تلاش آل‌سعود برای محو هویت اسلامی اماکن مذهبی
به گزارش صدای شیعه به نقل از سایت خبرگزاری تسنیم: سرزمین عربستان به‌دلیل اماکن مقدس آن برای مسلمانان بسیار محترم و مقدس است و در طول تاریخ حاکمان زیادی را به خود دیده تا سرانجام آل‌سعود حاکمیت آن را به دست گرفتند و پادشاه آن عنوان «خادم حرمین شریفین» را به خود اختصاص داد؛ لقبی که با مواضع آل‌سعود در قبال این اماکن مقدس چندان مناسبتی ندارد.
بر اساس این گزارش، مسلمانان در طول بیش از 14 قرن برای تمام اماکن مقدسی که با حیات پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص) در ارتباط است، احترام زیادی قائل بوده‌اند، اماکنی که تا کنون با عناوین مختلف نام‌گذاری شده و حاکمان مختلفی را به خود دیده است، از امویان گرفته تا عباسیان و عثمانی‌ها و سرانجام تحت سلطه خاندان سعودی در آمده و امروز پادشاه سعودی لقب خادم حرمین شریفین را به خود اختصاص داده است اما اینکه این لقب چقدر با مفهوم اصلی آن تناسب دارد، سؤالی است که ذهن بسیاری از زائرانی را که عازم خانه خدا می‌شوند به خود مشغول می‌کند.
این لقب تشریفاتی و یا بی‌دلیل نیست بلکه از تسلط آل‌سعود بر اماکن اسلامی و مقدس حکایت دارد زیرا این سعودی‌ها هستند که باید اجازه دهند مسلمانان برای ادای فریضه حج یا عمره وارد این کشور شوند و به این ترتیب بر بیش از یک میلیارد و 600 میلیون مسلمان در سراسر جهان تسلط دارند.
هرچند پادشاه عربستان لقب خادم حرمین شریفین را به خود اختصاص داده است اما برای میلیون‌ها مسلمان که هرساله برای ادای فریضه حج عازم این کشور می‌شوند، درک معنای این لقب دشوار است زیرا به‌گفته منتقدان سعودی، آل‌سعود به‌جای حفاظت از این اماکن که آن را اماکن مقدس نامیده‌اند در جنایتی برنامه‌ریزی شده به تخریب آثار تاریخی، اسلامی و فرهنگی این سرزمین برخاسته‌اند.
بنابر آمار مؤسسه واشنگتن که بر امور کشورهای عربی خلیج فارس نظارت دارد، 95% ساختمان‌های تاریخی عربستان که با زندگی پیامبر(ص) در ارتباط است، در دو دهه گذشته تخریب شد تا جایی که دیگر آسمان صحرای جزیره را نه ستارگان بلکه چراغ هتلهای لوکس و فروشگاه‌ها و مراکز بزرگ تجاری آن روشن می‌کند.
در این میان اگر زائرانی که برای اولین بار عازم حج می‌شوند، بخواهند خانه حضرت خدیجه(س) همسر پیامبر(ص) را زیارت کنند از اینکه به‌جای آن سرویس بهداشتی ساخته شده است متعجب می‌شوند.
همچنین خاندان سعودی مقبره مسلمانانی را که بیش از هزار سال قدمت داشت، تخریب کرده کوه‌های مکه را به‌منظور راهسازی از بین بردند.
انتقاد مسلمانان هم به‌قیمت محرومیت از دریافت روادید و در نتیجه محرومیت از زیارت خانه خدا و ادای فریضه حج و عمره تمام می‌شود، به‌ویژه اینکه دولت سعودی اختیار این اماکن مقدس را در دست داشته و سهمیه حجاج هر کشوری را تعیین می‌کند و تا کنون نیز بارها این مواضع با مسائل سیاسی گره خورده است.
البته در برخی موارد این اقدامات سعودی‌ها با اعتراض و انتقاد نیز روبه‌رو شده است که نمونه آن اعتراض ترکیه در سال 2003 به تخریب یک قلعه تاریخی مربوط به دوره عثمانی بود که سعودی‌ها با تخریب آن در صدد ساخت برج بزرگ معروف به برج ساعت بودند؛ در آن زمان وزیر فرهنگ ترکیه به‌شدت این اقدام را مورد انتقاد قرار داد و آن را وحشیانه توصیف کرده گفت: "به‌نمایندگی از دولت و ملت ترکیه اعلام می‌کنم که حفظ نگاه دوستانه به عربستان دشوار است، زیرا این اقدام نه‌فقط بی‌احترامی به تاریخ بلکه تلاش عمدی برای نابودی آثار فرهنگی و محو آن از صفحات تاریخ است".
هرچند اظهارات این مسئول ترک با گرایش‌های ناسیونالیستی همراه بود، اما این روند بسیار اسفناک است.
اما خالد الفیصل حاکم مکه با حمایت از عملیات نوسازی در این شهر مقدس اظهار داشت: "بین تمام کسانی که بر مکه حکومت کردند، سعودی‌ها بیشترین اصلاحات را در تاریخ این شهر تحقق بخشیدند".
عربستان بیش از شش میلیارد دلار برای توسعه مسجد النبی در مدینه منوره و 21 میلیارد دلار نیز برای توسعه مسجد الحرام در مکه مکرمه هزینه کرد به‌اضافه اینکه بیش از 16 میلیارد دلار را نیز به نوسازی سیستم حمل و نقل در مکه اختصاص داد.
با وجود تمام این اقدامات تخریبی حتی سرسخت‌ترین منتقدان آل‌سعود نیز نمی‌توانند منکر ضرورت توسعه و نوسازی اماکن مقدس در عربستان شوند به‌ویژه اینکه در طول دو دهه گذشته بیش از دو هزار نفر در جریان ادای فریضه حج و بر اثر شدت ازدحام زائران، جان خود را از دست دادند اما نکته قابل توجه اینکه کارشناسان تأکید دارند که می‌توان عملیات توسعه و نوسازی را بدون تخریب اماکن تاریخی و اسلامی انجام داد.
در این میان "عرفان علاوی» مدیر اجرایی مؤسسه تحقیقات میراث اسلامی که به‌طور تخصصی در زمینه حفاظت از اماکن تاریخی و اسلامی عربستان فعالیت دارد، در این باره گفت: می‌توان ضمن حفاظت از اماکن تاریخی، عملیات توسعه و نوسازی را نیز تحقق بخشید و این کار فقط نیازمند ساخت هتل‌ها و برخی ساختمان‌ها در فاصله نزدیکی از اماکن تاریخی است.
به این ترتیب این سؤال مطرح است: چرا سعودی‌ها به تخریب این اماکن رو آورده‌اند؟
برای پاسخ به این سؤال باید چند نکته را در نظر داشت، از جمله اینکه: بیش از 16 میلیارد دلار از درآمدهای عربستان در سال 2012 از بخش توریستی تأمین شد و بنا بر اعلام شبکه العربیه، معاملات ملکی در مکه مکرمه یکی از گران‌ترین معاملات در سراسر جهان است و حتی در برخی موارد یک متر زمین در بعضی نقاط مکه بیش از 100000 دلار معامله می‌شود و کنار آن هزینه یک شب اقامت در یکی از هتلهای ابراج البیت بیش از 5900 دلار است.
با توجه به این موارد می‌توان به انگیزه آل‌سعود از تخریب اماکن مذهبی پی برد و دریافت که این اقدام بر اساس دستورکار مذهبی و با انگیزه‌های سرمایه‌داری صورت می‌گیرد.
عرفان علاوی با تأکید بر اینکه تخریب اماکن مقدس با تحریک و تشویق مستقیم وهابی‌ها صورت می‌گیرد از این روند به‌شدت انتقاد کرده گفت: وهابی‌ها در توجیه تخریب این اماکن اعلام کردند که هدف از آن، جلوگیری از شرک یا نسبت دادن هرچیز یا شخصی به خداوند است.
یکی از روشن‌ترین نمونه این اقدامات، تخریب مکانی بود که گفته می‌شد محمد(ص) در آن متولد شده بود، به این معنی که سعودی‌ها در دهه پنجاه قرن گذشته آن را به بازار چهارپایان و سپس به کتابخانه تبدیل کردند و اکنون نیز وهابی‌ها در تکاپوی تخریب کتابخانه مزبور و ساخت راه ارتباطی بین آن تا قصر پادشاهی هستند تا آن را به محل اقامت وی تبدیل کنند و به‌منظور جلوگیری از بروز خشم مسلمانان یک پارچه‌نوشته در این محل آویخته که روی آن نوشته شده است: هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه پیامبر(ص) در این محل متولد شده، وجود ندارد، از همین رو نماز و دعا و تبرک در این محل جایز نیست.
در این میان وهابی‌ها این مواضع را تقویت و به‌طور علنی از آن حمایت می‌کنند که نمونه آن قدردانی عبدالعزیز آل‌شیخ مفتی سعودی از توسعه مساجد در عربستان و دعوت مردم به تشکر از دولت در اجرای این پروژه‌ها بود.
به هر حال مورخان اسلام‌گرا بر این باورند که فشار نهادهای بین‌المللی بر آل‌سعود، یکی از راهکارهایی است که می‌تواند روند تخریب هرچه بیشتر اماکن تاریخی در عربستان را متوقف کند، به‌ویژه اینکه پیش از این، اعتراض محافل بین‌المللی به برخی پروژه‌های تخریبی نتیجه‌بخش بوده و منجر به توقف آن شد.
در این میان، علاوی بر این باور است که اگر مسلمانان به فکر حفظ اماکن تاریخی و اسلامی عربستان هستند باید بدون فوت وقت به حمایت از آن برخیزند.
انتهای پیام