(
امتیاز از
)
پرتوي از سيره و سيماي امام علي(ع)
اميرالمؤمنين علي(ع)، چهارمين پسر ابوطالب، حدود 30 سال پس از واقعه عامل الفيل و 23 سال پيش از هجرت يا 10 سال قبل از بعثت در مکه معظمه، از مادري بزرگوار و با شخصيت، به نام فاطمه، دختر اسد بن هشام بن عبدمناف، روز جمعه سيزدهم رجب در کعبه به دنيا آمد. در موقع ولادت، پيامبر اکرم(ص) 30 ساله بود. علي(ع) تا شش سالگي در خانه پدرش ابوطالب بود. در مکه قحطي و گراني پيش آمد و اين امر سبب شد علي(ع) تا اول بعثت در خانه پيامبر اکرم(ص)، زندگي کند و در مکتب کمال و فضيلت آن حضرت تربيت شود.
ابن عباس مي‌گويد: نخستين کسي که با رسول خدا(ص) نمازگزارد، علي(ع) بود.
روز دوشنبه رسول خدا(ص) به مقام نبوت مبعوث شد و از روز سه شنبه علي(ع) نماز خواند.
نکته‌هاي برجسته از سيره امام علي(ع)
1ـ در سال سوم بعثت پس از نزول آيه «و أنذر عشيرتک الاقربين»؛ يعني «خويشان نزديکتر خود را انذار کن!» رسول خدا(ص) بني‌عبدالمطلب را که حدود چهل نفر بودند دعوت کرد و به آنها ناهار داد، اما آن روز نشد سخن بگويد، روز ديگر آنها را دعوت کرد و بعد از صرف ناهار به آنها فرمود: کدام يک از شما مرا ياري کرده و به من ايمان مي‌آورد تا برادر و جانشين بعد از من باشد، علي(ع) برخاست و فرمود:اي رسول خدا! من حاضرم تو را در اين راه ياري دهم، فرمود: بنشين. آن گاه سخن خويش را تکرار کرد و فقط علي(ع) برخاست و فرمود: من آماده‌ام! فرمود: بنشين. بار سوم رسول خدا(ص) سخن خود را تکرار کرد. باز علي(ع) برخاست و آمادگي خود را براي ياري و همراهي پيامبر(ص) اعلام کرد.
پيامبر اکرم(ص) فرمود: «هذا أخي و وصييي و وزيري و وارثي و خليفتي فيکم من بعدي.» «اين علي، برادر و وصي و وارث و جانشين من در ميان شما پس از من مي‌باشد.»
2ـ پس از سيزده سال دعوت رسول خدا(ص) در مکه، مقدمات هجرت آن حضرت به مدينه فراهم شد. در شب هجرت، پيامبر اکرم(ص) به علي(ع) فرمود: لازم است در بستر من بخوابي، علي(ع) در بستر رسول خدا(ص) خوابيد و آن شب که اول ربيع الاول سال چهاردهم بعثت بود، «ليلةالمبيت» ناميده مي‌شود و بر اساس روايات در همين شب آيه‌اي درباره علي(ع) نازل شد.
پس از هجرت پيامبر اکرم(ص)، علي(ع) به فاصله سه روز بعد، از آن که امانتهاي رسول خدا(ص) را به صاحبانش داد، همراه فواطم؛ يعني مادرش فاطمه بنت اسد و فاطمه(س) دختر رسول خدا(ص) و فاطمه دختر زبير و مسلماناني که تا آن روز موفق به هجرت نشده بودند، عازم مدينه گرديد.
3ـ در سال اول هجرت که پيامبر اکرم(ص) ميان مهاجر و انصار رابطه برادري را برقرار ساخت، به علي(ع) فرمود: «أنت أخي في الدنيا و الاخرة» «تو در دنيا و آخرت برادر من هستي.»
4ـ در سال دوم هجرت، اميرالمؤمنين(ع) با فاطمه زهرا(س) ازدواج کرد، که ثمره اين ازدواج چهار فرزند به نامهاي حسن(ع) و حسين(ع) و زينب کبري(س) و‌ام کلثوم بود.
5ـ هفدهم ماه رمضان سال دوم، جنگ بدر پيش آمد که شجاعت و قهرماني اميرالمؤمنين(ع) زبانزد خاص و عام گرديد. شيخ مفيد مي‌گويد: مسلمانان در جنگ بدر هفتاد نفر از کفار را کشتند که 36 نفر آنها را علي(ع) به تنهايي کشت و در کشتن بقيه هم ديگران را ياري نمود.
6ـ در شوال سال سوم هجرت، غزوه معروف احد پيش آمد. نام علي(ع) در اين غزوه هم مانند «بدر» پرآوازه است. در همين غزوه بود که رسول خدا(ص) درباره علي(ع) فرمود: «ان علياً مني و أنا منه.» «همانا علي از من است و من از اويم.»و در همين غزوه بود که منادي در آسمان ندا کرد: «لا سيف الا ذوالفقار و لا فتي الا علي.» «شمشيري جز ذوالفقار و جوانمردي جز علي نيست.»
7ـ در شوال سال پنجم، غزوه خندق (يا احزاب) پيش آمد و علي(ع) در مقابل عمرو بن عبدود به مبارزه ايستاد، رسول خدا(ص) فرمود: «تمام ايمان که علي است در مقابل تمام شرک که عمرو بن عبدود است به جنگ ايستاد.» و نيز فرمود: «مبارزه علي در مقابل عمر برتر از اعمال امتم تا روز قيامت است.»
8ـ در سال هفتم هجرت، غزوه «خيبر» روي داد که رسول خدا(ص) فرمود: «فردا اين پرچم را به دست کسي مي‌دهم که خدا و رسولش را دوست مي‌دارد و خدا و رسولش هم او را دوست مي‌دارند و حمله‌کننده‌اي است که گريزنده نيست و بر نمي‌گردد تا خداوند به دست او فتح و پيروزي آورد.»
9ـ در سال هشتم هجرت، در بيستم ماه رمضان، رسول خدا(ص) مکه را فتح کرد و آخرين سنگر مستحکم بت‌پرستي را از ميان برداشت.
بعد از فتح مکه، غزوه «حنين» و سپس غزوه «طائف» پيش آمد و علي(ع) همراه رسول خدا(ص) بود، در غزوه حنين فقط نه نفر از جمله اميرالمؤمنين(ع) با رسول خدا(ص) باقي ماندند و ديگران گريختند.
10ـ در سال نهم هجرت، غزوه تبوک پيش آمد و از 27 غزوه رسول خدا(ص) فقط در اين غزوه علي(ع) همراه آن حضرت نبود، چون پيغمبر(ص) او را به جانشيني خود در مدينه گذاشت و حديث معروف «منزلت» در همين باره است که پيامبر اکرم(ص) به علي(ع) فرمود: «آيا خشنود نيستي که منزلت تو نسبت به من، همانند منزلت‌هارون نسبت به موسي باشد، جز آن که پس از من پيامبري نيست.»
11ـ در سال دهم هجرت، در پنجم ذي‌القعده، پيامبر اکرم(ص)، علي(ع) را به يمن فرستاد تا مردم را به اسلام دعوت کند و بر اثر دعوت وي بسياري از مردم به دين مبين اسلام درآمدند.
12ـ در همين سال بود که قضيه «غديرخم» پيش آمد که رسول خدا(ص) در آن روز ضمن معرفي اميرالمؤمنين(ع) به عنوان جانشين خود، فرمود: «هر که من رهبر اويم، اين علي رهبر اوست.» اين حديث را 110 نفر صحابي و 84 نفر از تابعين و 360 نفر از دانشمندان سني از قرن دوم تا قرن سيزدهم هجري روايت کرده اند.
13ـ در 28 صفر سال يازدهم هجري، رسول خدا(ص) از دنيا رفت، علي(ع) مي‌گويد: «جان گرامي‌ات ميان سينه و گردنم از تن مفارقت نمود.» در همين اثنا، واقعه «سقيفه» رخ داد و خلافت به خليفه اول واگذار شد.
14ـ امام علي(ع) پس از قتل عثمان خليفه سوم، بنا به درخواست اکثريت قاطع مردم مسلمان، ناچار به پذيرش رهبري آنان گرديد و در شرايطي حکومت را به دست گرفت که دشواري‌ها در تمام زمينه‌ها آشکار شده بود، ولي امام با همه مشکلات، سياست انقلابي خود را در سه زمينه حقوقي، مالي و اداري، آشکار کرد.
همچنين در اين مدت، وقت اميرالمؤمنين(ع) بيشتر صرف خنثي کردن توطئه‌ها و مبارزه با
الف) ناکثين؛ پيمان‌شکناني چون طلحه و زبير و
ب) قاسطين؛ ستمگران و زورگوياني چون معاويه و پيروانش و
ج) مارقين؛ خارج شوندگان از اطاعت علي(ع) چون خوارج نهروان، گرديد.
اميرالمؤمنين(ع) بعد از 63 سال عمر مفيد و ارزشمند همانطور که در خانه خدا به دنيا آمد، در خانه خدا هم موجبات شهادتش فراهم شد.
او به راستي دلباخته حق بود، همان وقتي که شمشير بر فرق مبارکش رسيد، فرمود: «فزت و رب الکعبة»؛ «به خداي کعبه رستگار شدم.» شهادت آن حضرت در شب 21 رمضان سال چهلم هجري اتفاق افتاد.
انتهای پیام