستقلي مي‌طلبد لکن در اينجا فهرست‌وار، به ذکر پاره‌اي از موارد، پرداخته شده تا بيانگر اوج مقام و مرتبه زن در نگرش حضرت باشد.
مباهات حضرت علي به همسري فاطمه عليهماالسلام
شخصيت بزرگي چون علي عليه السلام به همسري فاطمه عليهاالسلام افتخار مي‌کند و همسري با او را براي خود فضيلت و ملاک برتري بر ديگران و شايستگي پذيرش مسئوليت‌هاي سنگيني چون رهبري جهان اسلام مي‌داند. برخي از موارد که حضرت براي اثبات حقانيت خود به داشتن همسري فاطمه عليهاالسلام استناد فرموده‌اند عبارت است از:
* در پاسخ نامه‌اي به معاويه از جمله فضيلت‌ها و امتيازهايي که حضرت به آن اشاره مي‌فرمايند اين است که «بهترين زنان جهان از ماست و حمالة الحطب و هيزم کش دوزخيان از شماست.»(1)
در جريان شوراي شش نفره که خليفه دوم براي جانشيني وي را تعيين کرده بود حضرت خطاب به ساير اعضا فرمود: «آيا در بين شما به جز من کسي هست که همسرش بانوي زنان جهان باشد؟» همگي پاسخ دادند: نه.(2)
* حضرت علي عليه السلام در ضمن پاسخ به نامه ديگر معاويه مي‌نويسد: «دختر پيامبر صلي الله عليه و آله همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آميخته است. نوادگان حضرت احمد(صلي الله عليه و آله)، فرزندان من از فاطمه عليهاالسلام هستند، کداميک از شما سهم و بهره‌اي چون من دارا هستيد.»(3)
* در جريان سقيفه حضرت ضمن برشمردن فضايل و کمالات خويش و اين که بايد بعد از پيامبر، او رهبري و هدايت جامعه اسلامي را عهده‌دار شود به ابوبکر فرمود: «تو را به خدا سوگند مي‌دهم! آيا آن کس که رسول خدا او را براي همسري دخترش برگزيد و فرمود خداوند او را به همسري تو [علي] در آورد من هستم يا تو؟ ابوبکر پاسخ داد: تو هستي.(4)
فاطمه رکن علي است
از مقامات ممتازي که مخصوص پيامبر صلي الله عليه و آله و حضرت فاطمه عليهاالسلام مي‌باشد رکن بودن براي علي است. در حديثي مي‌خوانيم پيامبر صلي الله عليه و آله به حضرت علي عليه السلام فرمودند: «سلام عليک يا ابا الريحانتين، فعن قليل ذهب رکناک.» (5)
چه تعبير لطيف و زيبايي همان تعبير حضرت علي عليه السلام در مورد زن که فرمودند زن ريحانه است. پيامبر نيز فرمودند: «سلام بر تو اي پدر دو گل [زينب و ام کلثوم] به زودي دو رکن تو از دست مي‌روند.»
علي عليه السلام بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: «اين يکي از دو رکن بود» و بعد از شهادت حضرت زهرا عليهاالسلام فرمودند:« اين رکن ديگر است.»
مددکار اطاعت الهي
انبياء و پيشوايان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختي انسان‌ها را پيروي از دستورات الهي مي‌دانستند و از اين رو بهترين همکار و دوست براي آنان کسي بود که در اين راستا به آنها کمک کند.
مي‌خوانيم علي عليه السلام در پاسخ پيامبر که سؤال کردند:« همسرت را چگونه يافتي؟» گفتند:« بهترين ياور در راه اطاعت از خداوند.»(6)
تمسک علي عليه السلام به کلام زهرا عليهاالسلام
حضرت در حديث اربع مائة بعد از اين که فرمودند در مراسم تجهيز مرده‌ها گفتار خوب داشته باشيد چنين ادامه دادند: «فان بنت محمد صلي الله عليه و آله لما قبض ابوها ساعدتها جميع بنات بني‌هاشم، قالت: دعوا التعداد و عليکم بالدعا.»
حضرت زهرا عليهاالسلام بعد از ارتحال رسول اکرم صلي الله عليه و آله به زنان بني‌هاشم که او را ياري مي‌کردند و زينت‌ها را رها کرده و لباس سوگ در بر نموده‌اند، فرمود:«اين حالت را رها کنيد و بر شماست که دعا و نيايش نماييد.»(7)
با اين که حضرت علي عليه السلام معصوم بوده و تمام گفته‌هاي او حجت است ولي براي تثبيت مطلب به سخن زهرا عليهاالسلام تمسک مي‌کند. اين نشانگر عصمت حضرت صديقه طاهره عليهاالسلام بوده و اين که تمام رفتار، گفتار و نوشتار او حجت است و از اين جهت فرقي بين زن و مرد نيست.
تنها تسلي بخش علي عليه السلام
حضرت بعد از شهادت فاطمه خطاب به ايشان فرمودند:
«بِمَنِ العَزاءُ يا بِنتَ مُحمَد؟ کُنتُ بِکِ اَتَعزي فَفيمَ العَزاء مِن بَعدِکِ؟» (8)؛ با چه کسي آرامش يابم اي دختر محمد؟ من به وسيله تو تسکين مي‌يافتم؛ بعد از تو با چه کسي آرامش يابم؟
غضب خداوند به غضب فاطمه عليهاالسلام
حضرت علي عليه السلام از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله نقل نموده که ايشان فرمودند:
«انَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَيَغضِبُ لِغَضِبِ فاطِمَه وَ يَرضي لِرِضاها»(9)؛ خداوند عزوجل به خاطر خشم فاطمه، خشمگين؛ و براي خشنودي و رضايت فاطمه راضي مي‌شود.
و در حديث ديگر خطاب به حضرت فاطمه عليهاالسلام فرمودند:
« انَّ اللهَ لَيَغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ يَرضي لِرِضاکِ» (10)؛ خداوند براي خشم تو، خشمگين و براي خشنودي تو، خشنود مي‌شود.
برگزيده پيامبر صلي الله عليه و آله
حضرت علي عليه السلام در مصيبت حضرت زهرا عليهاالسلام خطاب به پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله مي‌فرمايد: «قل يا رسول الله عن صفيتک صبري»؛ « يعني اين صفيه توست، بانويي که صفوه تو، مصطفي و برگزيده توست رحلت کرده و صبر فقدانش براي من دشوار است.»(11)
تکرار مصيبت فقدان پيامبر صلي الله عليه و آله
هنگام ارتحال بزرگ بانوي اسلام حضرت فاطمه و بيان وصايا و حلاليت ايشان حضرت در پاسخ مي‌گويد: « پناه به خدا، تو داناتر و پرهيزکارتر و گرامي‌تر و نيکوکارتر از آني که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوري از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولي گريزي از آن نيست. به خدا قسم با رفتنت مصيبت رسول خدا را بر من تازه نمودي، يقينا مصيبت تو بزرگ است مصيبتي که هيچ چيز و هيچ کس نمي‌تواند به انسان دلداري دهد و هيچ چيز نمي‌تواند جايگزين آن شود.»(12)
مقدم نمودن خواست فاطمه برخواست خويش
در هنگام وصيت حضرت زهرا عليهاالسلام در پاسخ امام به ايشان و گريستن هر دو، سپس امام سر مبارک فاطمه عليهاالسلام را به سينه چسباند و گفت:«هر چه مي‌خواهي وصيت کن، يقينا به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهي انجام مي‌دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خويش مقدم مي‌دارم.» (13)
پايان شکيبايي علي عليه السلام
علي عليه السلام که اسوه صبر و استقامت است اما در شهادت حضرت زهرا عليهاالسلام تاثر و تالم خود را چگونه اظهار مي‌دارد، تا آنجا که بعد از دفن همسر گراميش در حالي که حزن و اندوه تمام وجود او را فرا گرفته بود خطاب به قبر پيامبر صلي الله عليه و آله عرضه داشت:
«خدا چنين خواست که او زودتر از ديگران به رسول خدا بپيوندد، پس از او شکيبايي من به پايان رسيده و خويشتن‌داري از دست رفته، اما آنچنان که در جدايي تو صبر کردم در مرگ دخترت نيز جز صبر چاره‌اي ندارم شکيبايي بر من سخت است. پس از او آسمان و زمين در نظرم زشت مي‌نمايد و هيچ گاه اندوه دلم نمي‌گشايد. چشمم بي‌خواب، و دل از سوز غم سوزان است. تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه‌اي بود که دل را خسته و غصه‌ام را پيوسته گردانيد و چه زود جمع ما را به پريشاني کشانيد… اگر بيم چيرگي ستمکاران نبود، براي هميشه اينجا [کنار قبر زهرا(عليهاالسلام)] مي‌ماندم و در اين مصيبت بزرگ چون مادر فرزند مرده، اشک از ديدگانم مي‌راندم.»(14)
پي‌نوشت‌ها:
1- بحارالانوار/ج41/ صص1511و 224.
2- نهج البلاغه.
3- طبرسي/ احتجاج/ مؤسسه الاعلمي للمطبوعات/ بيروت/ چاپ دوم، 1983 ميلادي/ج1/ ص135.
4- همان/ ص 123.
5- علامه الحافظ محب الدين الطيري، ذخائر العقبي في مناقب ذوي القربي/ چاپ بيروت دار المعرفه/ ص 56.
6- بحارالانوار/ ج43/ ص 117.
7- جوادي آملي/ زن در آئينه جمال و جلال/ ص42.
8- رحماني همداني/ فاطمة الزهرا بهجة قلب مصطفي/ ص 578/ به نقل از مجمع الرواية.
9- کنزالعمال/ مؤسسه الرسالة بيروت/ ج12/ ص111.
10- همان.
11- نهج البلاغه/ فيض السلام/ خطبه 193.
12- سيدمحمد کاظم قزويني/ فاطمة الزهرا من المهد الي اللحد/ دارالصادق بيروت/ چاپ اول/ صص610- 609.
13- همان.
..........................................................................
منبع: سايت پژوهه
مباهات حضرت علي به همسري فاطمه عليهماالسلام
شخصيت بزرگي چون علي عليه السلام به همسري فاطمه عليهاالسلام افتخار مي‌کند و همسري با او را براي خود فضيلت و ملاک برتري بر ديگران و شايستگي پذيرش مسئوليت‌هاي سنگيني چون رهبري جهان اسلام مي‌داند. برخي از موارد که حضرت براي اثبات حقانيت خود به داشتن همسري فاطمه عليهاالسلام استناد فرموده‌اند عبارت است از:
* در پاسخ نامه‌اي به معاويه از جمله فضيلت‌ها و امتيازهايي که حضرت به آن اشاره مي‌فرمايند اين است که «بهترين زنان جهان از ماست و حمالة الحطب و هيزم کش دوزخيان از شماست.»(1)
در جريان شوراي شش نفره که خليفه دوم براي جانشيني وي را تعيين کرده بود حضرت خطاب به ساير اعضا فرمود: «آيا در بين شما به جز من کسي هست که همسرش بانوي زنان جهان باشد؟» همگي پاسخ دادند: نه.(2)
* حضرت علي عليه السلام در ضمن پاسخ به نامه ديگر معاويه مي‌نويسد: «دختر پيامبر صلي الله عليه و آله همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آميخته است. نوادگان حضرت احمد(صلي الله عليه و آله)، فرزندان من از فاطمه عليهاالسلام هستند، کداميک از شما سهم و بهره‌اي چون من دارا هستيد.»(3)
* در جريان سقيفه حضرت ضمن برشمردن فضايل و کمالات خويش و اين که بايد بعد از پيامبر، او رهبري و هدايت جامعه اسلامي را عهده‌دار شود به ابوبکر فرمود: «تو را به خدا سوگند مي‌دهم! آيا آن کس که رسول خدا او را براي همسري دخترش برگزيد و فرمود خداوند او را به همسري تو [علي] در آورد من هستم يا تو؟ ابوبکر پاسخ داد: تو هستي.(4)
فاطمه رکن علي است
از مقامات ممتازي که مخصوص پيامبر صلي الله عليه و آله و حضرت فاطمه عليهاالسلام مي‌باشد رکن بودن براي علي است. در حديثي مي‌خوانيم پيامبر صلي الله عليه و آله به حضرت علي عليه السلام فرمودند: «سلام عليک يا ابا الريحانتين، فعن قليل ذهب رکناک.» (5)
چه تعبير لطيف و زيبايي همان تعبير حضرت علي عليه السلام در مورد زن که فرمودند زن ريحانه است. پيامبر نيز فرمودند: «سلام بر تو اي پدر دو گل [زينب و ام کلثوم] به زودي دو رکن تو از دست مي‌روند.»
علي عليه السلام بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: «اين يکي از دو رکن بود» و بعد از شهادت حضرت زهرا عليهاالسلام فرمودند:« اين رکن ديگر است.»
مددکار اطاعت الهي
انبياء و پيشوايان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختي انسان‌ها را پيروي از دستورات الهي مي‌دانستند و از اين رو بهترين همکار و دوست براي آنان کسي بود که در اين راستا به آنها کمک کند.
مي‌خوانيم علي عليه السلام در پاسخ پيامبر که سؤال کردند:« همسرت را چگونه يافتي؟» گفتند:« بهترين ياور در راه اطاعت از خداوند.»(6)
تمسک علي عليه السلام به کلام زهرا عليهاالسلام
حضرت در حديث اربع مائة بعد از اين که فرمودند در مراسم تجهيز مرده‌ها گفتار خوب داشته باشيد چنين ادامه دادند: «فان بنت محمد صلي الله عليه و آله لما قبض ابوها ساعدتها جميع بنات بني‌هاشم، قالت: دعوا التعداد و عليکم بالدعا.»
حضرت زهرا عليهاالسلام بعد از ارتحال رسول اکرم صلي الله عليه و آله به زنان بني‌هاشم که او را ياري مي‌کردند و زينت‌ها را رها کرده و لباس سوگ در بر نموده‌اند، فرمود:«اين حالت را رها کنيد و بر شماست که دعا و نيايش نماييد.»(7)
با اين که حضرت علي عليه السلام معصوم بوده و تمام گفته‌هاي او حجت است ولي براي تثبيت مطلب به سخن زهرا عليهاالسلام تمسک مي‌کند. اين نشانگر عصمت حضرت صديقه طاهره عليهاالسلام بوده و اين که تمام رفتار، گفتار و نوشتار او حجت است و از اين جهت فرقي بين زن و مرد نيست.
تنها تسلي بخش علي عليه السلام
حضرت بعد از شهادت فاطمه خطاب به ايشان فرمودند:
«بِمَنِ العَزاءُ يا بِنتَ مُحمَد؟ کُنتُ بِکِ اَتَعزي فَفيمَ العَزاء مِن بَعدِکِ؟» (8)؛ با چه کسي آرامش يابم اي دختر محمد؟ من به وسيله تو تسکين مي‌يافتم؛ بعد از تو با چه کسي آرامش يابم؟
غضب خداوند به غضب فاطمه عليهاالسلام
حضرت علي عليه السلام از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله نقل نموده که ايشان فرمودند:
«انَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَيَغضِبُ لِغَضِبِ فاطِمَه وَ يَرضي لِرِضاها»(9)؛ خداوند عزوجل به خاطر خشم فاطمه، خشمگين؛ و براي خشنودي و رضايت فاطمه راضي مي‌شود.
و در حديث ديگر خطاب به حضرت فاطمه عليهاالسلام فرمودند:
« انَّ اللهَ لَيَغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ يَرضي لِرِضاکِ» (10)؛ خداوند براي خشم تو، خشمگين و براي خشنودي تو، خشنود مي‌شود.
برگزيده پيامبر صلي الله عليه و آله
حضرت علي عليه السلام در مصيبت حضرت زهرا عليهاالسلام خطاب به پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله مي‌فرمايد: «قل يا رسول الله عن صفيتک صبري»؛ « يعني اين صفيه توست، بانويي که صفوه تو، مصطفي و برگزيده توست رحلت کرده و صبر فقدانش براي من دشوار است.»(11)
تکرار مصيبت فقدان پيامبر صلي الله عليه و آله
هنگام ارتحال بزرگ بانوي اسلام حضرت فاطمه و بيان وصايا و حلاليت ايشان حضرت در پاسخ مي‌گويد: « پناه به خدا، تو داناتر و پرهيزکارتر و گرامي‌تر و نيکوکارتر از آني که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوري از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولي گريزي از آن نيست. به خدا قسم با رفتنت مصيبت رسول خدا را بر من تازه نمودي، يقينا مصيبت تو بزرگ است مصيبتي که هيچ چيز و هيچ کس نمي‌تواند به انسان دلداري دهد و هيچ چيز نمي‌تواند جايگزين آن شود.»(12)
مقدم نمودن خواست فاطمه برخواست خويش
در هنگام وصيت حضرت زهرا عليهاالسلام در پاسخ امام به ايشان و گريستن هر دو، سپس امام سر مبارک فاطمه عليهاالسلام را به سينه چسباند و گفت:«هر چه مي‌خواهي وصيت کن، يقينا به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهي انجام مي‌دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خويش مقدم مي‌دارم.» (13)
پايان شکيبايي علي عليه السلام
علي عليه السلام که اسوه صبر و استقامت است اما در شهادت حضرت زهرا عليهاالسلام تاثر و تالم خود را چگونه اظهار مي‌دارد، تا آنجا که بعد از دفن همسر گراميش در حالي که حزن و اندوه تمام وجود او را فرا گرفته بود خطاب به قبر پيامبر صلي الله عليه و آله عرضه داشت:
«خدا چنين خواست که او زودتر از ديگران به رسول خدا بپيوندد، پس از او شکيبايي من به پايان رسيده و خويشتن‌داري از دست رفته، اما آنچنان که در جدايي تو صبر کردم در مرگ دخترت نيز جز صبر چاره‌اي ندارم شکيبايي بر من سخت است. پس از او آسمان و زمين در نظرم زشت مي‌نمايد و هيچ گاه اندوه دلم نمي‌گشايد. چشمم بي‌خواب، و دل از سوز غم سوزان است. تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه‌اي بود که دل را خسته و غصه‌ام را پيوسته گردانيد و چه زود جمع ما را به پريشاني کشانيد… اگر بيم چيرگي ستمکاران نبود، براي هميشه اينجا [کنار قبر زهرا(عليهاالسلام)] مي‌ماندم و در اين مصيبت بزرگ چون مادر فرزند مرده، اشک از ديدگانم مي‌راندم.»(14)
پي‌نوشت‌ها:
1- بحارالانوار/ج41/ صص1511و 224.
2- نهج البلاغه.
3- طبرسي/ احتجاج/ مؤسسه الاعلمي للمطبوعات/ بيروت/ چاپ دوم، 1983 ميلادي/ج1/ ص135.
4- همان/ ص 123.
5- علامه الحافظ محب الدين الطيري، ذخائر العقبي في مناقب ذوي القربي/ چاپ بيروت دار المعرفه/ ص 56.
6- بحارالانوار/ ج43/ ص 117.
7- جوادي آملي/ زن در آئينه جمال و جلال/ ص42.
8- رحماني همداني/ فاطمة الزهرا بهجة قلب مصطفي/ ص 578/ به نقل از مجمع الرواية.
9- کنزالعمال/ مؤسسه الرسالة بيروت/ ج12/ ص111.
10- همان.
11- نهج البلاغه/ فيض السلام/ خطبه 193.
12- سيدمحمد کاظم قزويني/ فاطمة الزهرا من المهد الي اللحد/ دارالصادق بيروت/ چاپ اول/ صص610- 609.
13- همان.
..........................................................................
منبع: سايت پژوهه
انتهای پیام