تأملی در تهیه قرآن چوبی 9 میلیارد تومانی
صدای شیعه: آذرماه سال 1388 بود که قرآن چوبی منحصر به فرد کشور با حضور حجت‌الاسلام حمید محمدی قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور قرآنی و حمید بقایی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سالن اجتماعات معاونت سینمایی وزارت ارشاد رونمایی شد.
جزء نخست این قرآن توسط محسن فولادی هنرمند نگارگری چوب با الهام از هفت هنر معرق، مشبک، منبت، قلمزنی، حجاری، مذهب سوخت و فرش خلق شد که حدود 12 کیلوگرم وزن دارد و در یک کیف چوبی منبت قرار گرفته و قابل حمل است. این مصحف شریف به ثبت جهانی نیز رسیده است.
این موضوع به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در حاشیه سفر به مازندران و حضور در جشن نیمه شعبان در مسجد باقرزاده ساری، حمایت سازمان متبوع خود از این اثر هنری را اعلام کرد.
اسحاق صلاحی‌کجور میزان حمایت از این اثر را تا سقف 9 میلیارد تومان برآورد کرد که این موضوع انتقاد اساتید قرآنی کشور از جمله حجت‌الاسلام قرائتی را در پی داشت. معلم درس‌هایی از قرآن، به شدت با تجملات مخالف است و می‌گوید: این کارها در کشوری که هزاران روستا و شهرک بدون مسجد دارد، نادرست است.
وی در ابراز نظر دیگری می‌گوید: خوب است هنر و استعداد انسان در مسیر درست قرار گیرد، مثلا خواندن قرآن از آخر به اول و نوشتن آیات قرآن روی برنج ارزش معنوی ندارد.
این معلم دلسوز قرآن، نوشتن مصحف شریف روی دانه برنج یا روی کاغذهای قطور و بزرگ را نوعی حماقت می‌داند و تأکید می‌کند: شایسته است از انجام کارهای غیرواجب و غیرمستحب که باری از دوش فرد و جامعه برنمی‌دارد، پرهیز شود.
با نگاهی به احادیث نبوی نیز در می‌یابیم زینت بخشیدن در تلاوت قرآن توصیه شده است نه خود قرآن: «نوّروا بیوتکم بتلاوة القرآن؛ خانه‌های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید.» (اصول کافی، ج2، کتاب فضل القرآن باب البیوت یقرا فیها القرآن، حدیث 1)
اما به راستی با 9 میلیارد تومان در حوزه قرآن چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
دارالقرآن خانه کارگر یکی از مراکز موفق در زمینه تربیت حافظان قرآن کریم است. مدیر اجرایی دارالقرآن خانه کارگر از جذب 100 هزار حافظ قرآن کریم تا پایان سال 90 در این دارالقرآن خبر می‌دهد و می‌گوید: تمام فضای در اختیار ما یک اتاق 10 متر مربعی است و علاقه‌مندان از طریق مجازی و به صورت «تلفنی» حافظ قرآن می‌شوند.
طه محجوب، معیار مطلوب برای حفظ تلفنی کل قرآن در دارالقرآن خانه کارگر را 2 تا 3 سال عنوان می‌کند و می‌گوید: هزینه این دوره‌ها برای هر ماه، کم‌تر از 10 هزار تومان برای متقاضیان است. در کنار این آموزش‌ها، 12 دسته‌سوره داریم، بنابراین 12 بسته آموزشی برای این دوره‌ها در نظر گرفته شده که ارزش محتویات هر یک نیز حدود 8 هزار تومان است.
با یک حساب سرانگشتی می‌توان چنین نتیجه گرفت که هر داوطلب در صورتی که بخواهد قرآن را در سه سال حفظ کند، به طور متوسط باید 450 هزار تومان هزینه کند. حتی اگر این رقم را نیم میلیون تومان در نظر بگیریم، با 9 میلیارد تومان می‌توان 18,000 حافظ کل قرآن کریم تربیت کرد!
از مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر تربیت حافظان قرآن کریم نیز که بگذریم، مقایسه دیگری می‌توان با برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن کریم داشت. به طوری که سال گذشته، بیست و هشتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران حدود یک میلیارد تومان هزینه در بر داشت. با این حساب، حتی با در نظر گرفتن نرخ تورم و سایر عوامل می‌توان گفت: با 9 میلیارد تومان امکان برگزاری پنج دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم وجود دارد.
با این توضیحات، آیا اقدام رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در حمایت 9 میلیاردی از قرآن چوبی صحیح است؟
صلاحی در این باره به خبرنگار آیین و اندیشه فارس می‌گوید: اولا هنوز اتفاقی نیفتاده و ما صرفا پیشنهاد دهنده هستیم. ضمن اینکه بنده از باب اینکه مبلغ تهیه چنین قرآنی بالاست، با منتقدان همراه هستم؛ اما یک تکلیف قانونی داریم و آن جمع‌آوری و صیانت از آثار هنری و اسناد تاریخی است.
وی ادامه می‌دهد: گاهی برای یک نسخه خطی صد صفحه‌ای مبالغ چند صد میلیونی هزینه می‌کنیم تا هویت کشور و پیشینه آن حفظ شود. فرض کنید این اثر هنری توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس خریداری شود، 50 سال آینده اگر کسی قصد بررسی ذوق هنری ایرانیان را در این اثر داشته باشد، باید چگونه به آن دسترسی پیدا کند؟
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تأکید بر این که این سازمان حق گزینش درباره آثار تاریخی درباره کشور را ندارد و باید متعلقات ایرانیان از گذشته تاکنون را جمع‌آوری کنیم، حتی اگر مطلب سخیفی در آن نوشته شده باشد؛ چرا که تا اثری در اختیار پژوهشگر نباشد امکان نقد آن را ندارد.
این مقام مسئول تأکید می‌کند: سازمان اسناد و کتابخانه ملی به صورت هیئت امنایی اداره می‌شود و رئیس‌جمهور، رئیس هیئت امناست. بنده رأساً نمی‌توانم تصمیم بگیرم و درباره خرید این قرآن هنری با هیئت‌امنا مکاتبه کرده‌ام. اگر پاسخ منفی باشد که قضیه منتفی است و اگر پاسخ مثبت باشد، برای تأمین بودجه و انجام سیر قانونی اقدام خواهیم کرد.
صلاحی در پاسخ به این پرسش که در صورت تأمین منابع، چه زمانی شاهد تکمیل این اثر هنری هستیم، چنین پاسخ داد: پس از جلساتی که با هنرمند این اثر داشتیم، وی عنوان کرد در صورت تأمین بودجه این اثر می‌توان 29 جزء باقیمانده را ظرف مدت دو سال تهیه کرد.
گزارش: محمد حسین کلهر
انتهای پیام