اوقات فراغت زائر بيشتر در مراکز خريد مي‌گذرد

در سند راهبردي اوقات فراغت که يکي از بخش‌هاي طرح مطالعات کمي و کيفي زيارت است مجري طرح طي يک نظرسنجي نحوه گذران اوقات فراغت زائران را بررسي کرده است. اين نظرسنجي به دنبال آن است که زائران حضرت رضا(ع) غير از زيارت و حضور در حرم رضوي وقت خود را چگونه مي گذرانند. در اين زمينه سهم موضوعاتي مثل خريد، حضور در اماکن تفريحي و گردشگري و ... از اوقات حضور زائر در مشهد مشخص شده است. بررسي گزارش اين نظرسنجي خالي از لطف نيست. بررسي نحوه گذراندن اوقات فراغت زائران توسط مجري طرح سند راهبردي اوقات فراغت با پرسشنامه اي به حجم 420 تن انجام گرفته که بنا به اطلاعات به دست آمده، زائران بيشترين بازديد خود را پس از حرم مطهر و رواق‌هاي وابسته از مراجع تجاري اختصاص داده اند.

علاوه بر اين ميزان ساعت حضور زائران در حرم مطهر رضوي مورد سوال قرار گرفته است که طبق نظر سنجي ها بيشترين فراواني يک و دو ساعت بوده است. براساس اطلاعات جمع آوري شده، ساکنان و زائران معتقدند که امکانات تفريحي مناسب و شايسته اي در نزديکي محل اقامت و زندگي شان وجود ندارد. در ادامه، اين سوال از زائران پرسيده شده است که اوقات فراغت خود را به جز زيارت حرم مطهر چگونه مي‌گذرانند؟ براساس پاسخ هاي به دست آمده، بيشتر زائران اوقات فراغت خود را به «خريد» مي‌پردازند. نکته قابل توجه بر اساس اين نظرسنجي، اين است که در نوع گذراندن اوقات فراغت به جز زيارت، تمايل حدود 23 درصد زائران به حضور در پارک‌ها، مراکز ييلاقي و سينماست.

اين نتايج با نتايج نظرسنجي که توسط همين مشاور در سال 75 انجام شده داراي تفاوت چشمگيري است. در اين سال 36 درصد زائران اوقات فراغت خود را با ديدار از مناطق ييلاقي اطراف مشهد سپري مي کردند در حالي که اين ميزان در سال 87 به 3 درصد رسيده است. 29درصد زائران نيز اوقات فراغت خود را به گردش در پارک اختصاص داده‌اند که اين الگو در سال 87 به12 درصد رسيده است. و اين کاهش جاي خود را به افزايش زمان خريد داده است. نکته قابل توجه در اين مقايسه، تدارک ديده نشدن مناطق مناسب براي تفريح و گذران اوقات فراغت در محدوده منطقه ثامن است که با توجه به محدوديت امکانات عبور و مرور براي دسترسي به مناطق ييلاقي در دوره اقامت زائران دشواري هايي را براي آنان به همراه دارد. در واقع منطقه ثامن با توجه به در اختيار نداشتن اين امکانات، الگوي زيارت و رفتار زائران را متأثر ساخته که اين امر منجر به آن شده که60 درصد زائران اوقات فراغت خود را با خريد سپري کنند. با اين وجود تدارک امکانات لازم براي تفريح و سرگرمي الزامي است که دوگروه ساکنان و زائران را مشترکاً منتفع مي‌سازد. بنا به گزارش نظرسنجي از زائرين امام رضا(ع)، جدول زير چگونگي گذران اوقات فراغت زائران را نشان مي‌دهد.

شرح درصد

حرم مطهر 2/79

اماکن تفريحي و گردشگري 5/9

بازار و مراکز خريد 5/5

هتل و مکان اقامت 6/4

اظهار نشده 3/1

جمع 100

در ادامه عملکرد جاذبه ها و فضاهاي تفريحي و سياحتي شهر در جذب زائر و گردشگران مذهبي بررسي شده که نشان مي‌دهد مراکز خريد مهم‌ترين مکان‌هايي هستند که مورد استقبال زوار و گردشگران قرار گرفته است.

بازديد از موزه ها، جاذبه هاي تاريخي شهر مشهد و خارج از شهر نيز از نظر آماري بررسي شده است.

در ادامه براي بررسي ظرفيت ها و قابليت هاي توسعه گردشگري در راستاي غني سازي و توسعه اوقات فراغت زائران به وضعيت موجود اشاره شده است. نتيجه بررسي ها مبين آن است که مجموعه حرم و بارگاه ملکوتي حضرت رضا(ع) با کارکرد مذهبي- فرهنگي- تاريخي به عنوان جاذبه پيشرو و بنيادي ترين جاذبه شهر و منطقه با 680 امتياز بالاترين رتبه را کسب کرده؛ و با ديگر جاذبه هاي شهر فاصله زيادي داشته است.

بازار رضا با کارکرد تجاري 398 و پارک ملت و کوهسنگي با کارکرد فرهنگي- تفريحي به ترتيب با امتيازهاي 372 و 359 در سطح اول جاذبه ها پس از حرم مطهر، قرار داشته‌اند.

در سطح دوم جاذبه ها نمايشگاه بين المللي با 184 امتياز، بازار مرکزي با 179 و مجموعه تجاري سپاد با 110 امتياز قرار داشته‌اند که کارکردشان تجاري بوده است.

در سطح سوم اين جاذبه ها خواجه ربيع، پير پالان دوز و گنبد خشتي با کارکرد مذهبي-فرهنگي – تاريخي، موزه و باغ نادري با کارکرد تاريخي و فرهنگي و سپس پارک جنگلي وکيل آباد و کوهستان پارک شادي با کارکرد طبيعي –تفريحي قرار داشته‌اند.