فضای مجازی، رقیب زندگی متعالی در فضای حقیقی است

صدای شیعه: برنامه "گفت‌وگوی اجتماعی" با موضوع طلاق و فضای مجازی و با حضور دکتر معصومه شکری کارشناس بسیج صالحین جامعه زنان، محمدعلی اسفنانی سخنگوی کمیته حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی و عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و سید حامد قاسمی عضو هئیت علمی اندیشکده یقین و کارشناس فضای مجازی و مشاور مرکز ملی فضای مجازی به روی آنتن رفت.

سید حامد قاسمی با بیان اینکه اساس شکل گیری خانواده در تناقض با  محصول رسانه ای در فضای سایبر است، تصرح کرد: یعنی اساس خانواده که زوجیت است و بر آن استوار می شود در مصاف با فضای سایبر از طرف تفرد مورد حمله قرار می گیرد.

وی به زندگی دوم افراد و رفتن به سمت آن اشاره کرد و گفت: ما زندگی نخستی در فضای طبیعی و عینی جامعه داریم و یک زندگی دوم در فضای مجازی داریم. در فضای مجازی زندگی دوم را می توانیم یک طیف تعریف کنیم. افراد به واسطه گونه و غلظت استفاده شان از فضای مجازی روی این طیف از زندگی واقعی شان به سمت یک زندگی دومی حرکت می کنند و هرچه از زندگی نخست که در آن یک انسان واقعی هستند و در جهان واقعی زندگی می کنند، در فضای مجازی اینها باز تعریف می شوند.

مشاور مرکز ملی فضای مجازی ادامه داد: فرد هویت سایبری و یا اینترنتی خودش را پیدا می کند و وارد فضاهایی می شود که به صورت موازی با زندگی واقعی اش است و یک بشر سایبر از خودش به وجود می آورد و نهایتا به یک زندگی کامل در فضای مجازی منجر می شود. 

وی به تاثیر زندگی فضای مجازی بر افراد و جدایی در خانواده ها پرداخت و توضیح داد: این زندگی چیزی غیر از زندگی واقعی است و هرچه افراد از زندگی اصلی شان فاصله بگیرند و به زندگی دوم نزدیک شوند، از زندگی حقیقی شان دور می شوند و می توان گفت رقیب زندگی متعالی در فضای حقیقی است و یکی از پایه هایی است که می تواند به طور کامل منجر به جدایی در خانواده ها شود و غلظت جدایی می تواند بر روی این طیف تعریف شود.

قاسمی خاطر نشان کرد: این سن و سال بازه بازی از نوجوانی تا میان سالی دارد و مستندهایی در این زمینه ساخته شده است. 

دکتر معصومه شکری با بیان اینکه خداوند هدف از زوجیت را در قرآن به کمال رساندن معرفی می کند، ادامه داد: خداوند در آیه 21 سوره روم می فرماید من از جنس خودتان، کسانی را برایتان آفریده ام که در کنارشان آرامش بیابید پس یکی از اهداف ازدواج به آرامش رسیدن است.

کارشناس بسیج صالحین جامعه زنان با اظهار به اینکه نحوه استفاده و مدیریتی که انسان می تواند از وسایل داشته باشد روی زندگی اش تاثیر گذار است، گفت: بعضا برخی از عواملی که باعث می شود تا انسان از این وسایل استفاده کند و به قهقرا و به سوی طلاق کشیده شود، زمینه نارضایتی از زندگی دارد و یا در شخصیتش یکسری نارضایتی ها وجود دارد و این وسیله را به عنوان چیزی که به آن دست بیاندازد و استفاده کند تا کمی به خودش آرامش دهد و یا بعضا از دنیای خودش نارضایتی دارد بخاطر اینکه این نارضایتی را تسکین دهد به دنیای مجازی پناه می برد. 

در ادامه محمدعلی اسفنانی یادآور شد: در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه مطابق قانون جرائم رایانه ای که تشکیل شده برای کارگروه تکلیف مشخص شده است تا فضای مجازی را بررسی کنند. در این قانون مشخص شده که اگر محتواهایی که در این فضاها است محتوای مجرمانه باشد، تکلیف قانون گذار این است تا بررسی کند و چنانچه احراز کردند این محتوا، مجرمانه است می توانند در قالب تذکر و یا فیلتر کردن و به  طور کامل مسدود کردن آن فضا اقدام کند.

عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه با ذکر اینکه در مباحث اجتماعی و اخلاقی نیز مباحث مجرمانه در قانون مشخص شد است، عنوان کرد: ارائه عکس های مستهجن و مبتذل خودش جرم است و در همین قالب می گنجد. استفاده از الفاظ و کلماتی که اخلاقیات را زیر سوال می برد و یا خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و یا به نوعی در گسستن سامان خانواده نقش آفرینی می کند، از جمله مواردی است که وصف مجرمانه قرار دارد.

وی اظهار داشت: آمارهایی که در خصوص طلاق در کشور داریم، آمارهایی است که دادگاه ها رسیدگی کرده اند و منجر به جدایی خانواده ها شده است و یا ثبت در دفاتر ازدواج و طلاق است و آمارها حکایت از این دارد که میزان طلاق در سال های اخیر نسبت به میزان ازدواج افزایش پیدا کرده است اما اینکه چقدر از این طلاق ها ناشی از ورود افراد به فضای مجازی است و یا اثر مستقیم فضای مجازی باشد، آماری نداریم.

وی به دلایل نبود آمار دقیق از طلاق برگرفته از فضای مجازی اشاره کرد و بیان داشت:  علتش این است که مدت زمان ورود به این فضا هنوز آنقدر طولانی نیست به اضافه اینکه مجموعه ای که بتوانند به این سبک آمار بگیرند، در کشور نداریم.

سخنگوی کمیته حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی با اظهار تاسف از نگرش قانون در زمینه طلاق، آن را بعنوان اشکالی در سیستم دادرسی کشور معرفی کرد و گفت: نگرش قانون ما درست است که در قالب نگرش فصل دعوا است و به نوعی صلح و سازش در بین خانواده ها را تاکید کرده ولی آنچه که ماحصل رسیدگی در دادگاه خانواده ها است این است که آیا نهایتا زوجین انشقاق و اختلافشان برطرف می شود و مجددا به زندگی برمی گردند یا خیر. اما اینکه به صورت کارشناسی و پژوهشی علت های طلاق را بررسی کنند وجود ندارد مگر اینکه برخی از مجموعه های پژوهشگاه ها که آنها هم خیلی دسترسی ندارند.

در ادامه شکری به تاثیر فضای مجازی به انتخاب همسر اشاره داشت و گفت: چقدر برای جوانان ما مهم است تا کفو مناسب خودشان را انتخاب کنند. فضای مجازی یکی از وسایلی است که سبک زندگی ایرانی اسلامی را تحت الشعاع خودش قرار داده و این واقعیتی است که داریم می بینیم. 

اسفنانی متذکر شد: در قالب فضای مجازی هر حرفی را می توان پوشش زیبایی داد و ارائه کرد و حتی جالب است خیلی از مطالب که دارد ارائه می شود در بیان و روش عمل بزرگان، وقتی بررسی شده دیده می شود صد درصد غلط بوده و چنین چیزی وجود نداشته است.

وی با اظهار به اینکه در مباحث علمی نیز هیچ پالایشی وجود ندارد، افزود: در اینترنت گاهی اوقات مقالات علمی خاصی منتشر می شود و در خیلی از جاها به آن استناد می شود بدون اینکه هیچ جایگاه علمی در کشور آن را نقد و تایید کرده باشد. 

عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه بیان داشت: افرادی که در زندگی و زندگی زناشویی دچار مشکل می شوند و کارشان به طلاق کشیده می شود، برخی از آنها گاهی کلکسیون مشکلات هستند. مثلا مشکل بحث شبکه اجتماعی را دارد، مشکل اعتیاد را دارد و نا هنجارهای دیگر را هم دارد. 

قاسمی به تاثیر رسانه و فضای مجازی در ارتباطات اجتماعی اشاره داشت و گفت: رسانه های اجتماعی و ارتباطات اجتماعی، به دلیل ساخت و داشتن لیبرالیزم ارتباطی یعنی ارتباطات بی حد و حصر با افراد بالا که به عنوان دوست لقب می گیرند اساسا فرد را با انبوهی از افراد و پیام هایی مواجه می کند که این حجم انبوه می تواند جوی برای فرد بسازد و افکار و نظرات فرد در ارتباطات اجتماعی را شکل دهد.

وی با بیان اینکه در فضای مجازی با یکسری فعالیت های ذهنی و حتی تا مرز خیال پردازی که در رسانه های اجتماعی پر رنگ می شود، حرکت می کنیم، تصریح کرد: این موضوع باعث می شود از موقعیت های زندگی دور شوند و در فضایی شبیه فانتزی وارد می شوند و اینکه متنی و یا عکس را لایک کنند برایشان بیشتر اهمیت دارد تا اینکه همسرشان آنها را در یک فضای واقعی لایک کنند و بگوید من نسبت به آن چیزی که تو هستی تایید می کنم و خوشبختم.

وی افزود: هرچه این فضا عمقش بیشتر شود و این ارتباطات تعدادش در فضای رسانه های اجتماعی بیشتر می شود ما با آن جدایی بیشتر و نارضایتی بیشتر مواجه هستیم و باید این روش را حذف و یا عوض کنیم و بر محتوا به هیچ وجه نمی توانیم کنترلی داشته باشیم. 

منبع: پایگاه اطلاع رسانی خبر و تفسیر برون مرزی